Najważniejsze informacje o badaniu
Kreatynina to związek organiczny powstający w wyniku przemian metabolicznych, głównie w mięśniach szkieletowych. Poziom kreatyniny oznacza się w diagnostyce lub monitorowaniu chorób nerek (stanów zapalanych na tle infekcyjnym, zatruć, wad wrodzonych) oraz przy podejrzeniu zatrucia nefrotoksynami. Materiałem pobieranym od pacjenta jest krew żylna.
Badane parametry
Częstotliwość wykonywania badania
Badanie kreatyniny zaleca się wykonywać profilaktycznie raz do roku. Częściej przeprowadza się je u pacjentów z chorobami nerek oraz dializowanych (przed hemodializą). Poziom kreatyniny oznacza się również przed przeprowadzeniem badań z kontrastem (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny).
Wskazania do wykonania badania poziomu kreatyniny
Badanie kreatyniny w surowicy często wykonuje się profilaktycznie, aby ocenić funkcjonowanie nerek, a w szczególności prawidłowość filtracji kłębuszkowej. To proces, który polega na przechodzeniu wody, soli mineralnych i związków drobnocząsteczkowych z osocza krwi do światła tzw. torebki Bowmana. W wyniku filtracji kłębuszkowej powstaje mocz pierwotny, składający się przede wszystkim z wody, glukozy i soli mineralnych. Użyteczne substancje i część wody są ponownie wchłaniane, gdy mocz pierwotny przechodzi przez kanaliki nerkowe.
Oznaczenie kreatyniny zleca się także w przypadku:
- uszkodzenia nerek wywołanego przyjmowaniem leków lub działaniem toksyn;
przy podejrzeniu dysfunkcji nerek;
- objawów takich jak: obrzęki, opuchlizna, zaburzenia w oddawaniu moczu, bóle kręgosłupa w okolicach nerek;
- chorób mogących wpływać na pracę nerek - marskości wątroby, niewydolności trzustki lub serca;
- oceny stanu zdrowia pacjenta po przeszczepie nerki.
Kreatynina oznaczana jest przed badaniami diagnostyki obrazowej (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny). Badania te wymagają podania pacjentowi kontrastu, który następnie powinien zostać jak najszybciej usunięty z organizmu, co wymaga sprawnie działających nerek.
Dlaczego warto wykonać pomiar stężenia kreatyniny?
Badanie kreatyniny pozwala zidentyfikować zaburzenia funkcjonowania nerek jeszcze zanim zaczną towarzyszyć im jakiekolwiek dolegliwości. Dzięki oznaczeniu kreatyniny można ocenić prawidłowe działanie kłębuszków nerkowych. Te struktury odpowiadają za filtrowanie krwi i usuwanie z niej niepotrzebnych, szkodliwych substancji (które są następnie wydalane wraz z moczem), jednocześnie nie dopuszczając do utraty użytecznych składników, np. białek. Badanie kreatyniny w surowicy może posłużyć do obliczania tzw. współczynnika przesączania kłębuszkowego (eGFR) - parametru określającego ogólną sprawność nerek.
Nieprawidłowe wartości kreatyniny w surowicy mogą wskazywać nie tylko na choroby nerek czy innych narządów regulujących procesy wydalnicze w organizmie, ale także na nieprawidłowe nawyki czy niezdrowy styl życia. Przykładowo niski poziom kreatyniny pojawia się przy niedożywieniu, zaniku mięśni związanym z wyniszczeniem organizmu, a zbyt wysoki - przy nadmiernie intensywnym wysiłku fizycznym, diecie bogatobiałkowej lub spożywaniu suplementów zawierających keratynę.
Zobacz również, jakie badania krwi warto zrobić.
Badane parametry
Kreatynina to produkt metabolizmu kreatyny występującej w mięśniach. Codziennie niewielka ilość kreatyny ulega degradacji, w wyniku czego tworzy się kreatynina, która następnie jest filtrowana przez nerki i wydalana z moczem. Jeśli organizm funkcjonuje prawidłowo, stężenie kreatyniny powinno być stałe.
Oznaczenie poziomu kreatyniny jest badaniem biochemicznym wykonywanym na analizatorach automatycznych. Obrazuje ono zdolność wydalniczą nerek. Wynik określa, ile kreatyniny jest wydalane wraz z moczem w ciągu 24 godzin.
Pełna lista badanych parametrów
- KreatyninaAzotowy związek organiczny, który jest produktem degradacji kreatyny - substancji będącej nośnikiem energii w mięśniach.
- eGFRSzacunkowy współczynnik filtracji kłębuszkowej. Oblicza się go w oparciu o stężenie kreatyniny w surowicy, wiek, rasę i płeć pacjenta. Wskaźnik ten uznaje się za najdokładniejszy parametr służący do oceny pracy nerek.
Przygotowanie do badania
![]()
2-3 przed badaniem powstrzymaj się od spożywania alkoholu.
![]()
Badanie powinieneś wykonać w godzinach porannych.
![]()
Do badania przystąp na czczo. Powstrzymaj się od spożywania posiłków 8-12 godzin przed pobraniem.
![]()
Bezpośrednio przed pobraniem krwi możesz napić się wody.
![]()
Przed badaniem unikaj intensywnego wysiłku fizycznego.
![]()
W miarę możliwości wyeliminuj sytuacje stresowe.
Czynniki mogące mieć wpływ na wynik
Kreatynina powstaje jako produkt metabolizmu mięśni szkieletowych, dlatego podejmowanie aktywności fizycznej przed badaniem może skutkować zafałszowanym wynikiem.
Synteza kreatyniny jest uzależniona od masy mięśniowej, dlatego na wynik badania wpływają różnice w budowie fizycznej pacjentów. Im większa masa mięśniowa, tym wyższy poziom kreatyniny. Dlatego normy kreatyniny są dostosowane do wieku i płci - w przypadku kobiet i dzieci są niższe.
Na oznaczenie poziomu kreatyniny mogą wpływnąć również przyjmowane leki, m.in. sterydowe, moczopędne i przeciwzapalne.
Możliwe przyczyny odchyleń od normy
Podwyższony poziom kreatyniny: zaburzenia pracy nerek, w tym ostra niewydolność nerek, kwasica ketonowa, przewlekła choroba nerek; niewydolność serca, niewydolność wielonarządowa, niektóre leki (cefalosporyny, trimetoprim, cymetydyna, dapson), nadmierny wysiłek fizyczny, odwodnienie (głównie u osób starszych), spożywanie dużej ilości mięsa.
Obniżony poziom kreatyniny nie powinien budzić niepokoju. W niektórych przypadkach odchylenie od normy może być spowodowane niedożywieniem, zanikiem mięśni (związanym z wyniszczeniem organizmu, drastyczną dietą), głodówką, ciążą, przyjmowaniem niektórych leków (moczopędnych, sterydowych) czy małą aktywnością ruchowa.
W jakich miastach możesz wykonać badanie?
Badanie możesz zamówić w następujących miastach oraz ich okolicach: Warszawa, Kraków, Trójmiasto (Gdańsk, Gdynia, Sopot), Wrocław, Poznań, Łódź, Katowice, Chorzów, Tychy, Bytom, Zabrze, Dąbrowa Górnicza, Ruda Śląska, Sosnowiec, Szczecin, Gliwice, Lublin, Rzeszów, Częstochowa, Bielsko-Biała.
