Według ankiety z 2021 roku aż ¾ Polaków zna swoją grupę krwi – jesteś jednym z nich? To ważna wiedza, która w sytuacji krytycznej może zaważyć na życiu naszym lub bliskich nam osób. Przeczytaj artykuł i dowiedz się:
Jakie są grupy krwi?
To, jaką masz grupę krwi, zależy od tego, jakie zestawy antygenów są obecne na powierzchni komórek krwi. Antygeny mają przeważnie budowę białkową i mogą powodować reakcję układu odpornościowego. Niektóre z nich są silnymi antygenami, czyli wprowadzone do krwi osoby, która ich nie ma, powodują powstanie skierowanych przeciwko nim przeciwciał.
Jakie mamy grupy krwi?
Najczęściej wykorzystuje się 2 sposoby opisu grup krwi. Pierwszy to opis układu AB0, który określa, czy w Twoim organizmie występują (lub nie) antygeny A i/lub B. Kształtują się one chwilę po narodzinach, mniej więcej między 5. a 6. tygodniem życia. Ponadto prawidłową ekspresję antygenów A i B na krwinkach czerwonych obserwuje się przeważnie od drugiego roku życia dziecka. Wyróżniamy:
- Grupę A, w której antygeny A znajdują się na krwinkach czerwonych, zaś przeciwciała anty-B umiejscowione są w osoczu krwi.
- Grupę B, w której jest odwrotnie: antygeny B znajdują się na krwinkach czerwonych, a przeciwciała anty-A – w osoczu.
- Grupę AB – w tym przypadku zarówno przeciwciała anty-A, jak i -B znajdują się na erytrocytach. W osoczu krwi nie ma przeciwciał anty-A i B.
- Grupę 0, w której przeciwciała anty-A i B znajdziemy wyłącznie w osoczu.
Drugi opis to status Rh. Antygeny z układu Rh występują tylko na krwinkach czerwonych i pojawiają się ok. 6. tygodnia życia płodowego. Zapisujemy je zero-jedynkowo jako + lub – obok zapisu AB0.
Daje nam to łącznie 8 rodzajów grup krwi:
- A RhD+ – jest to najpopularniejsza grupa krwi w Polsce.
- A RhD-
- B RhD+
- B RhD-
- AB RhD+
- AB RhD- – najrzadsza grupa krwi w Polsce i na świecie.
- 0 RhD+ – jest to najpopularniejsza grupa krwi na świecie.
- 0 RhD-
Ponad 93% populacji ma grupę RhD+.
Grupy krwi w Polsce
Dlaczego warto znać swoją grupę krwi?
Transfuzja krwi i przeszczep narządów
Nie jesteś w stanie przewidzieć, kiedy Tobie lub bliskiej Ci osobie przydarzy się wypadek czy ciężka choroba – a to właśnie w takich sytuacjach znajomość grupy krwi jest bardzo ważna. Wiesz już, że grupa krwi określa obecność i umiejscowienie antygenów w komórkach krwi. Być może domyślasz się też, że nie wszystkie grupy krwi się „tolerują”. Jeśli „nowa” krew nie jest „kompatybilna” z krwią biorcy, antygeny obecne na powierzchni komórek krwi mogą wywołać odpowiedź odpornościową. Jeśli przetaczana krew lub przeszczepiany narząd nie jest dopasowany do grupy krwi biorcy, zabieg kończy się odrzuceniem obcych organów, a nawet śmiercią pacjenta.
Uniwersalna grupa krwi dawcy to grupa 0. Osoby z tą grupą mogą dzielić się swoją krwią z każdym. Niestety nie działa to w dwie strony: biorca z grupą 0 musi otrzymać krew od osoby o tej samej grupie.
Osoba z grupą krwi A może być dawcą dla osoby z krwią typu A lub AB. Dawca o grupie B może oddać krew innej osobie o takiej samej grupie lub do grupy AB.
Tak, osoba z grupą krwi AB jest uniwersalnym biorcą – obojętnie, kto odda mu swoją krew, zostanie ona przyjęta przez jego organizm. Jednak chcąc oddać krew, może to zrobić tylko dla osoby o tej samej grupie krwi.
Co ciekawe, naukowcy pracują nad przekształcaniem narządów do transplantacji na grupę 0, aby skrócić czas oczekiwania na przeszczep. Organ, który ma zostać przekazany, zostaje poddawany działaniu enzymów, które usuwają z jego powierzchni antygeny. Badania laboratoryjne zakończyły się sukcesem – teraz eksperci zamierzają rozpocząć badania kliniczne. Trzymamy kciuki!
Grupy krwi a ciąża
Kolejna sytuacja, w której warto znać swoją grupę krwi oraz grupę partnera to planowanie ciąży. Jest to konieczne, aby wykluczyć wystąpienie konfliktu serologicznego. Dochodzi do niego, kiedy matka ma grupę krwi RhD-, a ojciec RhD+.
Nie dzieje się tak jednak zawsze! Problem pojawia się dopiero kiedy płód odziedziczy po ojcu antygen D. Dla przypomnienia: ma to miejsce około 6. tygodnia życia płodowego. W takiej sytuacji organizm matki w momencie bezpośredniego kontaktu z krwią dziecka, czyli podczas porodu, zaczyna postrzegać krew dziecka jako intruza, którego trzeba zwalczyć.
Największe ryzyko konfliktu serologicznego pojawia się w drugiej (i kolejnych) ciążach. Wynika to z faktu, że pierwsze dziecko zwykle rodzi się, zanim organizm matki zdąży wytworzyć odpowiednią ilość przeciwciał przeciw „intruzowi”.
Nie oznacza to, że pewne grupy krwi nie mogą mieć razem dzieci. Znajomość grupy krwi swojej i partnera pozwala ograniczyć ryzyko konfliktu. W takim przypadku lekarz może podać kobiecie immunoglobulinę anty-RhD w celu minimalizacji ryzyka powikłań.
Badanie grupy krwi – jak sprawdzić grupę krwi?
Oznaczenie grupy krwi wykonuje się poprzez pobranie krwi i oddanie próbki do analizy. Cena takiego badania waha się w zależności od miejsca.
Jak sprawdzić grupę krwi w domu?
Wybierz domowe pobranie krwi w uPacjenta! Badanie grupy krwi z dojazdem kosztuje ok. 55 zł + cena dojazdu specjalisty. To doskonałe rozwiązanie dla kobiet w ciąży, którym coraz trudniej ustać w kolejkach i dusznych pomieszczeniach oraz osób, które źle znoszą pobieranie krwi.
Dowiedz się więcej o domowych pobraniach krwi.
Czy na badaniu grupy krwi muszę być na czczo?
Nie ma takiej potrzeby. Badanie możesz także umówić o dowolnej porze dnia.
Ile czeka się na wynik grupy krwi?
Około 1 – 5 dni roboczych.
Dziedziczenie grupy krwi
Grupa krwi jest dziedziczna. Nie da się jednak ze stuprocentową skutecznością wyliczyć, jaką grupę krwi będzie miało dziecko – możliwości zwykle jest przynajmniej 2.
Czy dziecko może mieć inną grupę krwi niż rodzice?
Poniekąd tak. Grupy krwi rodziców i dzieci nie muszą być takie same. Na przykład dziecko, którego ojciec ma grupę A, zaś matka B, może mieć grupę AB. Jest to inna grupa, lecz wynikająca z połączenia genów rodziców. Zastanowić powinna za to sytuacja, w której, przykładowo, oboje rodziców ma grupę A, a dziecko ma grupę B lub AB.
Sprawdź tabelę grup krwi rodziców i dzieci poniżej i dowiedz się, które co może wynikać z połączenia różnych grup krwi.
grupa krwi dziecka – tabela
Grupy krwi rodziców | Możliwe grupy krwi dziecka |
|---|---|
A x A | A lub 0 |
B x B | B lub 0 |
A x 0 | A lub 0 |
B x 0 | B lub 0 |
A x B | A, B, AB lub 0 |
A x AB | A, B lub AB |
B x AB | A, B lub AB |
AB x AB | A, B lub AB |
AB x 0 | A lub B |
0 x 0 | 0 |
Najczęściej zadawane pytania o grupach krwi
Czy grupa krwi może się zmienić?
Jest to mało prawdopodobne: jedynie po przeszczepie szpiku kostnego może, ale nie musi, dojść do zmiany grupy krwi. Wtedy szpik kostny produkuje erytrocyty z antygenami dawcy.
Z jaką grupą krwi ludzie żyją najdłużej?
Badacze wzięli pod lupę długość życia ludzi w podziale na ich grupy krwi. Mengoli i in. sprawdzili grupę krwi oraz zdrowie 26 788 pacjentów z Oddziału Hematologii i Transfuzji w Mantui (Włochy). Zauważono, że osoby z grupą B żyją krócej, podobnie jak kobiety z grupą krwi AB. Naukowcy zwrócili uwagę, że dłuższym życiem cieszą się przeważnie osoby z grupą krwi A.
Podobne badanie przeprowadzili Bercher, Shanua i Hay przyglądając się 906 pacjentom z Tokio. Wyniki były podobne do badania z Włoch: osoby z grupą B żyły krócej niż pozostałe. Grupy A, AB, 0 nie wykazywały znaczących różnic między sobą w zakresie długości życia.
Czy transfuzja krwi zmienia charakter?
Z naukowego punktu widzenia nie ma podstaw, by tak twierdzić. Krew transportuje tlen oraz składniki pokarmowe do komórek i narządów, a także bierze udział w wydalaniu produktów końcowych przemiany materii (np. dwutlenku węgla lub mocznika) – tylko tyle i aż tyle. Nie ma związku z naszym charakterem. Przekonanie, że może być odwrotnie, jest zakorzenione w wierzeniach ludzi i kwestiach metafizycznych.
Dieta dla grup krwi – fakt czy mit?
Dieta według grupy krwi nie ma podstaw naukowych. O więcej informacji poprosiliśmy dietetyczkę, Agnieszkę Łempicką:
Warto znać swoją grupę krwi. Kto wie, być może uratuje Ci to pewnego dnia życie!
Artykuł zweryfikowany przez ekspertów
Dietetyk kliniczny, na co dzień prowadzi pacjentów z zaburzeniami masy ciała, chorobami przewlekłymi, ze zwiększoną aktywnością fizyczną. Autorka artykułów, webinarów, wykładów i szkoleń o tematyce żywieniowej i lifestylowej.
Pokaż więcej
Swoje doświadczenie w pracy diagnosty zbierał w pracowni serologii transfuzjologicznej oraz pracowni cytogenetycznej. Tytuł magistra uzyskał na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym. Stara się poszerzać swoją wiedzę poprzez udział w szkoleniach oraz kursach. Diagnostyka laboratoryjna jest dziedziną medycyny, która dynamicznie się rozwija oraz jest istotnym elementem postępowania diagnostycznego, dlatego uważa, że systematyczne wykonywanie badań laboratoryjnych może wspomóc pacjentów we wczesnym wykrywaniu chorób oraz wspierać w utrzymaniu zdrowego stylu życia.
Pokaż więcej
