Witaminy dla kobiet w ciąży i karmiących - których potrzebujesz?

Witaminy dla kobiet w ciąży

Zastanawiasz się, jakie witaminy prenatalne brać na początku ciąży (I trymestr), a jakie w II i III trymestrze? Według rekomendacji PTGiP kluczowe jest kilka składników, a zalecane dawki w przypadku większości z nich są takie same w przeciągu całej ciąży.

Kwas foliowy w ciąży

Zalecana dawka to 0,4-0,8 mg/dobę. Dawka ta może być większa w przypadku kobiet z grup podwyższonego ryzyka, do których zalicza się pacjentki:

• z cukrzycą;
• z niewydolnością wątroby bądź nerek;
• stosujące leki przeciwpadaczkowe;
• po operacjach bariatrycznych;
• z BMI>30;
• z chorobami układu pokarmowego (celiakia, choroba Crohna);
• stosujące używki.

Jak wybrać najlepszy kwas foliowy?

Syntetyczny, wytworzony w warunkach laboratoryjnych kwas foliowy jest przekształcany w formę aktywną dopiero w wątrobie, a nie w układzie trawiennym. To spowalnia proces przyswajania i czyni go mniej efektywnym. Dlatego pośród dostępnych preparatów szukaj produktów zawierających metylowaną formę kwasu foliowego, zwaną L-metylofolianem wapnia lub 5-MTHF (według rekomendacji z 2024 r.). Jest ona łatwiej przyswajalna dla organizmu, co jest szczególnie ważne dla osób mających mutację w genie MTHFR. Mutacja ta może występować nawet u połowy populacji, a w jej wyniku skuteczność przekształcania folianów do aktywnej postaci obniża się nawet o 70%.

Witamina D w ciąży

Zaleca się suplementację witaminą D przez cały okres ciąży w dawce minimum 2000 UI/dobę. U otyłych pacjentek dawka może być większa, do 4000 UI/dobę. Jednak PTGiP podkreśla, że optymalnym rozwiązaniem jest indywidualne dostosowanie dawki witaminy D3 do stężenia w surowicy krwi ciężarnej.

Kwasy DHA w ciąży

Na każdym etapie ciąży zaleca się suplementację kwasami DHA w dawce 200 mg/dobę (przy diecie ubogiej w ryby lekarz może zalecić nieco więcej). U kobiet z podwyższonym ryzykiem porodu przedwczesnego dawka ta powinna być znacznie większa - 1000 mg/dobę.

Żelazo w ciąży

Żelazo w ciąży nie powinno być dodatkowo suplementowane, jeśli kobieta ma prawidłowe wyniki krwi (hemoglobina i ferrytyna w normie). W związku z tym PTGiP rekomenduje regularne wykonywanie morfologii i badanie poziomu ferrytyny w okresie całej ciąży. Żelazo powinno zostać włączone, jeżeli:

• u kobiety przed 16. tygodniem ciąży wystąpiła anemia z niedoboru żelaza (Hb<11 g/dl oraz obniżone stężenie ferrytyny);
• u kobiety po 16. t.c. doszło do obniżenia poziomu ferrytyny poniżej 60 mcg/l.

Jeżeli preparaty z żelazem nie dają rezultatów u ciężarnych z niedokrwistością, należy rozważyć przetoczenie koncentratu krwinek czerwonych.

W ciąży czujesz się słabo? Wykonuj regularnie Pakiet Badań dla Kobiet w Ciąży, aby monitorować ryzyko anemii!

Inne suplementy dla kobiet w ciąży

Suplementy dla kobiet w ciąży często zawierają dodatkowe, niewspomniane wyżej witaminy i minerały. Nie są one niezbędne dla zdrowia przyszłej mamy i dziecka, zwłaszcza, jeśli dieta kobiety jest różnorodna i prawidłowo zbilansowana. Przyjmowanie innych substancji należy skonsultować z lekarzem, który oceni potencjalne korzyści i ryzyka. Poniżej omawiamy najpopularniejsze składniki suplementów dla ciężarnych - przy odpowiednim wdrożeniu mogą one pozytywnie wpłynąć na zdrowie matki i dziecka.

• Witamina B6 - ważna dla rozwoju mózgu i układu nerwowego płodu, a także może pomagać w łagodzeniu porannych mdłości w ciąży.
• Witamina B12 - niezbędna do prawidłowej formacji czerwonych krwinek, co jest kluczowe w ciąży dla zapewnienia optymalnego poziomu energii oraz dostarczania tlenu do rozwijającego się płodu.
• Cholina - pomaga w rozwoju mózgu płodu, zwłaszcza w zakresie funkcji pamięciowych. Może także, podobnie jak kwas foliowy, zmniejszać ryzyko wad rozwojowych cewy nerwowej.

Witaminy dla kobiet karmiących

Zgodnie z rekomendacjami PTGiP, w okresie laktacji kobieta powinna przyjmować 0,8 mg/dobę kwasu foliowego 5-MTHF oraz 2000 UI/dobę witaminy D. Jeżeli w diecie młodej mamy nie ma wystarczającej ilości ryb (minimum 2 porcje tygodniowo), do suplementacji można włączyć również kwasy DHA oraz jod.

Młoda mama może, poza składnikami przyjmowanymi w okresie ciąży, potrzebować dodatkowej suplementacji - produkcja mleka pochłania zapasy energii (ok. 500 kcal dziennie) oraz substancji odżywczych. Laktacja wzmaga zapotrzebowanie m.in. na witaminy A, D, E, C oraz z grupy B, a także selen, cynk i kwasy tłuszczowe z rodziny Omega-3. Nie bez znaczenia jest również indywidualna sytuacja kobiety i dziecka - utrata dużej ilości krwi przy porodzie może powodować niedobory żelaza, natomiast eliminacja przetworów mlecznych z diety (przy podejrzeniu skazy białkowej, którą ma nawet 7% dzieci) może przekładać się na niedobór wapnia.

Bez względu na to, czy karmisz, czy nie, powinnaś zadbać o wsparcie organizmu w połogu - z pomocą przychodzi  Pakiet Badań Dla Kobiet Po Ciąży i Karmiących.

Witaminy dla kobiet planujących dziecko

Jesteś na samym początku Twojej drogi do macierzyństwa? Jeśli aktualnie przygotowujesz się do ciąży (nie zapominaj o tych badaniach przed ciążą), powinnaś zadbać o zdrową i zbilansowaną dietę, a suplementy traktować jako jej uzupełnienie. Dla kobiet starających się o dziecko najważniejsze witaminy to:

• Foliany - ich suplementacja wdrożona jeszcze przed poczęciem obniża ryzyko powstawania wad układu nerwowego, moczowego i wad serca u dziecka oraz zmniejsza ryzyko poronienia. Kobietom w wieku prokreacyjnym zaleca się suplementację kwasu foliowego w dawce 0,4 mg/dobę, przy czym dawka ta może być większa w przypadku kobiet otyłych, palących, przyjmujących leki przeciwpadaczkowe czy stosujących antykoncepcję hormonalną (wszystkie te szczególne przypadki wymagają jednak konsultacji lekarskiej).
• Witamina D - istotna dla odporności, zdrowia kości i układu krwiotwórczego. Jej suplementacja ma korzystny wpływ na samo zajście w ciążę (wspiera prawidłową, regularną owulację oraz obniża ryzyko zaburzeń mikroflory bakteryjnej pochwy). Kobiety starające się o dziecko powinny suplementować 2000 UI/dobę, przy czym u kobiet z BMI>30 zalecana jest nawet dwukrotnie wyższa dawka.

Jeśli chodzi o suplementy przed ciążą, można rozważyć podawanie:

• Kwasów DHA - zwłaszcza, jeśli dieta kobiety jest uboga w ryby. Rekomendowana dawka to 200 mg/dobę.
• Jodu - ze względu na to, że na wczesnym etapie ciąży zapotrzebowanie na jod znacząco wzrasta, kobiety starające się o dziecko mogą już wcześniej dostarczać organizmowi tego pierwiastka w dawce 150-200 μg/dobę (w przypadku chorób tarczycy ta dawka może wzrosnąć). Niedobór jodu u ciężarnych może skutkować m.in. niedosłuchem i niedorozwojem umysłowym dziecka.

Wiele preparatów dla kobiet planujących ciążę zawiera również żelazo. Jednak większość towarzystw naukowych, w tym Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników, jest zdania, że suplementację żelazem należy włączyć tylko wtedy, gdy występuje jego niedobór. Zbyt duża podaż żelaza u kobiet przed 16. tygodniem ciąży może podnosić ryzyko stanu przedrzucawkowego - poważnego, niebezpiecznego dla matki i dziecka powikłania ciąży.