Rak prostaty – objawy, rokowania, leczenie

Rak prostaty – objawy

Objawy raka prostaty dzielą się na objawy wczesne i późne. Do wczesnych objawów raka prostaty należą:

• częste oddawanie moczu,
• nykturia – potrzeba oddawania moczu w nocy,
• naglące parcie na pęcherz,
• uczucie niepełnego wypróżnienia pęcherza moczowego,
• wydłużony czas oddawania moczu,
• oddawanie moczu wąskim strumieniem,
• problemy z erekcją,
• ból i pieczenie podczas oddawania moczu.

Obserwujesz u siebie wczesne objawy raka prostaty? Nie panikuj, ale też nie bagatelizuj problemu! Im szybciej zaczniesz działać, tym większą masz szansę na zupełne wyleczenie. To dobry czas na badania i kontakt ze specjalistą medycznym. Ponadto tego typu objawy mogą również świadczyć o zwykłym przeroście gruczołu, który dotyczy nawet 60% mężczyzn po 60. r. ż. oraz 90% mężczyzn po 90 r.ż. 

Objawy późne raka prostaty świadczą o zaawansowanym stadium choroby i mogą wystąpić nawet wiele lat od pojawienia się pierwszych objawów. W zaawansowanym raku prostaty dochodzi do znacznego nasilenia się wczesnych objawów oraz dodatkowo pojawiają się:

• widoczna gołym okiem krew w moczu i w spermie,
• ból w odcinku lędźwiowym kręgosłupa,
• ból podbrzusza,
• bolesny wytrysk,
• zaparcia,
• jednostronny obrzęk kończyny dolnej,
• spadek masy ciała,
• brak apetytu,
• anemia.

Gdzie boli prostata?

Rak prostaty w początkowej fazie nie boli. Jest raczej odczuwalny jako parcie na pęcherz. Ból prostaty pojawia się dopiero w zaawansowanym stadium raka. Powiększający się guz może uciskać pęcherz moczowy, kość łonową i jelito grube, powodując ból podbrzusza i dolnego odcinka kręgosłupa.

Rak prostaty – rokowania

Ile się żyje z rakiem prostaty?

Długość życia po otrzymaniu diagnozy raka prostaty szacuje się na podstawie tzw. skali Gleasona. Jest to system punktowy w przedziale od 1 do 10, którym ocenia się wynik badania histopatologicznego – komórek prostaty pobranych w wyniku biopsji. Skala Gleasona ocenia stopień złośliwości tkanki nowotworowej prostaty. Im wyższa wartość, tym rak prostaty jest bardziej zaawansowany, szybciej się rozwija i ma większą tendencję do przerzutów.

U pacjentów z niskim wskaźnikiem <6 rokowania są dobre – istnieje szansa na całkowity powrót do zdrowia. Są to najczęściej pacjenci z rakiem prostaty ograniczonym do gruczołu krokowego lub z dodatkowo niewielkimi zmianami w obrębie miednicy. W przypadku wskaźnika ≥6 rokowania są mniej optymistyczne. Im bliżej wartości równej 10, tym nowotwór jest bardziej złośliwy. Najgorsze rokowania mają pacjenci z nowotworem rozsianym.

Diagnostyka raka prostaty

Podstawowymi badaniami, pozwalającymi zdiagnozować raka prostaty są:

• badanie PSA – oznaczenie stężenia markera nowotworowego z próbki krwi,
• badania palpacyjne – badanie palcem przez odbyt u urologa.

Badanie krwi – panel PSA

PSA (z ang. Prostate Specific Antigen) to białko wytwarzane tylko przez komórki gruczołu krokowego (prostatę). Dzięki temu badanie PSA jest traktowane jako czuły marker nowotworowy – pozwala wykryć raka prostaty nawet na bardzo wczesnym etapie. Wzrost stężenia PSA we krwi nie zawsze jednoznacznie wskazuje na nowotwór. Może też świadczyć o stanach zapalnych gruczołu krokowego. Dlatego badanie PSA powinno być interpretowane wraz z badaniem palpacyjnym u urologa.

Badanie prostaty przez odbyt

Badanie palpacyjne prostaty nie należy do najprzyjemniejszych, ale trwa bardzo krótko i pozwala uzyskać pełen obraz stanu zdrowia gruczołu krokowego. Badanie palpacyjne wykonuje urolog. Przed wprowadzeniem palca w odbyt nakłada jednorazową rękawiczkę, a następnie lubrykant. Przez ścianę odbytu specjalista jest w stanie ocenić rozmiar, kształt i budowę gruczołu krokowego.

Badanie prostaty jest bezbolesne, ale nieco niekomfortowe. Ból przy badaniu może być sygnałem o przeroście gruczołu krokowego. W trakcie badania pacjent najczęściej jest w pozycji pochylonej (na łokciach i na kolanach).

Dowiedz się więcej o badaniach prostaty.

Pogłębiona diagnostyka raka prostaty: USG, biopsja, tomografia, rezonans

W przypadku podejrzenia raka prostaty, czyli kiedy PSA we krwi jest podwyższone oraz badanie palpacyjne również wykazało nieprawidłowości, lekarz zleci dodatkowe badania takie jak USG i biopsja. Wykonuje się je równocześnie. Podczas USG prostaty przez powłoki brzuszne (USG podbrzusza), przez odbyt pobierany jest fragment tkanki gruczołu krokowego. USG w połączeniu z biopsją pozwala na precyzyjne pobranie materiału do badań. Następnie próbka trafia do laboratorium i jest badana pod mikroskopem.

Kiedy objawy raka prostaty wskazują na zaawansowane stadium choroby, dodatkowo wykonuje się tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny, aby sprawdzić, czy nie ma przerzutów komórek rakowych do innych narządów. Rak prostaty najczęściej daje przerzuty do kości, węzłów chłonnych i wątroby.

Leczenie raka prostaty

Czy rak prostaty jest uleczalny?

Rak prostaty wykryty na wczesnym etapie jest w 100% wyleczalny! Dlatego nigdy nie lekceważ żadnych objawów i jak najszybciej rozpocznij diagnostykę. Pamiętaj, że od momentu pojawienia się pierwszych objawów może minąć nawet kilka lat zanim rak w pełni się rozwinie.

Hormonoterapia

Hormonoterapia to obecnie najczęściej stosowana metoda leczenia raka prostaty. Komórki rakowe gruczołu krokowego są pobudzane do wzrostu przez testosteron – męski hormon płciowy. Terapia hormonalna polega na stosowaniu leków obniżających poziom testosteronu we krwi.

Leczenie chirurgiczne

Leczenie operacyjne polega na częściowym lub całkowitym usunięciu gruczołu krokowego, a niekiedy także sąsiadujących węzłów chłonnych. Ten sposób leczenia zalecany jest pacjentom, którzy mają szansę na całkowity powrót do zdrowia, są stosunkowo młodzi (operacji nie wykonuje się u osób w podeszłym wieku) oraz nie mają przerzutów do innych narządów.

Obecnie leczenie chirurgiczne jest mniej inwazyjne niż w przeszłości. Dawniej operacja wiązała się z rozcinaniem powłok brzusznych. Dzisiaj wykonuje się ją metodą laparoskopową i często z wykorzystaniem robotów da Vinci.

Radioterapia

Radioterapia polega na naświetlaniu gruczołu krokowego wiązką promieni jonizujących. Tę metodę leczenia stosuje się w przypadku zaawansowanego raka prostaty.

Obserwacja

W niektórych przypadkach lekarz może zalecić tzw. aktywną obserwację. Polega ona na regularnym badaniu poziomu PSA we krwi i konsultacji wyników z lekarzem. W tym przypadku nie wprowadza się żadnej z ww. metod leczenia, bo nie ma takiej konieczności, a wręcz mogłoby one przynieść pacjentowi więcej szkód niż korzyści. Dzieje się tak np. w sytuacji, kiedy zmiany nowotworowe są niewielkie, a leczenie mogłoby spowodować zbyt wiele skutków ubocznych.

Aktywna obserwacja możliwa jest tylko w niektórych przypadkach wczesnego raka prostaty i wymaga od pacjenta ścisłej współpracy z lekarzem – wykonywania regularnych badań i stawiania się na kontrole.

Przyczyny raka prostaty

Rak prostaty powstaje w wyniku nieprawidłowego rozrostu tkanek nabłonkowych gruczołu krokowego. Jest drugim najczęściej występującym nowotworem u mężczyzn w Polsce. Wyróżnia się szereg czynników, które zwiększają ryzyko zachorowania na raka prostaty. Między innymi są to:

• Wiek – na raka prostaty przeważnie chorują mężczyźni po 50. r.ż. 60% wszystkich pacjentów jest w wieku powyżej 65 lat.
• Predyspozycje genetyczne – u mężczyzn z zespołem Lyncha (dziedziczny rak jelita grubego) lub mutacjami w obrębie genów BRCA1/BRCA2 rak prostaty występuje nawet 2– 3-krotnie częściej.
• Palenie tytoniu – dym papierosowy zawiera wiele szkodliwych substancji chemicznych o właściwościach kancerogennych (rakotwórczych). Dowiedz się, jak rzucić palenie.
• Nadwaga i otyłość.
• Stany zapalne gruczołu krokowego w przeszłości.

Profilaktyka raka prostaty

Czy można uchronić się przed zachorowaniem na raka prostaty? Czynników przyczyniających się do rozwoju tego rodzaju nowotworu jest wiele i nie na wszystkie ma się wpływ. Jednak można sporo zdziałać, by zminimalizować ryzyko jego rozwoju, a także wykryć go na bardzo wczesnym etapie. Wczesne wykrycie nowotworu daje szansę na pełne wyleczenie!

Podstawą profilaktyki raka prostaty jest badanie PSA z krwi. Wszyscy mężczyźni po ukończeniu 40 r.ż. powinni je wykonywać raz w roku.

Profilaktyka raka prostaty obejmuje też badania genetyczne, które warto rozważyć, jeśli w rodzinie występował rak prostaty lub inne rodzaje nowotworów.

Co jeszcze możesz zrobić, aby zminimalizować ryzyko zachorowania na raka prostaty? Przede wszystkim nie pal papierosów! Pamiętaj też o zdrowej diecie i regularnej aktywności fizycznej. Dzięki temu utrzymasz prawidłową masę ciała. W ten sposób nie tylko obniżysz ryzyko zachorowania na raka prostaty, ale też zapobiegniesz rozwojowi wielu innych chorób.

Życzymy dużo zdrowia i dobrych wyników badań PSA!