Jak przygotować się do ciąży? Najważniejsze aspekty zdrowotne

Podjęliście ważną decyzję: czas na dziecko. Czujesz radość, ale i niepokój – czeka Cię jedno z największych wyzwań w życiu, zarówno pod względem fizycznym, jak i psychicznym. Sprawdź, jak przygotować organizm do ciąży, aby spokojnie przejść okres ciąży i połogu, a potem móc swobodnie opiekować się maluszkiem – niezależnie od tego, czy przeżywasz swoją pierwszą ciążę po 30. r.ż., czy wcześniej!

Jak przygotować się do ciąży? 9 najważniejszych punktów

1.Wykonaj badania przed ciążą

W pierwszej kolejności warto wykonać badania krwi. Dzięki nim poznasz m.in. stopień odżywienia swojego organizmu, co pozwoli na wprowadzenie zmian sprzyjającym prawidłowemu przebiegu ciąży oraz efektywnemu zapłodnieniu. Zyskasz też pewność, że nie cierpisz na żadne choroby, które mogą zakłócić przebieg ciąży, a nawet utrudnić zapłodnienie. A jeśli badania wykażą pewne nieprawidłowości, już zawczasu rozpoczniesz leczenie. Jakie badania zrobić przed ciążą?

Badania laboratoryjne przed ciążą

1. Badanie ogólne moczu – pozwala na ogólną ocenę stanu zdrowia. Wspomaga też diagnostykę wielu chorób związanych z układem moczowym, wątrobą i trzustką. Ogólne badanie moczu to również element diagnostyki wielu chorób metabolicznych np. cukrzycy.
2. Morfologia krwi – to podstawowe badanie, które pozwala określić ogólną kondycję organizmu oraz wykryć anemię. Niezauważona anemia będzie się rozwijać i pogłębiać. Jeśli dojdzie do zapłodnienia, niedokrwistość może spowodować wady rozwojowe, poronienie lub wczesne obumarcie płodu.
3. Oznaczenie grupy krwi – to badanie ważne dla oceny ryzyka konfliktu serologicznego. Badanie to prędzej czy później zleci lekarz prowadzący ciążę, jednak możesz już teraz poznać grupę krwi swoją i partnera, by wiedzieć, czego spodziewać się w ciąży.
4. Glukoza na czczo, czyli pomiar cukru we krwi. To podstawowe badanie w kierunku cukrzycy. Nieleczona choroba może przyczynić się do wielu komplikacji okołoporodowych, dlatego dobrze wykluczyć ją jeszcze zanim rozpoczniesz starania o dziecko.
5. Witamina D3 – jej niedobór może przyczyniać się do cukrzycy ciążowej, stanu przedrzucawkowego czy przedwczesnego porodu.
6. Badania hormonów, szczególnie TSH i FT4 – nieprawidłowości w pracy tarczycy mogą skutecznie utrudniać zajście w ciążę. Jeśli podjęliście już decyzję o dziecku, wykonaj badania i porozmawiaj o wynikach z endokrynologiem: prawidłowy poziom TSH jest różny w zależności od wieku. Ponadto, jeśli wcześniej nie leczyłaś niedoczynności czy nadczynności tarczycy, powinnaś unormować hormony, zanim rozpoczniesz planowanie ciąży.Warto też sprawdzić poziom prolaktyny prolaktyny. To jeden z hormonów, który odpowiada za płodność. Jeśli stężenie prolaktyny jest wysokie, nie dochodzi do owulacji – a zatem zapłodnienie staje się niemożliwe.
7. Badania na choroby zakaźne, które utrudniają zajście w ciążę lub mogą stanowić zagrożenie dla płodu:

• toksoplazmozę,
• cytomegalię,
• HIV,
• kiłę,
• HCV,
• różyczkę.

Choć lista badań może wydawać się długa, istnieje możliwość wykonania ich na jednej wizycie – i to we własnym domu. Umów Pakiet badań przed ciążą w uPacjenta – pobranie krwi będzie mieć miejsce u Ciebie, wtedy, kiedy Ci pasuje. Nawet tuż przed pracą!

Badania ginekologiczne

Badania krwi to nie wszystko. Po podjęciu decyzji o zostaniu mamą warto odwiedzić też ginekologa. Podczas wizyty przed planowaną ciążą ginekolog wykona lub zleci następujące badania, których celem jest odpowiednie przygotowanie do ciąży:

• cytologia,
• biocenoza pochwy,
• USG piersi,
• USG narządów rodnych.

Badania genetyczne

Zanim zaczniecie starać się o dziecko, sprawdź wraz z partnerem, czy jesteście nosicielami mutacji genów utrudniających zajście w ciążę lub zakłócających jej prawidłowy przebieg. Z pomocą badań genetycznych można zidentyfikować przyczyny niepłodności czy ocenić trudności z donoszeniem ciąży (np. ryzyko poronień samoistnych, zakrzepów w łożysku).

Badania genetyczne pozwalają również ocenić ryzyko wystąpienia choroby wrodzonej odziedziczonej po rodzicach. Nawet jeśli Ty i partner jesteście zdrowi, możecie przekazać dziecku uszkodzone geny. Dzięki badaniom podejmiecie decyzję o dziecku świadomie, a w razie jakichkolwiek nieprawidłowości będziecie mogli odpowiednio wcześnie zareagować.

2. Zacznij brać witaminy przed ciążą

Zapewne słyszałaś, że przygotowania do ciąży to również suplementacja wielu witamin. Większość witamin dla ciężarnych warto przyjmować już w czasie starań o dziecko. Jeśli przygotowujesz się do ciąży, rozważ uzupełnianie:

1. Kwasu foliowego – jest on kluczowy dla przebiegu ciąży, ponieważ odpowiada on za poprawny podział komórek i zapobiega wadom cewy nerwowej, czyli ciężkich wrodzonych zaburzeń układu nerwowego u dziecka, takich jak: bezmózgowie, rozszczep kręgosłupa lub przepuklina układu nerwowego. Wspomniana cewa nerwowa kształtuje się na samym początku ciąży (około 4. tygodnia), dlatego już przed zajściem w ciążę warto rozpocząć jego suplementację.Warto zaznaczyć, że kwas foliowy nie pomaga zajść w ciążę, a jedynie pozwala zapobiec wadom rozwojowym płodu.
2. Witaminy D3 – ponieważ szacuje się, że nawet 90% Polaków ma niewystarczający poziom tej witaminy, możesz spokojnie zacząć jej suplementację od ręki.
3. Jeśli masz anemię: żelaza (lub niedobór tego pierwiastka).
4. Wapnia (jeśli masz niedobór),
5. Jeśli stosujesz dietę wegańską lub wegetariańską: witaminy B12.

Obszerna suplementacja przed ciążą nie zawsze jest konieczna. Wiele zależy od Twojego stopnia odżywienia organizmu. Jak go ocenić? Do listy badań przed ciążą dopisz badania krwi, sprawdzające poziom wymienionych wyżej składników we krwi. Pomoże Ci w tym Pakiet badań na niedobory. Dopiero kiedy poziom tych witamin jest niski, warto rozpocząć suplementację oraz modyfikację diety. Pamiętaj: nadmiar witamin również może być szkodliwy!

3. Przed ciążą zmodyfikuj też dietę

Zróżnicowana, bogata w wartościowe składniki odżywcze dieta to podstawa. To właśnie przez pożywienie powinnaś dostarczać organizmowi potrzebnych witamin i składników mineralnych. Stosuj się do tych prostych rad:

1. W diecie przyszłej mamy powinno znaleźć się sporo warzyw i owoców. Wybieraj te z naszej strefy klimatycznej: marchew, seler, kapusta, jabłka, śliwki.
2. Dostarczaj organizmowi białka z różnych źródeł. Jedz nie tylko mięso, ale i jaja, rośliny strączkowe czy ryby – wartościowe również ze względu na zawartość kwasów omega-3.
3. Nie zapominaj o zdrowych tłuszczach, które znajdziesz m.in. w awokado czy oliwie z oliwek.
4. Jedz bogate w wapń produkty mleczne, takie jak kefiry czy jogurty.
5. Uwzględnij w diecie produkty naturalnie zawierające kwas foliowy: sałatę, szpinak, brukselki, pomarańcze, banany, płatki owsiane.
6. Unikaj produktów wysokoprzetworzonych (fast-food, słodycze, dania gotowe).
7. Ogranicz spożycie cukru i białej mąki.

Taki sposób odżywiania uzupełnij piciem dużej ilości wody.

4. Podejmuj aktywność fizyczną

Ruszaj się! Aktywność fizyczny ma korzystny wpływ na płodność. Ponadto przez ćwiczenia wzmocnisz swoje mięśnie, które w trakcie ciąży będą dźwigać dodatkowe kilogramy.

Kondycję poprawisz, pływając, chodząc na długie spacery, ćwicząc jogę, uczęszczając na zajęcia fitness, biegając. Opcji jest wiele – wybierz tę, która najbardziej Ci odpowiada. Zrezygnuj jednak ze sportów, w których występuje wysokie ryzyko kontuzji. CrossFit czy jazdę na rolkach odłóż na czas po porodzie. W przeciwnym wypadku, jeśli ulegniesz kontuzji wymagającej farmakoterapii, będziesz musiała odsunąć w czasie plany o ciąży.

5. Utrzymuj odpowiednią wagę

Jak zacząć przygotowanie do ciąży? Policz współczynnik BMI i sprawdź, czy mieści się w przedziale 18,5-24,99. Zbyt niski lub zbyt wysoki wskaźnik świadczy o niedowadze bądź otyłości, które mogą utrudniać zajście w ciążę. Nieprawidłowa masa ciała zaburza gospodarkę hormonalną i prowadzi do problemów z owulacją, a także skutkuje komplikacjami, takimi jak niska masa urodzeniowa dziecka, cukrzyca czy nadciśnienie w ciąży.

6. Odwiedź dentystę

Kolejnym punktem na Twojej liście przygotowań do ciąży powinna być wizyta u dentysty. Dlaczego przed ciążą trzeba wyleczyć zęby? CDC podaje, że stany zapalne i choroby zębów kilkukrotnie zwiększają ryzyko przedwczesnego porodu. Choć leczenie stomatologiczne w okresie ciąży jest możliwe, istnieją w tym zakresie ograniczenia, np. nie powinno się przeprowadzać leczenia kanałowego w pierwszym trymestrze. Dlatego zaleca się zakończenie leczenia stomatologicznego jeszcze przed zajściem w ciążę.

7. Zapisz się na szczepienia

Kolejnym sposobem przygotowania organizmu do ciąży jest szczepienie. Przed zajściem w ciążę pomyśl o zaszczepieniu się przeciwko żółtaczce zakaźnej typu B, grypie, ospie wietrznej, odrze, śwince oraz różyczce. Szczepionki uchronią Cię przed powikłaniami, jakie może wywołać wystąpienie tych chorób w przebiegu ciąży, a także wspomogą odporność dziecka, które część przeciwciał przejmuje od matki!

8. Porzuć nałogi

Papierosy? Alkohol? Czas zmierzyć się z nałogiem! Jeśli chcesz zostać matką, czeka cię ponad rok abstynencji – zacznij już teraz ograniczać szkodliwe używki. Sprawdź, jak rzucić palenie.

9. Zapoznaj się z lekami bezpiecznymi dla kobiet w ciąży

Przezorny zawsze ubezpieczony. Przeziębienie w ciąży może się zdarzyć – warto już wcześniej poznać leki, które są bezpieczne dla płodu, ponieważ nie wszystkie szeroko dostępne preparaty są przeznaczone dla ciężarnych. Przeczytaj wskazówki dla przyszłych mam.

Jak przygotować się do ciąży po poronieniu?

Poronienie nie przekreśla Twoich szans na zostanie mamą. Jednak zanim wrócicie do starań, daj sobie czas na powrót do pełni sił. Zastosuj się do porad wyżej. Szczególny nacisk połóż na badania hormonalne. Część z nich, np. badanie progesteronu, mogą pomóc określić prawdopodobieństwo ponownego poronienia – to cenna informacja, ponieważ w razie występowania takiego ryzyka, lekarz może zlecić terapię hormonalną. Dzięki niej zwiększysz swoje szanse na zostanie mamą. Kolejnym ważnym punktem mogą być badania genetyczne obojga partnerów.

Jak mężczyzna powinien przygotować się do poczęcia dziecka?

Kondycja mężczyzny także ma duży wpływ na efektywność zapłodnienia, jak i rozwój płodu. Naukowcy zaznaczają, że podobnie jak u kobiet, na płodność mężczyzn ma wpływ prowadzony styl życia (prowadzona dieta, aktywność fizyczna, nałogi), jak i choroby takie jak: otyłość, nadciśnienie lub cukrzyca. Dlatego zdecydowana większość wyżej wymienionych zmian również powinna objąć partnera! Niżej wyszczególniliśmy badania i witaminy, na które przyszły tata powinien zwrócić uwagę.

Badania dla mężczyzn przed ciążą

Badania, które pomogą ocenić stan zdrowia aspirującego ojca, jak i ocenić jego zdolność do spłodzenia potomka to:

• hormony: testosteron, FSH i LH – ocenią stopień produkcji nasienia w organizmie;
• badania w kierunku chorób przenoszonych drogą płciową;
• podstawowe badania krwi dla oceny ogólnej kondycji organizmu i wykluczenia ewentualnych chorób takich jak cukrzyca czy miażdżyca;
• badanie nasienia.

Witaminy dla mężczyzn starających się o dziecko

Mężczyźni również mogą rozważyć suplementację na etapie starania się o dziecko. W ich zestawie witamin powinny znaleźć się przede wszystkim te składniki, które wspomagają produkcję nasienia:

• witamina A, C i E – zmniejszają one tzw. stres oksydacyjny, czyli (w dużym uproszczeniu) ukryty stan zapalny w organizmie, który jest skorelowany ze zmniejszeniem się ruchliwości plemników;
• cynk – jest to pierwiastek, który chroni przed wspomnianym wyżej stresem oksydacyjnym, bierze również udział w produkcji spermy i podtrzymywania żywotności plemników;
• żelazo – istnieją przesłanki sugerujące, że mężczyźni z niedoborem żelaza mają niższe szanse na efektywne zapłodnienie kobiety.

Podobnie jak u kobiet w pierwszej kolejności warto zmodyfikować dietę, by dostarczała potrzebnych składników, a dopiero w przypadku niedoboru wymienionych witamin, rozpocząć suplementację.

Relaks i… radość z seksu!

Badania National Institutes of Health dowodzą, że kobiety, u których wykryto wysokie stężenie związanego ze stresem enzymu alfa-amylazy, mają mniejsze szanse na zajście w ciążę. Dodatkowo stres zwiększa wydzielanie prolaktyny, która może uniemożliwić poczęcie. Dlatego, jeśli starasz się o dziecko, unikaj sytuacji stresowych. Nie nakładaj też na siebie i partnera niepotrzebnej presji – w okresie starań o dziecko po prostu cieszcie się bliskością!

Jeśli planujesz dziecko, dbaj o siebie – jedz zdrowo, bądź aktywna, wykonaj badania profilaktyczne. Trzymamy kciuki, aby na Twoim teście ciążowym pojawiły się upragnione dwie kreski! A jeśli chcesz wiedzieć dokładnie, czego spodziewać się w ciąży, sprawdź Kalendarz ciąży.