Jakie badania profilaktyczne warto wykonać u seniorów?

Morfologia pozwala ocenić stężenie, zróżnicowanie, skład i jakość krwinek. Dostarcza informacji diagnostycznych w szerokim zakresie. Umożliwia rozpoznanie niedokrwistości, zaburzeń krzepliwości krwi, różnego typu infekcji, stanów zapalnych i zaburzeń odporności. Na podstawie wyników morfologii można ocenić ogólny stan zdrowia, w tym funkcjonowanie układu krwionośnego, wątroby czy nerek. Badanie jest również przydatne w diagnostyce nowotworów (np. różnego rodzaju białaczek).

Lipidogram pozwala ocenić funkcjonowanie gospodarki tłuszczowej w organizmie. Dostarcza informacji na temat stężenia dobrego cholesterolu (obniżającego ryzyko chorób sercowo-naczyniowych) i złego cholesterolu (odpowiedzialnego za rozwój miażdżycy). Lipidogram wykonywany przesiewowo pozwala wdrożyć odpowiednie leczenie, obniżające poziom cholesterolu we krwi.

Panel wątrobowy obejmuje oznaczenie podstawowych enzymów wątrobowych: ALT, AST, ALP, GGTP oraz bilirubiny. Badania te pozwalają ocenić, czy gruczoł działa poprawnie. Stosowanie niektórych leków i suplementów, nieodpowiednia dieta oraz nadużywanie alkoholu mogą uszkadzać narząd, co pokażą wyniki badań prób wątrobowych.

Oznaczenie stężenia glukozy to podstawowe badanie diagnostyczne w kierunku cukrzycy. Jego regularne wykonywanie jest bardzo ważne, gdyż u ponad połowy osób z hiperglikemią (podwyższonym poziomem glukozy we krwi) nie występują żadne objawy. Parametr ten powinny w szczególności kontrolować osoby z grupy ryzyka: z nadciśnieniem, chorobą wieńcową, nadwagą i otyłością, chorobami tarczycy, nadnerczy, trzustki, a także ci, których krewni I stopnia chorują lub chorowali na cukrzycę.

TSH jest hormonem produkowanym przez przysadkę mózgową, który stymuluje tarczycę do wydzielania hormonów T3 (trójjodotyronina) i T4 (tyroksyna). Oznaczenie poziomu TSH oraz wolnych frakcji trijodotyroniny (FT3) i tyroksyny (FT4) to podstawowe badania diagnostyczne schorzeń i zaburzeń pracy tarczycy. Nieprawidłowe funkcjonowanie tarczycy jest dla osób starszych źródłem wielu uciążliwych dolegliwości, takich jak: osłabienie, omdlenia, przyspieszenie rytmu serca, problemy z metabolizmem czy wzrost lub utrata wagi.

Kreatynina jest markerem pracy nerek. Nieprawidłowy poziom parametru wskazuje na zaburzenia w działaniu układu moczowego. Jej regularne oznaczanie jest bardzo ważne, bo większość chorób nerek w początkowej fazie rozwoju nie daje o sobie znać! Niepokojące objawy pojawiają się dopiero w zaawansowanym stadium. A według najnowszych badań nawet 4 mln Polaków może mieć problemy z nerkami, a tylko 4% o tym wie!

Podwyższony kwas moczowy we krwi często towarzyszy odwodnieniu, cukrzycy, nadciśnieniu, miażdżycy, nadwadze i otyłości oraz niektórym nowotworom. Jego wysoki poziom może być też skutkiem stosowania niektórych leków. Te wszystkie czynniki sprzyjają rozwojowi dny moczanowej – choroby objawiającej się ostrym napadowym zapaleniem stawów. Wraz z wiekiem rośnie ryzyko zachorowania na dnę, przy czym u mężczyzn choroba występuje aż 7-krotnie częściej niż u kobiet. Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania, należy regularnie badać poziom kwasu moczowego – warto je wykonywać raz w roku.

Homocysteina to aminokwas, który umożliwia regenerację uszkodzonych tkanek. Jednocześnie substancja ta nazywana jest wrogiem numer jeden dla serca i naczyń krwionośnych. Zbyt duże stężenie homocysteiny nasila procesy miażdżycowe, zmniejsza elastyczność naczyń krwionośnych, powoduje problemy zakrzepowe i może prowadzić do zawału serca. Dodatkowo wzrost poziomu homocysteiny zwiększa ryzyko złamań kości i zaburzeń funkcji poznawczych.

W wyniku zmian hormonalnych osteoporoza może dotknąć każdą kobietę po 50. r.ż. i każdego mężczyznę po 60 r.ż. Nieleczona prowadzi do złamań kości, silnego bólu, powikłań zatorowo-zakrzepowych, a nawet kalectwa. Dlatego seniorzy powinni raz w roku wykonywać badania na osteoporozę, które obejmują m.in. oznaczenie poziomu witaminy D, wapnia i fosforu.

To kolejne po morfologii badanie, które dostarcza kompleksowych informacji na temat funkcjonowania organizmu. Pomaga w rozpoznaniu chorób dróg moczowych, nerek, wątroby czy nadnerczy. Wykonuje się je w diagnostyce żółtaczki, zapalenia trzustki czy nadnerczy. Dodatkowo ogólne badanie moczu pozwala ocenić predyspozycje do powstawania kamieni w obrębie dróg moczowych. Umożliwia też kontrolę poziomu składników istotnych dla naszego organizmu, takich jak wapń czy witamina C.

Badanie krwi utajonej w kale pozwala wykryć nawet niewielkie krwawienia z przewodu pokarmowego. Dodatni wynik może wskazywać na stany zapalne jelit, hemoroidy czy celiakię. Jest również wskazaniem do diagnostyki w kierunku raka jelita grubego. To drugi najczęściej występujący nowotwór u kobiet (po raku płuc) i trzeci wśród mężczyzn (po raku płuca i prostaty).

Do badań zalecanych mężczyznom po 70. roku życia należy PSA całkowity. To badanie uważa się za najlepszy marker nowotworowy gruczołu krokowego. PSA wykonuje się w celu rozpoznawania i różnicowania raka prostaty, ale nie tylko — badanie pozwala zdiagnozować łagodny przerost stercza i zapalenie gruczołu.