Przykładowy jadłospis seniora - gotowe przepisy, dieta płynna

Co gotować starszej osobie?

W zdrowej diecie warzywa i owoce stanowią połowę ogółu spożywanych produktów - tę zasadę warto zastosować również w przypadku seniorów. Pamiętaj o tym, by wybierać artykuły sezonowe - charakteryzują się one świeżością, większą gęstością odżywczą oraz… niższą ceną. Ważne, aby w codziennej diecie seniora znalazł się nabiał - najlepiej kefir lub jogurt naturalny, okazjonalnie sery o obniżonej zawartości soli i tłuszczy. Dobrym źródłem białka będą ryby, chude mięso, jaja i rośliny strączkowe, natomiast tłuszcze warto dostarczać starszemu organizmowi w postaci olejów roślinnych. Jeśli chodzi o produkty zbożowe, najzdrowsze są te pełnoziarniste, jednak nie każdy senior będzie je tolerował - dla niektórych mogą być zbyt ciężkostrawne lub w nadmierny sposób pobudzać perystaltykę jelit. W takiej sytuacji, przy wyborze źródła węglowodanów - kaszy, makaronów, pieczywa - warto kierować się stopniem przetworzenia i decydować się na produkty z jak najkrótszym, naturalnym składem. 

Pamiętaj też, że dobór składników i sposób ich obróbki powinien być dostosowany do możliwości seniora. O ile dieta seniora po 60. roku życia będzie najczęściej po prostu wariantem zdrowej, zbilansowanej diety, o tyle dieta osoby po 80. roku życia będzie wymagać innego podejścia. Osobom w podeszłym wieku warto obierać wszystkie warzywa i owoce, usuwać pestki, a potrawy podawać ugotowane, a najlepiej - gotowane na parze (ten sposób obróbki pozwala zachować sporą ilość witamin). Obróbka termiczna zwiększa dostępność znajdujących się w produktach spożywczych składników odżywczych. Tak jest w przypadku znajdującego się w pomidorach likopenu czy zawartego w marchewce beta-karotenu.

Jeśli nadal zastanawiasz się, co gotować starszej osobie, skorzystaj z poniższych propozycji na szybkie i smaczne posiłki.

Śniadanie dla seniora

Owsianka z mielonym lnem i owocami

Pół szklanki płatków owsianych i łyżeczkę mielonego lnu zalej szklanką mleka lub napoju roślinnego i gotuj na małym ogniu, aż do uzyskania kremowej konsystencji. Przełóż owsiankę do miski. Dodaj na wierzch świeże owoce oraz odrobinę miodu dla słodyczy.

Jajecznica na parze z warzywami

W misce roztrzep 2 jajka ze szczyptą soli i pieprzu. Dodaj pół papryki pokrojonej w kostkę i garść szpinaku. Wlej mieszankę do ceramicznej miseczki lub małego garnka odpornego na parę. Umieść naczynie nad garnkiem z gotującą się wodą. Gotuj na parze przez około 8-10 minut, aż jajka się zetną i warzywa zmiękną. Posyp wierzch startym serem i podawaj natychmiast.

Obiad dla seniora

Filet z łososia z warzywami

Nagrzej piekarnik do 200 stopni. Przygotuj kawałek łososia (ok. 150 g): umyj go, osusz, dopraw solą i pieprzem, skrop sokiem z cytryny. Pokrój w słupki 1 marchewkę, a w plastry - 1 cukinię. Warzywa wymieszaj z oliwą, solą i pieprzem. Na blasze do pieczenia ułóż warzywa, a na nich połóż filet z łososia. Piecz w piekarniku przez około 20 minut.

Posyp danie świeżym koperkiem przed podaniem.

Gulasz z białej fasoli

Jeśli masz w domu suchą fasolę, namocz ją przez noc, a następnie przepłucz, ponownie zalej śieżą wodą oraz ugotuj do miękkości. Możesz też użyć fasoli z puszki.

W dużym garnku umieść fasolę i pokrojone warzywa: 1 marchewkę, 1 pietruszkę, 2 łodygi selera naciowego, 1 cebulę i 2 ząbki czosnku (posiekane). Dodaj 1 liść laurowy i łyżeczkę suszonego tymianku. Zalej wodą lub - dla lepszego smaku - bulionem warzywnym. Gotuj około 30-40 minut do miękkości warzyw. Pod koniec gotowania dodaj 2 łyżki koncentratu pomidorowego oraz dopraw solą i pieprzem. Podawaj gulasz polany oliwą i posypany natką pietruszki.

Kolacja dla seniora

Sałatka grecka

W misce umieść: 1 małą poszarpaną sałatę oraz obranego i pokrojonego pomidora i ogórka. Dodaj garść oliwek, pół małej czerwonej cebuli pokrojonej w piórka oraz 50 g pokruszonego sera feta. Polej oliwą oraz octem balsamicznym. Wymieszaj i podawaj.

Krem z dyni

Podsmaż na patelni 1 pokrojoną cebulę. Do garnka włóż ok. 500 g pokrojonej w kostkę dyni i zeszkloną cebulę, zalej bulionem i gotuj do miękkości dyni. Dopraw solą, pieprzem oraz gałką muszkatołową. Podawaj z kleksem śmietany.

Pobierz przykładowy jadłospis seniora

Dietetycy współpracujący z uPacjenta przygotowali 1-dniowy jadłospis dla seniora. Pobierz plik i skorzystaj z propozycji na dania, które dostarczą starszej osobie niezbędnych witamin i składników mineralnych. Przepisy możesz modyfikować wedle uznania - niech będą dla Ciebie inspiracją!

Tygodniowy jadłospis osoby starszej

Chciałbyś, aby ktoś przygotował dla Twojej bliskiej osoby dedykowane, tygodniowe menu? Skorzystaj z konsultacji dietetycznej. Dietetyk z uPacjenta uwzględni potrzeby zdrowotne seniora oraz ogólne zalecenia dietetyczne dla osób starszych. W zależności od potrzeb możesz zdecydować się na jedną konsultację lub wybrać pakiet konsultacji dietetycznych - w tym drugim przypadku dokładnie omówisz z ekspertem problemy żywieniowe, otrzymasz propozycję zamienników dla nielubianych potraw czy zweryfikujesz, na ile sprawdza się nowy sposób żywienia.

Dieta płynna dla seniora

Choć spora część seniorów radzi sobie ze standardowymi posiłkami, są dwie szczególne grupy, w przypadku których należy rozważyć dietę płynną bądź półpłynną. To osoby leżące oraz po operacjach (zwłaszcza w obszarze przewodu pokarmowego). W ich przypadku możliwość poruszania się, samodzielnego spożywania posiłków, a nawet przełykania może być ograniczona. Dodatkowo jedzenie w formie papki jest lekkostrawne, nie powoduje uczucia “zalegania w brzuchu” i nie nasila przykrych dolegliwości (zgaga, bóle brzucha).

Zmiksowane jedzenie - pomysły na przepisy

Zupa mleczna z kluseczkami dla seniora

Zblenduj 1 jajko oraz 2,5 łyżki mąki pszennej na gładkie, rzadkie ciasto. Zagotuj 1,5 szklanki mleka i powoli wlewaj do niego ciasto cienką strużką - w ten sposób ciasto się zetnie i powstaną kluseczki. Dodaj do smaku łyżeczkę cukru z prawdziwą wanilią lub w wersji wytrawnej - szczyptę soli.

Zupa krem z indykiem

Do garnka wlej 2 szklanki wody i zagotuj. Do wody wrzuć kawałek indyka i pokrojone warzywa: 1 ziemniaka, 1 marchewkę, 1 pietruszkę, plaster selera oraz 2-3 różyczki kalafiora. Gotuj pod przykryciem 40 minut, następnie zblenduj i dopraw do smaku solą i pieprzem.

Dieta seniora - dodatkowe wskazówki, jak ją bilansować

• Zadbaj o podaż odpowiedniej ilości białka. Jego niedobory mogą powodować spadek masy ciała, spadek masy mięśniowej, brak siły. Standardowo przyjmuje się, że u kobiet i mężczyzn podaż dzienna białka to 0,9 g/kg masy ciała, ale przy prawidłowej pracy nerek i wątroby można zwiększyć porcję do 1,2-1,5 g/kg masy ciała/dobę.
• W przypadku seniorów dobrze jest podawać mniejsze, ale częstsze posiłki. Zamiast 3 dań przygotuj 4-6 mniejszych - w ten sposób osoba starsza będzie najedzona, a jednocześnie jej układ trawienny nie zostanie nadmiernie obciążony.
• Postaw na dania lekkostrawne, z dużą ilością warzyw i owoców. Nie zapominaj o nabiale, szczególnie fermentowanym (kefiry, jogurty) - jest on cennym źródłem wapnia, istotnym dla osób narażonych na osteoporozę.
• Zadbaj o odpowiednie nawodnienie organizmu bliskiej osoby. Wypicie 2 litrów wody może być trudne dla osoby starszej, postaraj się więc podawać część posiłków w formie płynnej (zupy, smoothie).
• Zrezygnuj z tego, co szkodzi w każdym wieku: żywności wysokoprzetworzonej, wyrobów cukierniczych, napojów słodzonych. Staraj się nie serwować zbyt często tłustych mięs czy potraw smażonych.
• Ogranicz sól. Według statystyk co czwarta osoba po 60. roku życia ma nadciśnienie, a nadmiar soli może je jeszcze potęgować. Posiłki doprawiaj ziołami - wiele z nich ma właściwości pobudzające metabolizm i pozytywnie wpłynie na apetyt seniora.

 

Jak sprawdzić, czy dieta dla seniora jest prawidłowo zbilansowana?

Aby sprawdzić, czy senior przyjmuje z pożywieniem odpowiednią ilość niezbędnych składników odżywczych, najlepiej wykonać badania krwi. Dzięki usłudze uPacjenta nie musisz zabierać starszej, słabszej osoby do punktu pobrań - badania zamówisz wygodnie do domu. Jeśli na co dzień nie mieszkasz ze swoimi rodzicami czy dziadkami, możesz umówić wizytę zdalnie, a specjalista medyczny zapuka do drzwi seniora i sprawnie, w około 15 minut przeprowadzi badanie.

A które z badań wybrać? Pakiet na niedobór witamin i składników mineralnych pozwoli ocenić, czy jadłospis zawiera wszystkie istotne dla zdrowia seniora makro- i mikroelementy, w tym te odpowiadające za odporność, zdrowie kości czy sprawność umysłową.

Osoba starsza może także skorzystać z konsultacji dietetycznej, aby ocenić sposób odżywiania i wprowadzić ewentualnie modyfikacje.