Badanie prostaty z krwi i przez odbyt — kiedy, jak i po co?

Jakie badania na prostatę powinien wykonywać regularnie każdy mężczyzna?

Podstawowe badania na prostatę są dwa:

• badanie palcem przez odbyt (per rectum) u urologa,
• badanie PSA (badanie krwi mierzące stężenie markera nowotworowego).

W jakim wieku wykonać pierwsze badanie prostaty?

Każdy mężczyzna, który nie miał historii raka prostaty w rodzinie, powinien rozpocząć regularne badania profilaktyczne raka prostaty po swoich 40. urodzinach. Potem badania stercza (zarówno u urologa, jak i PSA) powinno się powtarzać co roku.

Pierwsze badanie prostaty warto wykonać po 20. r.ż. i powtarzać je ok. co 2 lata.

Jak wygląda badanie prostaty?

Badanie prostaty wykonuje urolog. Jest to badanie palpacyjne, czyli dotykowe, palcem przez odbyt. Specjalista wykorzystuje lubrykant, który ułatwia wprowadzenie palca w odbyt, oraz jednorazową rękawiczkę dla bezpieczeństwa i higieny zabiegu. Następnie przez ścianę odbytnicy lekarz ocenia powierzchnię i rozmiar prostaty. Podczas badania pacjent może znajdować się w pozycji stojącej, leżącej lub pochylonej (opierając łokcie na kolanach). Cała procedura trwa bardzo krótko.

Badanie prostaty z krwi – alternatywa dla tradycyjnego badania?

Badanie prostaty z krwi, czyli badanie antygenu gruczołu krokowego (PSA), to kolejny test, które może służyć profilaktyce raka prostaty. PSA to białko wytwarzane wyłącznie przez komórki gruczołu krokowego (prostaty). Odgrywa ważną rolę w procesie zapłodnienia: wpływa na jakość ejakulatu oraz odpowiednią ruchliwość plemników. Wzrasta nie tylko w przypadku nowotworu, lecz np. również podczas orgazmu.

Badanie PSA to skuteczne badanie, które pomaga wykryć raka prostaty nawet we wczesnym stadium. Krajowy Rejestr Nowotworów podaje, że po wprowadzeniu tego badania w USA we wczesnych latach 90. zaobserwowano zwiększoną liczbę diagnoz raka prostaty. Choć na pierwszy rzut oka może nie brzmi to pozytywnie, warto dodać, że od tamtego czasu liczba zachorowań utrzymuje się na stałym poziomie, a śmiertelność spadła o ok. 40%. Świadczy to o skuteczności badania w wykrywaniu bezobjawowego nowotworu prostaty.

Norma poziomu PSA całkowitego to wynik mniejszy lub równy 4,0 ng/ml. Różni się to jednak w zależności od wieku, ponieważ im starszy mężczyzna, tym naturalnie wyższe PSA.

Pomiar stężenia markera PSA jest równie ważny co badanie u urologa. Jednak jeśli masz silny opór przed wizytą u lekarza, z dwojga złego lepiej wykonywać chociaż jedno badanie profilaktyczne, niż żadne. Zwłaszcza że teraz badanie prostaty z krwi możesz wykonać w swoim domu! Oznacza to, że nie musisz zmieniać rozkładu dnia tylko po to, by dotrzeć do punktu pobrań. Zrób to wtedy, kiedy będzie Ci wygodnie. Do badania PSA nie musisz być na czczo – więcej o przygotowaniu do badania krwi na prostatę przeczytasz niżej.

Badanie prostaty – jak się przygotować?

Zarówno do badania prostaty u urologa, jak i do badania prostaty z krwi nie musisz się specjalnie przygotowywać. Warto jednak pamiętać o kilku ważnych punktach, które mogą wpływać na wynik badania lub na Twój komfort.

Badanie prostaty palcem przez odbyt

1. Na wizytę u lekarza weź swoje wcześniejsze wyniki badań, jeśli takie posiadasz.
2. Dla swojego komfortu przed badaniem zadbaj o higienę odbytu i miejsc intymnych.

Badanie prostaty z krwi

Badanie możesz wykonać o dowolnej porze dnia i nie musisz być na czczo. Jednak na kilka dni od badania powinieneś zrezygnować z:

• seksu,
• jazdy na rowerze i innych czynności mogących wywoływać ucisk gruczołu krokowego.

Staraj się również nie przebywać zbyt długo w pozycji siedzącej. Ponadto badania nie należy wykonywać w ciągu 3 tygodni po inwazyjnych badaniach prostaty bądź badania per rectum.

30 minut przed badaniem warto wypić szklankę wody – dzięki temu łatwiej będzie pobrać Ci krew.

Dlaczego warto regularnie badać prostatę?

Prostata to część męskich narządów płciowych. Bierze udział w produkcji płynu, stanowiącego 1/3 spermy i pozwalającego plemnikom przetrwać wewnątrz narządów rozrodczych kobiety. Naukowcy podkreślają, że stany zapalne lub choroby prostaty mogą negatywnie wpływać na męską płodność – niezależnie od wieku mężczyzny.

Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów w Polsce nowotwór gruczołu krokowego jest najczęściej diagnozowanym nowotworem wśród mężczyzn (20% diagnoz) i drugim pod względem śmiertelności.

Ponadto problemy z prostatą mogą powodować uciążliwe w codziennym życiu objawy, takie jak:

• częstomocz, który może nawet zakłócać sen;
• ból w trakcie oddawania moczu;
• bolesną ejakulację, co może zmniejszać przyjemność seksu;
• bóle w dole pleców, okolicach miednicy lub ud;
• trudności ze wstrzymywaniem moczu.

Badania prostaty mogą zawczasu zapobiec tym objawom.

Profilaktyka raka prostaty to nie tylko regularne badania!

Regularne badania pozwolą Ci wykryć ewentualne nieprawidłowości na wczesnym etapie, co znacznie zwiększa szanse na całkowite wyleczenie. Dodatkowo możesz zmniejszać ryzyko zachorowania na raka prostaty, stosując się do rad specjalistów z Mayo Clinic:

1. Odżywiaj się zdrowo, to znaczy dbaj o niski poziom tłuszczów w diecie (czyli ograniczaj m.in. czerwone mięso, orzechy i nabiał) oraz dużą zawartość owoców i warzyw.
2. Utrzymuj prawidłową masę ciała, czyli BMI poniżej 25. Pomoże Ci w tym odpowiednio zbilansowana dieta oraz regularna aktywność fizyczna.
3. Ćwicz! Badania pokazują, że mężczyźni, którzy więcej się ruszają, rzadziej chorują na raka prostaty. Ruch ma też wiele innych korzyści zdrowotnych: poprawia krążenie, redukuje stres, sprzyja koncentracji. Wystarczy pół godziny dziennie!
4. Uprawiaj dużo seksu. Badania sugerują, że częstsza ejakulacja może być związana z niższym ryzykiem raka prostaty.

Ciesz się zdrowiem i wybitną kondycją jak najdłużej – pomogą Ci w tym regularne badania oraz wskazówki dotyczące zdrowego trybu życia.