Osteoporoza — co to
Osteoporoza jest chorobą polegającą na stopniowym zaniku kości, aż w zaawansowanym stopniu te zaczynają przypominać gąbkę. Dotyka głównie osoby starsze, częściej kobiety.
Przyczyną osteoporozy jest najczęściej obniżenie poziomu estrogenu w organizmie [2]. Innymi możliwymi przyczynami są m.in.:
- choroby, które negatywnie wpływają na rozwój kości, takie jak cukrzyca, zaburzenia odżywiania lub niektóre nowotwory;
- zabiegi medyczne, np. resekcja żołądka;
- leki blokujące odbudowę kości, np. leki steroidowe, heparyna;
- niedobór wapnia w dzieciństwie, który wpłynął na nieprawidłowy rozwój kości;
uwarunkowania genetyczne (osoby drobne są bardziej narażone na osteoporozę) [2]; - niedobory witaminy D;
- nadczynność tarczycy;
- palenie tytoniu i nadmierne spożywanie alkoholu [3].
Spersonalizuj swój
pakiet badań
Spersonalizuj swój
pakiet badań
Nie wiesz jaki pakiet badań wybrać dla siebie
lub członków Twojej rodziny?
Wypełnij nasz kwestionariusz a my dopasujemy pakiet indywidualnie pod potrzeby na bazie Twoich odpowiedzi.
Osteoporoza — objawy
Czy osteoporoza boli? - to jedno z najczęściej zadawanych pytań w internecie. Niestety, osteoporoza nie boli, co czyni ją wyjątkowo podstępną chorobą, ponieważ długo nie daje żadnych objawów. Często dopiero w momencie złamania pacjenci dowiadują się o chorobie [1].
Objawem osteoporozy, na który warto zwrócić uwagę, jest tzw. wdowi garb, który można zaobserwować najczęściej na wysokości karku. To efekt załamujących się kręgów, które zaczynają uciskać nerwy wychodzące z rdzenia kręgowego. Przyczynia się on do bólów pleców i szyi, co może być jedynym objawem bólowym przed zdiagnozowaniem osteoporozy. Wykształcenie wdowiego garbu może wpływać również na problemy z oddychaniem [3].
Badania na osteoporozę
Badaniem na osteoporozę jest densytometria. Analizuje ona gęstość kości za pomocą rentgena. Badanie wygląda jak prześwietlenie przy złamaniach kości i jest zwykle przeprowadzane w pozycji leżącej pacjenta [3].
Można także wykonać badanie na osteoporozę z krwi. Gdzie zrobić takie badanie? Możesz je wykonać nawet we własnym domu decydując się na e-pakiet OSTEOPOROZA. Badanymi parametrami krwi pod kątem osteoporozy są:
- fosfor nieorganiczny — odpowiedzialny jest za wchłanianie wapnia;
- wapń całkowity — jest ważnym składnikiem kości, odpowiadającym za ich grubość;
- witamina D — wspomaga przyswajanie wapnia;
- beta-crosslaps (beta-CTX) - marker obrotu kostnego;
- P1NP - marker obrotu kostnego.
Odczytanie wyników badania krwi pod kątem osteoporozy powinno zostać skonsultowane z lekarzem. Ten może zlecić badania uzupełniające, np. badanie moczu lub USG.
Leczenie osteoporozy
Niestety na ten moment osteoporoza jest nieuleczalna. Zdiagnozowana wcześniej, pozwala na odpowiednie leczenie, mające na celu spowolnienie zmian kostnych, które trwa już do końca życia [3]. W terapii osteoporozy wykorzystuje się leki [2]:
- z grupy bisfosfonianów, które spowalniają destrukcję kości;
- selektywne modulatory receptora estrogenowego, które działają na kości jak estrogen i wspomagają ich odbudowę;
- hormonalne — w szczególności przyjmowanie estrogenów;
- denosumab — przecwiciała, które wspomagają gęstość kości.
Dodatkowo lekarze zalecają zmianę trybu życia, polegającą na wprowadzeniu aktywności fizycznej jako element rutyny oraz uzupełnianiu diety o istotne z perspektywy budowy kości składniki takie jak wapń, fosfor i witamina D.
Profilaktyka osteoporozy
Odpowiednia dieta, ograniczanie używek i regularne ćwiczenia to droga do silnych, zdrowych kości.
Ćwiczenia zapobiegające osteoporozie to przede wszystkim ćwiczenia z ciężarami — nawet małymi. Jeśli nie masz w domu sprzętu do ćwiczeń, wykorzystaj butelki z wodą. Innymi propozycjami są codzienne spacery, nordic walking, bieganie, jazda na rowerze lub pływanie.
Dieta na osteoporozę jest bogata w witaminę D, fosfor, wapń oraz białko. Produktami, które warto uwzględnić, są:
- mleko;
- tłuste ryby;
- owoce (zarówno świeże, jak i suszone);
- warzywa liściaste, np. sałata, rukola, brokuły, kapusta, kalafior, kukurydza, marchew, pietruszka, kalarepa, cebula, rzodkiewki, fasola szparagowa, czosnek;
nasiona roślin strączkowych, np. soja, soczewica, fasola, groch, ciecierzyca, bób, tofu; - chude mięsa (niesmażone, bez panierki), np. drób, cielęcina, dziczyzna, królik, wieprzowina;
- jajka;
pieczywo razowe, żytnie, orkiszowe, kasze, makarony pełnoziarniste, płatki żytnie, owsiane, jęczmienne; - oleje roślinne;
- słaba herbata, mleko sojowe, soki bez dodatku cukru [4].
Istnieje również pozytywna korelacja pomiędzy osteoporozą a bananami. Te słodkie, żółte owoce są bogate w potas, który, jak się okazało w badaniu University of California San Francisco [6], zapobiega zmniejszeniu objętości kości powiązanym z nadmiernym spożywaniem słonych produktów. Sól wypłukuje wapń z organizmu, co znacznie utrudnia leczenie osteoporozy. Innymi produktami bogatymi w potas są: pomidory, rodzynki, ziemniaki, pomarańcze i suszone śliwki [5].
Unikaj za to:
- tłustych serów typu fromage, żółtych i pleśniowych, a także śmietan;
- ryb wędzonych, paprykarza, past rybnych;
- warzyw bogatych w szczawiany, np. szczawiu, rabarbaru, szpinaku;
- tłustego mięsa, kiełbas peklowanych, przetworów mięsnych konserwowanych fosforanami;
- słodyczy: ciast, słodkich płatków śniadaniowych, czekolady, kakao;
- alkoholi, napoi gazowanych, energetyków;
- nadmiernej ilości soli (5g / dzień to maksimum) [4];
- kawy (zmniejsza przyswajanie wapnia) [5].
Osteoporozie można zapobiec, myśląc o niej jeszcze zanim wystąpią objawy. Nie łam się i już dziś wprowadź do swojego życia odpowiednie zmiany: od regularnych ćwiczeń, po dietę, na profilaktycznych badaniach krwi kończąc.
Żródła:
- https://pacjent.gov.pl/programy-profilaktyczne/profilaktyka-osteoporozy
- https://www.emedicinehealth.com/what_are_the_first_signs_of_osteoporosis/article_em.htm
- https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/nie-zlam-sie
- https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/choroby-ukladu-kostno-stawowego/dieta-w-osteoporozie----produkty-zalecane-i--niewskazane/
- https://www.nof.org/patients/treatment/nutrition/
- https://www.ucsf.edu/news/2002/05/97236/potassium-rich-foods-can-help-offset-high-salt-diet-contribution-osteoporosis
