Witamina D (kalcyferol) jest składnikiem odżywczym, który powstaje w skórze pod wpływem słońca. W organizmie pełni wiele bardzo ważnych funkcji m.in. reguluje gospodarkę wapnia i fosforu, wspiera układ odpornościowy, a nawet wpływa na nastrój. Życie w strefie klimatu umiarkowanego i spędzanie coraz więcej czasu wewnątrz budynków sprzyja jej niedoborom. Szacuje się, że niedobór witaminy D dotyczy ponad 90% Polaków! Dowiedz się, za co odpowiada witamina D, jakie są objawy jej niedoboru i jak wygląda suplementacja.
Witamina D – rola w organizmie
Główną funkcją witaminy D jest utrzymanie w organizmie prawidłowego poziomu wapnia i fosforu. Wpływa ona także na prawidłowy rozwój kości oraz utrzymanie ich w dobrej formie. Pobudza również komórki do wytwarzania przeciwciał chroniących układ odpornościowy oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia nadciśnienia, nowotworów i chorób autoimmunologicznych. Jest także pomocna w utrzymaniu zdrowych mięśni i stawów.
Niedobór witaminy D
Niedobór witaminy D może powodować krzywicę u dzieci i osteoporozę u dorosłych. Może mieć też związek z wysokim ciśnieniem krwi i większym ryzykiem alergii. U kobiet w ciąży może przyczyniać się do cukrzycy ciążowej, stanu przedrzucawkowego czy przedwczesnego porodu.
Jeśli niski poziom witaminy D w organizmie utrzymuje się przez dłuższy czas, może prowadzić to do chorób układu krążenia, autoimmunologicznych, neurologicznych, a także infekcji.
Niedobór witaminy D – objawy:
- osłabienie i skurcze mięśni;
- ból i częste złamania kości z powodu ich demineralizacji;
- chroniczne zmęczenie;
- problemy ze snem;
- obniżenie nastroju, a nawet stany depresyjne;
- wypadanie włosów → sprawdź, jakie jeszcze mogą być przyczyny utraty owłosienia;
- częste infekcje;
- powolne gojenie się ran;
- krzywica (u dzieci).
Przewlekłe zmęczenie, bezsenność, częste infekcje?
To mogą być objawy niedoboru witaminy D. Sprawdź jej poziom bez wychodzenia z domu.
Nadmiar witaminy D
Nadmiar witaminy D w organizmie jest zjawiskiem niezwykle rzadkim. U osób zdrowych praktycznie nie jest możliwe rozwinięcie się hiperwitaminozy. Dieta bogata w witaminę D, częste przebywanie na słońcu, a także prawidłowa suplementacja nie doprowadzą do nadmiernego gromadzenia się witaminy D w organizmie. Do hiperwitaminozy może dojść u osób, które są nadwrażliwe na witaminę D lub u których występuje mutacja genu odpowiedzialnego za jej metabolizm.
Wysoki poziom witaminy D powoduje wzrost stężenia wapnia w organizmie. Nieleczona hiperwitaminoza może prowadzić do tworzenia się złogów wapniowych i nieodwracalnych zmian w tkankach serca, płuc i nerek.
Nadmiar witaminy D – objawy:
- suchość w ustach;
- metaliczny posmak w ustach;
- bóle głowy;
- brak apetytu;
- nudności i wymioty;
- biegunki lub zaparcia;
- problemy z koncentracją;
- wielomocz;
- senność.
Witamina D a inne choroby
Witamina D a depresja
Wiele badań wykazało związek między niedoborem witaminy D a depresją. Naukowcy stojący za metaanalizą z 2013 r. zauważyli, że uczestnicy badania cierpiący na depresję mieli również niski poziom witaminy D. Ta sama analiza wykazała, że statystycznie osoby z niską zawartością witaminy D były znacznie bardziej narażone na rozwój tej choroby.
W badaniach wykazano, że zarówno niedobór (stężenie ≤20 ng/ml), jak i stężenie określane jako suboptymalne (21-29 ng/ml) metabolitu 25(OH)-witaminy D mogą wiązać się z podwyższonym ryzykiem rozwoju depresji oraz z pogorszeniem skuteczności leczenia przeciwdepresyjnego.
Witamina D jest ważna dla zdrowego funkcjonowania mózgu, dlatego niewystarczające poziomy składników odżywczych mogą odgrywać rolę w depresji i innych chorobach psychicznych. Wcześniejsze badanie zidentyfikowało receptory witaminy D w tych samych obszarach mózgu, które odpowiadały za rozwój depresji.
Witamina D a COVID
Czy witamina D pomaga w leczeniu SARS-CoV-2? W ciągu kilku lat pandemii naukowcy zdążyli przeprowadzić wiele badań, które pokazują związek pomiędzy stężeniem witaminy D w organizmie a infekcją. Według tych opublikowanych na portalu Frontiersin.org, osoby z niedoborem witaminy D są o 80% bardziej narażone na zakażenie COVID-19 w porównaniu do pacjentów z wystarczającym stężeniem tej witaminy we krwi. Natomiast według badań opublikowanych w Endocrine Society Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, ponad 80% z 200 pacjentów ze szpitala w Hiszpanii, u których stwierdzono pozytywny wynik zakażenia COVID-19, miało jednocześnie niedobory witaminy D.
Witamina D a osteoporoza
Witamina D uczestniczy w procesie wchłaniania wapnia i fosforu. Pierwiastki te są niezbędne, aby utrzymać kości w dobrej kondycji. Niski poziom witaminy D przekłada się na mniejszą wchłanialność wapnia i fosforu przez kości. Niedobór witaminy D jest jedną z przyczyn osteoporozy. Kobiety po 50 r.ż. i mężczyźni po 60 r.ż. z powodu zmian hormonalnych są szczególnie narażeni na zachorowanie, dlatego warto przebadać się w tym kierunku.
Czynniki ryzyka, czyli kto jest szczególnie narażony na niedobór witaminy D
Na niedobór witaminy D najbardziej narażeni są mieszkańcy strefy klimatu umiarkowanego i okołobiegunowego. Jednak niedobory także mogą dotyczyć osób, które zamieszkują pozostałe strefy, gdzie słońce świeci przez większość dni w roku. Wynika to z faktu, że coraz więcej czasu spędzamy wewnątrz budynku. Kiedy już wychodzimy na zewnątrz, stosujemy kremy z filtrem i często osłaniamy ciało przed słońcem. Dlatego niedobór witaminy D staje się powszechnym problemem i może dotknąć wszystkich ludzi bez względu na miejsce zamieszkania, rasę, wiek i płeć. Ponadto istnieją pewne czynniki ryzyka, które zwiększają szansę niedoboru. Najczęściej są to choroby takie jak:
- cukrzyca,
- otyłość,
- nadciśnienie tętnicze,
- choroba niedokrwienna serca,
- hashimoto,
- astma,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- atopowe zapalenie skóry,
- niewydolność wątroby lub nerek,
- stłuszczenie wątroby.
Normy witaminy D
Wykonując badanie poziomu witaminy D, oznacza się poziom jej metabolitu 25(OH)D zwanego także kalcydiolem.
Oznaczenie stężenia witaminy D 25(OH)D (kalcydiolu) w surowicy krwi. Źródło: Medycyna Praktyczna.
Status zaopatrzenia w witaminę D | Stężenie kalcydiolu (ng/ml) |
---|---|
Ciężki niedobór | 0-10 |
Znaczny niedobór | 10-20 |
Stężenie suboptymalne | 20-30 |
Stężenie optymalne | 30-50 |
Wysokie stężenie | 50-100 |
Stężenie toksyczne | >100 |
Badanie poziomu witaminy D
Objawy niedoboru witaminy D nie zawsze są charakterystyczne, co oznacza, że mogą być również symptomami różnych chorób. Ponadto w przypadku niewielkiego niedoboru objawy te nie muszą występować w ogóle. Dlatego przed planowaną suplementacją warto wykonać badanie krwi i oznaczyć poziom witaminy D. Następnie wynik należy skonsultować z lekarzem. Na podstawie otrzymanego wyniku oraz wywiadu lekarskiego specjalista medyczny będzie mógł dobrać optymalną dawkę witaminy D.
Czy badanie poziomu witaminy D3 jest refundowane?
Badanie poziomu witaminy D jest refundowane tylko w sytuacji, jeśli zostanie zlecone przez lekarza specjalistę np. endokrynologa.
Ile kosztuje badanie poziomu witaminy D?
Decydując się na domowe pobranie krwi, cena badania witaminy D metabolitu 25(OH) zaczyna się od 46,55 zł plus koszt dojazdu.
Sprawdź poziom witaminy D bez wychodzenia z domu!
Przebadaj siebie i swoją rodzinę na jednej domowej wizycie specjalisty.
Źródła witaminy D
Ludzki organizm wytwarza witaminę D pod wpływem światła słonecznego, dlatego w ciepłych miesiącach pozyskanie niezbędnej dawki jest łatwe. W sezonie letnim wystarczy spędzać minimum 15 minut dziennie na słońcu w godzinach 10:00-15:00 z odsłoniętymi przedramionami i nogami (czyli odkryć około 20% powierzchni ciała). W naszym klimacie w pozostałych miesiącach pozyskanie witaminy D ze słońca jest znacznie trudniejsze, dlatego warto wówczas włączyć do swojej diety produkty, które pomogą uzupełnić jej niedobór, a także rozważyć suplementację.
W czym jest witamina D?
Zawartość witaminy D w niektórych produktach żywnościowych. Źródło: Medycyna Praktyczna.
Produkt | Zawartość witaminy D |
---|---|
węgorz świeży | 1200 IU/100 g |
łosoś świeży dziki | 600-1000 IU/100 g |
śledź w oleju | 808 IU/100 g |
śledź marynowany | 480 IU/100 g |
łosoś (gotowany/pieczony) | 540 IU/100 g |
łosoś świeży hodowlany | 100-250 IU/100 g |
ryby z puszki (tuńczyk/sardynki) | 200 IU/100 g |
makrela (gotowana/pieczona) | 152 IU/ 100 g |
dorsz świeży | 40 IU/100 g |
grzyby shiitake | 100 IU/100 g |
żółtko jaja | 54 IU/100 g |
ser żółty | 7,6-28 IU/100 g |
pokarm kobiecy | 1,5-8 IU/100 ml |
pokarm kobiecy przy suplementacji witaminą D | 20 IU/ 100 ml |
mleko krowie | 0,4-1,2 IU/100 ml |
mleko modyfikowane | 40-80 IU/100 ml |
Suplementacja witaminy D
Ile witaminy D dziennie przyjmować? Dawkowanie witaminy D zależy m.in. od wieku, masy ciała, ekspozycji na słońce i stosowanej diety. Czytaj artykuł dalej i zobacz, jaka jest dzienna dawka witaminy D w poszczególnych grupach wiekowych.
Witamina D dla noworodków i niemowląt
Witaminę D podaje się niemowlętom w formie aerozolu lub kropli. Dla noworodków i niemowląt do 6. miesiąca życia zalecana dawka wynosi 400 IU/dobę. Jest ona wskazana wszystkim małym dzieciom bez względu na to, czy są one karmione piersią, czy mlekiem modyfikowanym.
Dla niemowląt między 6. a 12. miesiącem życia zaleca się witaminę D w dawce 400-600 IU/dobę. W tej grupie wiekowej suplementację witaminy D należy skonsultować z pediatrą, ponieważ ostateczna dawka zależy od rodzaju przyjmowanych pokarmów.
Witamina D dla dzieci
Dzieci pomiędzy 1. a 10. r.ż. przebywające regularnie na zewnątrz w okresie od maja do września mogą, ale nie muszą, suplementować witaminy D. W pozostałych miesiącach, a także u dzieci, które nie przebywają wystarczająco długo na słońcu w okresie letnim, zaleca się suplementację witaminy D w dawce 600–1000 IU/dobę. Dla dzieci z nadwagą i otyłych zalecana dawka jest większa i wynosi 1600–4000 IU/dobę.
Witamina D dla młodzieży, dorosłych i seniorów
W okresie od października do kwietnia zalecana dawka dla tej grupy wiekowej wynosi 800-2000 IU/dobę. U osób z nadwagą i otyłych zalecana dawka to 1600-4000 IU/dobę. Od maja do września, w przypadku odpowiedniej ekspozycji na słońce, suplementacja nie jest konieczna.
Suplementacja witaminy D
Grupa wiekowa | Zalecana dawka witaminy D | Uwagi |
---|---|---|
Noworodki i niemowlęta do 6. miesiąca życia | 400 IU/dobę | dawka dla wszystkich maluszków zarówno tych karmionych piersią, jak i mlekiem modyfikowanym |
Niemowlęta od 6 do 12 miesiąca życia | 400-600 IU/dobę | dawka zależy od rodzaju przyjmowanych pokarmów |
Dzieci pomiędzy 1. a 10. r.ż. | 600-1000 IU/dobę 1600-4000 IU/dobę (u osób z nadwagą i otyłych) | dawkę dobiera lekarz |
Młodzież (11-18 lat), dorośli (18-65 lat), seniorzy (65-75 lat) | 800–2000 IU/dobę 1600–4000 IU/dobę (u osób z nadwagą i otyłych) | dawka zależy od rodzaju przyjmowanych pokarmów, masy ciała i ekspozycji na słońce |
Seniorzy > 75 r.ż. | 2000–4000 IU/dobę 4000–8000 IU/dobę (u osób z nadwagą i otyłych) | dawka zależy od rodzaju przyjmowanych pokarmów, masy ciała i ekspozycji na słońce |
Przesuń w bok aby zobaczyć więcej informacji
Kiedy przyjmować witaminę D – rano czy wieczorem?
Nie ma znaczenia, o jakiej porze przyjmiesz witaminę D. Witaminę D najlepiej przyjmować w ciągu dnia wraz z posiłkiem – do śniadania lub obiadu. Witamina D jest rozpuszczalna w tłuszczach i dobrze jest ją spożyć ją w towarzystwie tłuszczów – to zwiększy jej wchłanianie.
Chociaż niedobór witaminy D może dotyczyć większości Polaków, przed podjęciem suplementacji warto skonsultować się z lekarzem. Tylko dobranie odpowiedniej dawki pozwoli na skuteczne pokrycie niedoborów i zniwelowanie objawów niskiego poziomu witaminy D w organizmie.
Nie wiesz, jakie suplementy w ogóle brać pod uwagę? Na rynku jest bardzo wiele produktów, jednak warto zawęzić poszukiwania do tych, których skład został sprawdzony i zweryfikowany przez niezależne laboratoria. Suplementy diety sprawdzisz np. na tej stronie.
Agnieszka Konieczna
Absolwentka biotechnologii na Politechnice Wrocławskiej i studiów podyplomowych z content marketingu na Uniwersytecie Humanistycznospołecznym. Interesuje ją wszystko, co związane ze zdrowym stylem życia i psychologią. Autorka tekstów o tematyce medycznej i well-beingowej.
Pokaż więcej
mgr Karolina Wojtkowska
Dietetyk kliniczny, ze specjalizacją z psychodietetyki. W swojej pracy łączy wiedzę kliniczną i psychologiczną. Głównym obszarem zainteresowań są zaburzenia odżywiania, w tym także zmiana błędnych przekonań na temat odżywiania i towarzyszących schematów poznawczych. Na co dzień pomaga osobom w wyjściu z błędnego koła odchudzania, poprzez zrozumienie działań, które ów cykl napędzają.
Pokaż więcej
Badania krwi w Twoim domu
Zamów badania online
Podaj datę, która Ci pasuje. O wyznaczonej porze przyjedzie do Ciebie specjalista, który pobierze krew.
Wykonaj badanie w ulubionym fotelu
Zamiast stać w kolejce, oczekuj specjalisty medycznego w ulubionym fotelu! Zapewniamy komfort i bezpieczeństwo pobrania.
Pobierz wyniki online
Wyniki odbierasz online, w tramwaju, pracy lub domu. Jeżeli będziesz mieć problem z interpretacją wyników - pomożemy.
Rozwiń
199,00 zł
Pakiet badań na niedobór witamin i składników mineralnych (podstawowy)
Sprawdź poziom witaminy D i innych ważnych parametrów.