Najważniejsze informacje o badaniu
Morfologia krwi pełna to podstawowe badanie diagnostyczne, które pozwala ocenić ogólną kondycję organizmu. Wyniki badania dostarczają informacji na temat ilości i jakości elementów morfotycznych krwi: krwinek czerwonych (erytrocytów), krwinek białych (leukocytów) i płytek krwi (trombocytów).
Badane parametry
Częstotliwość wykonywania badania
Wskazania do wykonania badania pełnej morfologii
Należy podkreślić, że pełną morfologię krwi warto wykonać profilaktycznie - nawet wtedy, kiedy nie odczuwamy żadnych dolegliwości. Wskazaniami do badania są natomiast symptomy, które utrzymują się przez dłuższy czas bez wyraźnej przyczyny, takie jak:
· uczucie zmęczenia;
· nocne poty;
· utrata wagi mimo braku aktywności i zmiany sposobu odżywiania;
· stany podgorączkowe lub gorączka;
· tendencja do pojawianie się siniaków i zasinień, utrudnione gojenie skaleczeń;
bóle kostne.
Morfologia krwi pełna służy również do monitorowania dotychczas podejmowanego leczenie i oceny stopnia rozwoju zdiagnozowanej choroby.
Badanie morfologii pełnej jest kluczowe w monitorowaniu zdrowia ciężarnej. Pozwala stwierdzić rozwój infekcji lub niedokrwistości mogących zaburzyć rozwój płodu. Badanie zlecane jest kilkukrotnie w przebiegu ciąży.
Dlaczego warto regularnie wykonywać pełną morfologię krwi?
Morfologia pełna badanie dostarcza poglądowych informacji na temat stanu zdrowia. Odchylenia w wynikach, w zależności od rodzaju i ilości parametrów niemieszczących się w normie, mogą świadczyć o różnych schorzeniach. Dokładne rozpoznanie wymaga interpretacji wyników morfologii z objawami, informacjami z wywiadu oraz wnioskami z innych badań.
Często to właśnie wyniki morfologii wykonanej profilaktycznie wskazują na pojawienie się problemów zdrowotnych i tym samym stanowią podstawę do dalszej diagnostyki. Badanie pełnej morfologii pomaga wykryć następujące nieprawidłowości:
· anemię,
· stany zapalne,
· infekcje,
· zaburzenia autoimmunologiczne,
· choroby krwi,
· nowotwory (np. białaczka).
Co istotne, wiele z chorób, które pomaga zdiagnozować morfologia, nie daje charakterystycznych objawów. Wyraźne symptomy pojawiają się dopiero wtedy, kiedy choroba jest już rozwinięta. Taka sytuacja ma miejsce m.in. w różnych rodzajach białaczek.
Badane parametry
Ilość erytrocytów, stężenie hemoglobiny oraz parametry opisujące układ czerwonokrwinkowy (MCV, MCH, MCHC, RDW) umożliwiają rozpoznanie niedokrwistości oraz jej różnicowanie. Wskaźniki te analizowane są w przypadku nagłej utraty krwi (krwotoku) oraz pozwalają ocenić funkcję erytropoetyczną szpiku (dotyczącą namnażania i różnicowania czerwonych krwinek). Wskaźniki charakteryzujące układ białokrwinkowy (granulocyty, limfocyty, monocyty) umożliwiają identyfikację infekcji, stanów zapalnych, chorób nowotworowych (min. chłoniaki, białaczki, zespoły mieloproliferacyjne) i zaburzeń funkcjonowania szpiku. Eozynofile to wskaźnik istotny dla rozpoznawania alergii, natomiast bazofile mogą świadczyć o chorobach pasożytniczych i stanach zapalnych. Z kolei ocena funkcji płytek krwi jest istotna w diagnostyce krwawień bądź stanów zakrzepowych.
Pełna lista badanych parametrów
- Leukocyty (WBC)Białe krwinki, których zadaniem jest głównie ochrona organizmu przed patogenami, takimi jak wirusy i bakterie.
- Erytrocyty (RBC)Krwinki czerwone, ich podstawową funkcją jest transport tlenu z płuc do tkanek. Erytrocyty biorą również udział w transporcie dwutlenku węgla, przenosząc ⅓ dwutlenku węgla do płuc w postaci węglanu potasowego.
- Hemoglobina (HGB)Barwnik, za pośrednictwem którego jest transportowany tlen. Hemoglobina łączy się z tlenem w pęcherzykach płucnych, a następnie oddaje tlen w tkankach.
- Hematokryt (HCT)Stosunek objętości erytrocytów do objętości pełnej krwi.
- MCV, MCH, MCHC, RDWParametry czerwonokrwinkowe.
- Trombocyty (PLT)Płytki krwi, biorące udział w procesie krzepnięcia krwi oraz magazynowaniu i transportowaniu wybranych substancji (m.in. adrenaliny, serotoniny).
- PDW, MPV, PCTParametry płytkowe.
- Neutrofile (NEU)Najliczniejsza grupa leukocytów (50-70%). To pierwsze leukocyty, które docierają do ogniska zapalenia. Biorą udział głównie w eliminacji patogenów, także w prawidłowym wygaszeniu zapalenia.
- Limfocyty (LYM)Rodzaj leukocytów. Ich rola polega głównie na rozpoznawaniu i neutralizacji patogenów.
- Monocyty (MONO)Rodzaj białych krwinek. Po przejściu do tkanek przeobrażają się w makrofagi, które pochłaniają m.in. drobnoustroje i uszkodzone komórki.
- Eozynofile (EOS)Rodzaj białych ciałek krwi. Pełnią kilka istotnych funkcji: pomagają w walce z pasożytami oraz uczestniczą w rozkładzie histaminy, odpowiadającej za wystąpienie objawów reakcji alergicznych.
- Bazofile (BASO)Komórki z grupy leukocytów. Wspierają pracę układu odpornościowego, a także produkują i magazynują heparynę, substancję zmniejszającą krzepliwość krwi.
Przygotowanie do badania
![]()
Badanie zaplanuj w porannych godzinach.
![]()
Zgłoś się na pobranie na czczo. Przed badaniem nie pij słodzonej herbaty, kawy czy soków. Możesz napić się wody.
![]()
W dniach poprzedzających badanie nie zapominaj o piciu wody. Niski poziom nawodnienia może sprawić, że specjaliście trudno będzie pobrać próbkę i konieczne będzie kilkukrotne kłucie.
![]()
Nie forsuj się przed pobraniem. Jeśli masz taką możliwość, odpocznij chwilę przed wykonaniem badania.
Czynniki mogące mieć wpływ na wynik morfologii krwi pełnej
Parametry oznaczane w pełnej morfologii krwi wykazują wahania dobowe. Stąd dobrze jest, w trosce o prawidłowy wynik, wykonać badanie rano.
Zafałszować wyniki może nadmierny wysiłek fizyczny. Prowadzi on do odwodnienia, a to z kolei ma wpływ na wartości niektórych parametrów.
Możliwe przyczyny odchyleń od normy
Przyczyną zbyt niskiego poziomu leukocytów może być m.in. choroba zakaźna (grypa, odra, różyczka, ospa wietrzna, WZW), choroby autoimmunologiczne, spadek odporności, uszkodzenie szpiku kostnego na skutek chorób czy przyjmowania leków.
Zbyt wysoki poziom leukocytów może być spowodowany czynnikami patologicznymi (infekcja, zatrucia, zakażenia, uszkodzenia tkanek, stany zapalne), ale może mieć również przyczyny fizjologiczne (stres, wysiłek fizyczny, ciąża, wysoka temperatura otoczenia). Pojawia się również w przebiegu nowotworów, białaczek i zespołów mieloproliferacyjnych.
Niski poziom erytrocytów, hemoglobiny i hematokrytu może świadczyć o anemii, stanach zapalnych, krwawieniach, niedoborach witaminy B12, kwasu foliowego lub żelaza, chorobie nerek czy ciąży.
Wysoki poziom krwinek czerwonych, hemoglobiny i hematokrytu obserwujemy przy odwodnieniu, występuje też w przypadku chorób płuc i nowotworów nerek.
Obniżone wartości czerwonokrwinkowe (MCV, MCH, MCHC) najczęściej występują w przypadku niedokrwistości z niedoboru żelaza, zaś podniesienie tych wartości zwykle jest charakterystyczne dla niedokrwistości z niedoboru kwasu foliowego lub witaminy B12.
Wzrost RDW jest charakterystyczny w przebiegu niedokrwistości.
Obniżenie poziomu płytek krwi pojawia się w przebiegu białaczek, zaburzeń autoimmunologicznych, nowotworów oraz po radio- i chemioterapii.
Zbyt wysoki poziom trombocytów może być skutkiem wysiłku fizycznego, ciąży lub wskazywać na rozwój zakażeń, stanów zapalnych, niedokrwistości czy nowotworów.
Obniżone wartości MPV może wskazywać na wytwarzanie mniejszej ilości płytek przez szpik kostny.
Podniesione wartości MPV wskazują, że dochodzi do wytwarzania płytek dużych i olbrzymich, co sugeruje zwiększoną produkcję płytek przez szpik kostny.
Obniżone wartości PDW zwykle oznacza, że płytki krwi są tej samej wielkości.
Podniesione wartości PDW świadczą o obecności płytek zarówno dużych, jak i małych, co niekiedy może sugerować rozwój chorób negatywnie wpływających na płytki krwi.
Parametry płytkowe interpretujemy w odniesieniu do ilości płytek krwi.
Niski poziom LYM może towarzyszyć AIDS lub innym zakażeniom wirusowym, pojawia się również w przebiegu chorób autoimmunologicznych, po leczeniu kortykosteroidami oraz chemio- i radioterapii.
Poziom limfocytów zwiększa się w chorobach takich jak białaczka limfocytowa, chłoniakach, niektórych zakażeniach bakteryjnych (np.kiła, gruźlica), zakażeniach wirusowych (świnka, odra, różyczka), toksoplazmozie.
Niski poziom monocytów zazwyczaj nie ma znaczenia diagnostycznego. W sytuacji, w której otrzymujemy taki wynik wielokrotnie, może wskazywać na białaczkę włochatokomórkowa lub uszkodzenie szpiku kostnego.
Choroby, w przebiegu których występuje za wysoki poziom monocytów, to: zakażenia o przewlekłym charakterze (np.gruźlica, dur, kiła), choroby układowe, białaczka monocytowa oraz mielomonocytowa.
Obniżona ilość eozynofili nie ma znaczenia diagnostycznego.
Podwyższone eozynofile mogą wskazywać na choroby alergiczne (m.in. atopowe zapalenie skóry, astma oskrzelowa, pokrzywka), infekcje pasożytnicze (bąblowica, glistnica, włośnica i inne), nowotwory, choroby tkanki łącznej (kolagenozy), zespół Churga-Strauss, zespół Loefflera, zespół Wiskotta-Aldricha oraz amyloidozy.
Ilość bazofili poniżej normy nie ma znaczenia diagnostycznego.
Wysokie wartości bazofili może mieć związek z chłoniakiem Hodgkina, chorobą Leśniowskiego-Crohna, niedoczynnością tarczycy, białaczką szpikową, cukrzycą, gruźlicą. Pojawia się również w trakcie alergii lub po infekcji.
Jeśli chodzi o wskaźniki układu białokrwinkowego, w przypadku wyników znacznie wykraczających powyżej wartości referencyjnych zaleca się wykonanie rozmazu krwi obwodowej metodą manualną (Schillinga).
Sprawdź również, na czym polegają konsultacje wyników badań.
W jakich miastach możesz wykonać badanie?
Badanie możesz zamówić w następujących miastach oraz ich okolicach: Warszawa, Kraków, Trójmiasto (Gdańsk, Gdynia, Sopot), Wrocław, Poznań, Łódź, Katowice, Chorzów, Tychy, Bytom, Zabrze, Dąbrowa Górnicza, Ruda Śląska, Sosnowiec, Szczecin, Gliwice, Lublin, Rzeszów, Częstochowa, Bielsko-Biała.
