Chcesz mieć siłę i energię do działania po sześćdziesiątce? Wykonaj bilans 60-latka, który pomoże Ci zadbać o stan Twojego zdrowia. Poniżej znajdziesz listę badań, na które powinieneś zwrócić uwagę w tym okresie.
Badania po 60 roku życia dla kobiet i mężczyzn
1. Badania jelit
Warto regularnie wykonywać badania po 60 roku życia przesiewowe w kierunku nowotworu jelita grubego. Dlaczego jest to takie ważne? Przede wszystkim ze względu na to, że ryzyko wystąpienia tego nowotworu wzrasta wraz z wiekiem, a szansa na jego wyleczenie jest wysoka, gdy zostanie on wcześnie wykryty. Najdokładniejszym badaniem przesiewowym jelita jest kolonoskopia. Inne badanie przesiewowe w tym kierunku to sigmoidoskopia i badanie kału. Za pomocą kolonoskopii można sprawdzić stan okrężnicy, odbytnicy i wykryć wszelkie narośla czy polipy. Sigmoidoskopia to podobne badanie, ale obejmuje tylko część jelita grubego. Z kolei badanie kału może zidentyfikować wrzody żołądka czy choroby pasożytnicze.
Aby dokonać diagnozy choroby Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejącego zapalenia jelita, możesz wykonać także panel jelitowy, który zweryfikuje:
- przeciwciała przeciw komórkom zewnątrzwydzielniczym trzustki,
- przeciwciała przeciwko komórkom kubkowym jelit,
- ASCA (obecność przeciwciał przeciwko Saccharomyces cerevisiae)
- ANCA (obecność przeciwciał przeciwjądrowych).
2. Osteoporoza
Międzynarodowa Fundacja Osteoporozy podaje, że w samych Stanach Zjednoczonych, Japonii i Europie aż 75 milionów ludzi cierpi na osteoporozę. Jest to choroba, która polega na utracie gęstości kości, co wiąże się z częstymi złamaniami. Dlatego kobiety po 65 roku życia i mężczyźni powyżej 70 lat powinni regularnie badać gęstość kości. W przypadku wystąpienia czynników ryzyka, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, niska masa ciała, częste palenie papierosów czy picie alkoholu, warto rozpocząć badania w tym kierunku po skończeniu 50 roku życia.
Jednak to jeszcze nie wszystko, co możesz zrobić, by zapobiec osteoporozie. Organizm z wiekiem ma trudności z przyswajaniem witaminy D, a odgrywa ona bardzo istotną rolę w ochronie kości. Dlatego profilaktycznie warto zbadać także jej poziom, by ewentualnie móc wprowadzić suplementację. Do swojej listy możesz dodać również badanie oseokalcyny, czyli markera tworzenia kości, które ocenia metabolizm kości, gospodarkę mineralną i pomoga także w kontroli leczenia osteoporozy.
3. Cukrzyca
Prawdopodobieństwo występowania cukrzycy wzrasta z wiekiem, aż do ukończenia 65 roku życia. Nieleczona cukrzyca może prowadzić do większego ryzyka udaru, utraty świadomości, problemów z widzeniem, zaburzeń przepływu krwi w tętnicach, uszkodzeń nerwów i wielu innych konsekwencji.
Jak można zdiagnozować cukrzycę? Należy wykonać jedno z badań krwi:
- test HbA1c, który mierzy poziom cukru z ostatnich 3 miesięcy,
- pomiar glukozy we krwi na czczo,
- test tolerancji glukozy, czyli krzywą cukrową.
Badania te są proste i bezbolesne, dlatego tym bardziej powinny uzupełnić badania dla 60-latka.
4. Lipidogram
Lipidogram to całościowa ocena poziomu cholesterolu. Polega na weryfikacji poziomu cholesterolu całkowitego, HDL, nie-HDL, LDL oraz trójglicerydów. Co oznaczają te skróty i dlaczego warto dopisać je do listy badań? Cholesterol HDL jest nazywany dobrym cholesterolem, są to bowiem lipoproteiny o wysokiej gęstości, które pomagają usuwać nadmiar cholesterolu z tętnic. Natomiast cholesterol LDL to lipoproteiny o niskiej gęstości, które mogą zatykać tętnice. Nie-HDL to całkowity cholesterol pomniejszony o HDL. Powinien być on na jak najniższym poziomie. Trójglicerydy są głównym składnikiem tkanki tłuszczowej w Twoim organizmie.
Wysoki poziom cholesterolu zazwyczaj nie daje żadnych objawów, dlatego tak ważne jest jego regularne sprawdzanie. Prawidłowy poziom cholesterolu i trójglicerydów wpływa na zmniejszone ryzyko zawału serca i udaru mózgu.
5. Tarczyca
Tarczyca odpowiedzialna jest za wydzielanie hormonów regulujących tempo metabolizmu i syntezę białek oraz uwrażliwia organizm na inne hormony. Zaburzenia pracy tarczycy mogą prowadzić do nadczynności, niedoczynności tarczycy i chorób autoimmunologicznych takich jak Hashimoto czy choroba Gravesa-Basedowa. Testy tarczycy, które warto wykonać to TSH, FT3, FT4, Anty-TPO i Anty-TG.
Niedoczynność tarczycy może prowadzić do nieprzyjemnych objawów, takich jak zmęczenie, osłabienie, bóle mięśni, problemy z pamięcią, spowolnienie myślenia podwyższony cholesterol. Natomiast nadczynność tarczycy może wywoływać nerwowość, przyspieszone bicie serca, słabą koncentrację czy zwiększony apetyt. Jeśli doświadczasz wymienionych objawów, na pewno warto przeanalizować stan Twojej tarczycy i włączyć te badania do bilansu 60-latka.
6. Ciśnienie krwi
Centrum Kontroli i Prewencji Chorób podaje, że około 70 procent osób w wieku pomiędzy 65 a 74 lata ma za wysokie ciśnienie krwi. Ciśnienie krwi odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu tętnic, mózgu, oczu i nerek. Nadciśnienie tętnicze może bardzo długo nie dawać żadnych oznak, a zwiększa ryzyko zawału serca i udaru. Dlatego sprawdzaj je przynajmniej raz w roku lub nawet raz na kilka miesięcy.
Dodatkowe badania dla 60-latki
1. Mammografia
Od 1990 roku mammografia pomogła zmniejszyć liczbę zgonów związanych z nowotworem piersi o około 30%. A wykrycie choroby we wczesnym stadium zapewnia lepsze możliwości terapii i wyższą szansę na wyleczenie. Co więcej, mammografia pomaga wykryć nowotwór średnio 5 lat wcześniej niż w przypadku niewykonania tych badań. Dlatego nawet po 60 roku życia kobiety powinny profilaktycznie co dwa lata wykonywać mammografię.
2. Cytologia i badanie miednicy
Cytologia i badanie miednicy pomagają rozpoznać schorzenia takie jak nowotwór szyjki macicy, pochwy czy wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV). Badanie miednicy pomaga także w leczeniu nietrzymania moczu. Zastanawiasz się, czy jest sens wykonywać cytologię w tym wieku? Zdecydowanie tak! Regularne badania profilaktyczne po 60 roku życia przesiewowe zmniejszyły aż o 67% liczbę zachorowań na nowotwór szyjki macicy. Wymaz cytologiczny wykonaj minimum co 3 lata, a test na HPV raz na 5 lat.
Dodatkowe badania dla 60-latka
1. Badania przesiewowe w kierunku raka prostaty
Jakie badania wykonać po 60 roku życia? Nowotwór gruczołu krokowego można wykryć za pomocą badania odbytnicy albo mierząc wskaźnik antygenu swoistego dla prostaty we krwi (PSA). Ten antygen to białko wytwarzane przez nowotworową i nienowotworową tkankę prostaty, jednak w przypadku występowania nowotworu prostaty, wzrost PSA we krwi jest znaczący. Amerykańskie Stowarzyszenie do Walki z Nowotworami sugeruje, by badania prostaty rozpocząć około 50 roku życia, chyba że w rodzinie występują już przypadki zachorowań. Badania przesiewowe mogą wcześnie wykryć nowotwór i wówczas jego leczenie będzie najskuteczniejsze.
Jakie badania krwi warto zrobić po 60 roku życia? Podsumowanie
Porozmawiaj ze swoim lekarzem o konieczności wykonania innych badań wynikających z Twojej historii rodzinnej i obciążeń genetycznych. Po ukończeniu 60 roku życia zadbaj także o wzrok oraz zęby. I pamiętaj o bilansie 60-latka, aby jak najdłużej cieszyć się zdrowiem!
