Kwas foliowy – kiedy go brać i po co? Zasady suplementacji

Kwas foliowy – właściwości

Witamina B9 odpowiada przede wszystkim za prawidłowe tworzenie się krwinek czerwonych. Bierze również udział w syntezie składników DNA i RNA, przemianie homocysteiny, wytwarzaniu neurotransmiterów oraz białek. Jest też kluczowa w poprawnym procesie podziału komórek, dlatego tak ważna jest dla kobiet w ciąży.

Kwas foliowy a anemia

Czy kwas foliowy podnosi poziom żelaza? Nie, jednak zapobiega anemii z niedoboru witamin z grupy B. Kiedy ich poziom w organizmie jest niski, dochodzi do zmniejszenia się produkcji krwinek czerwonych. Te, które powstają, są zbyt duże. W rezultacie spada poziom hemoglobiny we krwi i pacjent zaczyna odczuwać objawy niedokrwistości. Najczęściej jest to wynikiem diety ubogiej w witaminę B12 oraz B9.

Kwas foliowy a ciąża

Kwas foliowy odpowiada za poprawny podział komórek, warunkuje zatem prawidłowy przebieg ciąży. Zapobiega powstawaniu wad cewy nerwowej, czyli ciężkich wrodzonych zaburzeń układu nerwowego u dziecka, takich jak: bezmózgowie, rozszczep kręgosłupa lub przepuklina układu nerwowego. Ponieważ cewa nerwowa kształtuje się około 4. tygodnia ciąży, ważne jest, by już na samym początku ciąży, a najlepiej już na etapie planowania dziecka zacząć dbać o odpowiedni poziom kwasu foliowego w organizmie. Badanie wykonasz w domu z Pakietem Badań Przed Ciążą.

Sprawdź, jak rozwija się ciąża tydzień po tygodniu.

Kwas foliowy a choroby serca

Kwas foliowy bierze udział w przekształcaniu homocysteiny w metioninę. Homocysteina to aminokwas nazywany „cholesterolem XXI wieku” – jej nadmiar powoduje zmniejszenie elastyczności naczyń krwionośnych, co prowadzi do miażdżycy lub zakrzepicy. Obecność kwasu foliowego w organizmie sprawia, że poziom homocysteiny jest regulowany. Niedobór kwasu foliowego powoduje wzrost homocysteiny.

Kwas foliowy a nowotwory

Naukowcy wciąż badają wpływ kwasu foliowego na rozwój nowotworów. Analiza wielu badań na ten temat przeprowadzona przez Pieroth i in. nie jest rozstrzygająca. Można stwierdzić, że zarówno zbyt niski, jak i zbyt wysoki poziom witaminy B9 może mieć wpływ na rozwój raka. Dlatego należy dbać o to, by spożywać zalecaną dawkę kwasu foliowego.

Kwas foliowy dla seniorów

Doktor Reynolds z londyńskiego Instytutu Epileptologii przywołuje prace, w których mówi się, że seniorzy to grupa wiekowa, u której najczęściej występuje niedobór kwasu foliowego. Portal Dietetycy.org tłumaczy to częstymi zaburzeniami trawienia i stanami zapalnymi śluzówki układu pokarmowego w tej grupie wiekowej. Przekłada się to nie tylko na zwiększone ryzyko chorób serca (związek omówiony wyżej), ale potencjalnie również… demencji. Zauważono, że niski poziom kwasu foliowego u seniorów często współwystępuje z demencją lub chorobą Alzheimera, jednak nie wiadomo jeszcze, w jaki sposób te stany mogą być powiązane. Reynolds sugeruje, że niski poziom witaminy B9 może przyczyniać się do demencji i przyspieszać proces starzenia się mózgu. Jednocześnie podkreśla, że potrzebnych jest więcej badań, które przyjrzą się wpływowi kwasu foliowego na zdolności umysłowe.

Kwas foliowy – niedobór

O niedoborze kwasu foliowego świadczą takie objawy jak:

• ciągłe poczucie zmęczenia,
• mrowienie w kończynach,
• suchy i czerwony język,
• owrzodzenie jamy ustnej,
• osłabienie mięśni,
• zaburzenia widzenia,
• depresja,
• dezorientacja,
• zaburzenia pamięci,
• biegunka,
• osłabiony zmysł smaku.

Czy można brać kwas foliowy, nie będąc w ciąży?

Tak! Zwłaszcza jeśli istnieją ku temu przesłanki. Przed podjęciem decyzji o suplementacji najlepiej wykonać badanie krwi sprawdzające poziom kwasu foliowego. Powinny je wykonać przede wszystkim osoby w grupie ryzyka niedoboru witaminy B9, czyli:

• pacjenci z zaburzeniami wchłaniania (np. celiakią),
• osoby narażone na anemię z niedoboru witamin z grupy B,
• osoby uzależnione od alkoholu,
• cierpiący na łuszczycę,
• pacjenci długo poddawani dializom.

Jak poprawnie suplementować kwas foliowy?

Przede wszystkim: czy warto brać kwas foliowy? Tak, zwłaszcza z tego względu, że kwas foliowy w diecie przyswajalny jest w 50 – 80%, a ten przyjmowany w postaci leków lub suplementów przyswaja się w 100%. Jeśli zatem zmagasz się z niedoborem, zaburzeniami trawienia, bądź jesteś w ciąży, suplementacja jest bardzo wskazana. Jak robić to dobrze?

Dawkowanie kwasu foliowego

Dawkowanie kwasu foliowego powinno być ustalane indywidualnie z lekarzem. Umów konsultację z dietetykiem, który oceni, czy powinnaś już teraz suplementować witaminę B9 i jeśli tak: w jakiej dawce.

Kwas foliowy przed ciążą

Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca, by każda kobieta przyjmowała 0,4 mg kwasu foliowego dziennie.

Kiedy rozpocząć suplementację kwasu foliowego przed ciążą? Specjaliści rekomendują, by rozpocząć ją co najmniej 3 miesiące przed planowaną koncepcją.

Kwas foliowy w ciąży

Polskie Towarzystwo Ginekologiczne podaje, że dzienna dawka kwasu foliowego w ciąży powinna wynosić:

• 0,4 – 0,8 mg do 12. tygodnia ciąży;
• 0,6 – 0,8 mg po 12. tygodniu ciąży.

Kiedy brać kwas foliowy?

Rano czy wieczorem? Na czczo czy po jedzeniu? Specjaliści zaznaczają, że nie ma to znaczenia. Warto jednak wybrać taki moment w ciągu dnia, który pomoże Ci wyrobić nawyk.

Jaki kwas foliowy wybrać?

Najlepiej decydować się na te preparaty, które są lekiem. Łatwo je rozpoznać, ponieważ oznaczenie powinno być czytelne i widoczne na opakowaniu produktu. Jeśli jednak już kupiłaś suplement diety, warto sprawdzić jego jakość. Zwróć uwagę m.in. na obecność i ilość substancji dodatkowych w suplemencie – im jest ich mniej, tym lepiej.

Interakcje kwasu foliowego z innymi preparatami

Kwas foliowy może wchodzić w interakcje lub zaburzać działanie niektórych leków, np.:

• metotreksatu, stosowanego np. w leczeniu łuszczycy;
• leków padaczkowych;
• antybiotyków;
• leków zawierających cynk;
• fluorouracylu, stosowanych w leczeniu nowotworów;
• sulfasalazyny, stosowanego w stanach zapalnych jelit;
• cholestyraminy.

Kwas foliowy można łączyć z lekami przeciwbólowymi np. z paracetamolem, który jest bezpieczny w ciąży. Należy jednak zachować ostrożność w łączeniu środków przeciwbólowych, kwasu foliowego i innych leków, np. na łuszczycę.

Sprawdź, kiedy nie stosować paracetamolu.

Czy można przedawkować kwas foliowy?

Tak, jak każdy suplement, kwas foliowy można przedawkować.

Nadmiar kwasu foliowego

Nadmiar kwasu foliowego trudno uzyskać nieodpowiednią dietą, jednak stosunkowo łatwo, jeśli prowadzi się nieodpowiedzialną suplementację. Objawy nadmiaru kwasu foliowego przypominają niedobór witaminy B12. Nieleczone mogą doprowadzić do uszkodzenia systemu nerwowego. W przypadku nadmiaru witaminy B9 w ciąży może dojść do uszkodzenia płodu. Przedawkowanie kwasu foliowego w ciąży naraża również dziecko na insulinooporność, otyłość lub cukrzycę typu 2 w starszych latach.

Kwas foliowy – źródła

Dostarczanie odpowiedniej ilości kwasu foliowego w diecie uniemożliwia przedawkowanie kwasu foliowego. Jeśli nie cierpisz na zaburzenia wchłaniania i nie jesteś w ciąży, dbanie o swoją dietę to najlepszy sposób na zapewnienie sobie odpowiedniej ilości witaminy B9 i innych wartościowych składników.

Gdzie zatem występuje kwas foliowy? Dobra wiadomość jest taka, że witaminy B9 jest naprawdę dużo w jedzeniu! Najlepszym źródłem kwasu foliowego są warzywa liściaste, nasiona roślin strączkowych, drożdże i orzechy. Bogate w B9 są również: wątróbka, żółtka jaja kurzego oraz dojrzewające sery. Sprawdź tabelę zawartości kwasu foliowego niżej, na podstawie informacji z portalu Dietetycy.org.

Liczymy, że nie masz już żadnych wątpliwości co do roli i sposobu suplementacji kwasu foliowego. Życzymy dużo zdrowia! I pamiętaj: badania krwi oraz konsultacje ich wyników możesz zamówić w uPacjenta – bez wychodzenia z domu.