Objawy

Zespół policystycznych jajników (PCOS) – objawy, leczenie, ciąża

Zespół policystycznych jajników (PCOS) – objawy, leczenie, ciąża - okładka
Unnamed 1 (1)

Autor artykułu::  Agnieszka Konieczna

Konsultacja merytoryczna::  mgr Karolina Wojtkowska

22 listopada 2024

Przeczytasz w 11 min

Zespół policystycznych jajników (PCOS) dotyczy 8-13% kobiet w wieku rozrodczym, przy czym nawet 70% z nich może o tym nie wiedzieć! Jeśli nie możesz zajść w ciążę, doświadczasz zaburzeń miesiączkowania, zmagasz się z trądzikiem, hirsutyzmen, stanami lękowo-depresyjnymi i za nic w świecie nie udaje Ci się zrzucić zbędnych kilogramów, to koniecznie przeczytaj nasz artykuł. Być może winowajcą jest PCOS.

Zespół policystycznych jajników (PCOS) – co to jest?

Zespół policystycznych jajników, w skrócie PCOS (z ang. polycystic ovary syndrome), to zaburzenie związane z nieprawidłową pracą układu endokrynologicznego (hormonalnego). Androgeny (męskie hormony płciowe), które normalnie są wytwarzane u kobiet w niewielkiej ilości, w PCOS produkowane są nadmiarze. To sprawia, że pęcherzyki w jajniku nie mogą rozwinąć się prawidłowo. Nie dojrzewają, więc nie dochodzi do owulacji. Pęcherzyki pozostają w jajniku, gdzie obumierają i zamieniają się w torbiele.

Gospodarkę hormonalną kobiet można porównać do naczyń połączonych – zmiana stężenia jednego hormonu wpływa na stężenia innych. Dlatego zespół policystycznych jajników dotyka wielu obszarów w organizmie. Kobiety z PCOS mogą mieć problemy z płodnością, skórą, metabolizmem tłuszczów i węglowodanów, a także cierpieć na zaburzenia depresyjno-lękowe.

Zespół policystycznych jajników (PCOS) – objawy

Do najczęstszych objawów PCOS należą:

  • Nieregularne miesiączki – cykle menstruacyjne krótsze niż 21 dni lub dłuższe niż 35.
  • Wtórny brak miesiączki – nagłe zaprzestanie miesiączkowania w wieku przedmenopauzalnym.
  • Hirsutyzm – nadmierne owłosienie ciała w miejscach typowo męskich – twarz, plecy, sutki.
  • Problemy skórne – najczęściej trądzik hormonalny, łojotok twarzy, przetłuszczanie się włosów.
  • Łysienie typu męskiego (zakola).
  • Otyłość brzuszna.
  • Problemy z zajściem w ciążę ze względu na brak lub rzadkie owulacje.

PCOS – objawy psychiczne

Wśród objawów psychicznych zespołu policystycznych jajników najczęściej występują zaburzenia depresyjno-lękowe. Symptomy te mogą być związane z zaburzoną gospodarką hormonalną, ale też być skutkiem ogólnych objawów PCOS. Nadmierne owłosienie, trądzik, problemy ze zrzuceniem zbędnych kilogramów czy niepłodność mogą negatywnie wpływać na samopoczucie, prowadząc nawet do depresji.

Dlaczego warto wybrać pobranie krwi w domu z uPacjenta?

97%

poleca uPacjenta innym

12 minut

średni czas trwania wizyty

250 000

pacjentów miesięcznie

PCOS a ciąża

Zespół policystycznych jajników utrudnia zajście w ciążę, ale nie wyklucza zostania mamą. Wielu kobietom z PCOS udaje się w końcu zajść w ciążę. Pamiętaj jednak, że każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnego podejścia. Jeśli zmagasz się z zespołem policystycznych jajników i myślisz o dziecku, jak najszybciej skonsultuj się z ginekologiem, który ustali z Tobą plan działania.

PCOS – diagnostyka

Jeśli podejrzewasz u siebie PCOS, skonsultuj się ze specjalistą, najlepiej z ginekologiem-endokrynologiem. Lekarz zleci Ci badania krwi. Jeśli chcesz przyspieszyć diagnostykę, na wizycie możesz pojawić się z gotowymi wynikami. W diagnostyce PCOS standardowo wykonuje się badania hormonalne i oznacza poziom takich parametrów jak:

Wszystkie wymienione wyżej badania znajdziesz w Pakiecie Badań Hormonalnych dla Kobiet. Należy je wykonać pomiędzy 2. a 5. dniem cyklu miesiączkowego.

Pakiet Badań Hormonalnych Dla Kobiet - okładka

Pakiet Badań Hormonalnych Dla Kobiet

Jesteś rozdrażniona, nie możesz schudnąć i bezskutecznie walczysz z trądzikiem? A może włosy wychodzą garściami? Za te i wiele innych dolegliwości często odpowiadają hormony.

Cena pakietu:  
289,00 zł

Suma pojedynczych badań:  558,98 zł

Zespół policystycznych jajników często współistnieje z insulinoopornością, dlatego dla pełnego obrazu warto jeszcze wykonać takie badania jak HOMA-IR, lipidogram czy oznaczenie poziomu kortyzolu i CRP. Znajdziesz je w Pakiecie Badań na Insulinooporność.

Z gotowymi wynikami badań krwi staw się na wizycie lekarskiej. Lekarz wykona Ci badanie USG waginalne i oceni wygląd jajników. W PCOS charakterystyczne jest występowanie licznych torbieli, które będą widoczne na USG. Podstawą do postawienia diagnozy jest obecność przynajmniej 20 pęcherzyków o średnicy od 2 do 9 mm oraz powiększenie objętości jajnika do co najmniej 10 cm3.

Jak wyglądają policystyczne jajniki?

jak wyglądają policystyczne jajniki?

W diagnostyce PCOS wykorzystuje się kryteria Rotterdamskie. Zespół policystycznych jajników stwierdza się, jeśli są spełnione przynajmniej 2 z 3 warunków:

  • charakterystyczne objawy PCOS, których przyczyną jest wysoki poziom androgenów we krwi (testosteronu);
  • charakterystyczny policystyczny obraz jajników w badaniu USG,
  • brak owulacji lub rzadkie jajeczkowanie, które można stwierdzić testami owulacyjnymi i monitorowaniem owulacji w odpowiednim dniu cyklu podczas badania USG.

Zanim lekarz postawi ostateczną diagnozę, konieczne może okazać się wykonanie dodatkowych badań, które wykluczą inne zaburzenia o podobnych do PCOS objawach m.in. choroby tarczycy, hiperprolaktylemię, zespół Cushinga, akromegalię, wrodzony przerost nadnerczy i niektóre nowotwory.

PCOS – leczenie

Leczenie PCOS odbywa się na kilku płaszczyznach i obejmuje takie działania jak:

  • Zmiana stylu życia – odpowiednia dieta, aktywność fizyczna, sen i zapanowanie nad stresem są kluczowe w terapii PCOS.
  • Terapia hormonalna – dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne regulują cykl miesiączkowy. Zmniejszają wydzielanie testosteronu, LH i przywracają owulację.
  • Leczenie metforminą – obniża poziom androgenów i zmniejsza insulinooporność, co z kolei zwiększa skuteczność diety. Nawet u 50% pacjentek obserwuje się przywrócenie owulacji.
  • Leczenie operacyjne metodą laparoskopową – stosuje się tylko u pacjentek, u których powyższe działania nie przynoszą zamierzonych efektów. Zabieg polega na chirurgicznym usunięciu zmian w jajnikach.

Czy zespół policystycznych jajników jest wyleczany?

PCOS jest złożonym zaburzeniem i nie da się go całkowicie wyleczyć. Jednak wprowadzając odpowiednią terapię i zmieniając swój styl życia, można znacznie zminimalizować objawy PCOS.

Brak podjętych działań może prowadzić do rozwoju otyłości, bezpłodności, miażdżycy, nadciśnienia i cukrzycy typu II.

Przyczyny PCOS

Obecnie trudno wskazać konkretnej przyczyny PCOS. Zespół policystycznych jajników może wywoływać wiele czynników hormonalnych, genetycznych, metabolicznych i środowiskowych. Wśród nich wyróżnia się:

  • Nadwagę i otyłośćnawet 80% kobiet z zespołem policystycznych jajników jednocześnie zmaga się z nadwagą lub otyłością.
  • Insulinooporność – PCOS jest ściśle związany ze zmniejszoną wrażliwością komórek na insulinę. Wysoki poziom insuliny sprawia, że organizm wytwarza więcej androgenów, które z kolei hamują owulację. Około 2/3 pacjentek z PCOS ma jednocześnie insulinooporność niezależnie od masy ciała.
  • Przypadki PCOS w rodzinienawet 30% sióstr i 50% matek pacjentek z rozpoznanym PCOS również mają to zaburzenie.
  • Przewlekły stan zapalny – u wielu kobiet z PCOS występuje przewlekły stan zapalny. Może o nim świadczyć podwyższony poziom CRP (białka reaktywnego) we krwi.

PCOS a dieta

Dieta w PCOS ma kluczowe znaczenie. Zaburzeniom związanym z gospodarką hormonów płciowych często towarzyszą nieprawidłowości w metabolizmie glukozy, w tym insulinooporność. Bez zmiany nawyków żywieniowych, leczenie hormonalne nie przyniesie zadowalających efektów lub będą one tymczasowe.

Co powinno się jeść przy PCOS? O komentarz poprosiliśmy naszą dietetyczkę kliniczną mgr Karolinę Wojtkowską.

mgr Karolina Wojtkowska

dietetyczka kliniczna

mgr Karolina Wojtkowska

Dla kobiet z PCOS zalecana jest dieta o niskim indeksie glikemicznym, bogata w błonnik pokarmowy, ograniczająca spożycie prostych węglowodanów i cukrów. Ważne jest unikanie tłuszczów nasyconych, zamiast tego warto sięgać po źródła jednonienasyconych i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, a znajdziemy je np. w oliwie z oliwek, awokado, orzechach, czy tłustych rybach morskich. Regularna aktywność fizyczna, taka jak bieganie, ćwiczenia siłowe, pływanie czy joga może nie tylko wpłynąć na uzyskanie optymalnej masy ciała, ale również poprawić wrażliwość na insulinę, zmniejszyć poziom cukru we krwi i złagodzić objawy PCOS. Suplementacja witamin i minerałów może być pomocna w zapewnieniu organizmowi odpowiednich składników odżywczych.

Suplementy w PCOS

Odpowiednia suplementacja odgrywa ważną rolę w leczeniu PCOS, ale pamiętaj, aby przed włączeniem jakiegokolwiek składnika skonsultować się ze specjalistą. Nadmiar substancji może być równie szkodliwy dla zdrowia, jak ich niedobór. Ponadto rodzaj i dawka preparatów powinna być dobrana do Twoich potrzeb. Inaczej będzie wyglądać suplementacja u kobiet, które pragną zajść w ciążę, z insulinoopornością, nadwagą i otyłością czy o prawidłowej masie ciała.

W leczeniu PCOS pomocna może być suplementacja takich składników jak:

  • Witamina Dwykazano, że kobiety z zespołem policystycznych jajników mają na ogół niższe stężenie witaminy D we krwi. Jej suplementacja może złagodzić objawy PCOS, w szczególności poprawić płodność, zwiększyć wrażliwość komórek na insulinę i zmniejszyć hirsutyzm.
  • Inozytol – przywraca regularność występowania cykli menstruacyjnych i owulacji. Przeprowadzona przez włoskich naukowców metanaliza pokazuje, że suplementacja inozytolem obniża poziom insuliny i HOMA-IR na czczo, co znacznie wpływa na redukcję hiperandrogenizmu.
  • Cynk i selen – pierwiastki te wykazują działanie antyoksydacyjne. Regulują też metabolizm węglowodanów i lipidów. Ich suplementacja może przyczyniać się do zmniejszenia insulinooporności.
  • Kwasy omega-3 – mają zbawienny wpływ na gospodarkę hormonalną kobiecego organizmu. Omega-3 obniżają poziom cholesterolu, stymulują syntezę żeńskich hormonów płciowych i działają przeciwzapalnie.

Zastanawiasz się, co jeść przy PCOS i jakie suplementy stosować? Umów się na konsultację dietetyczną. Wizyta online to też dobry moment na zadawanie pytań i rozwianie wątpliwości.

Image
Agnieszka Konieczna

Autor wpisu:

Agnieszka Konieczna

Absolwentka biotechnologii na Politechnice Wrocławskiej i studiów podyplomowych z content marketingu na Uniwersytecie Humanistycznospołecznym. Interesuje ją wszystko, co związane ze zdrowym stylem życia i psychologią. Autorka tekstów o tematyce medycznej i well-beingowej.
Karolina Wojtkowska

Konsultacja merytoryczna:

mgr Karolina Wojtkowska

Tytuł magistra zdobyła na Pomorskim Uniwersytecie Medycznym w Szczecinie, z kolei studia podyplomowe z psychodietetyki ukończyła na Uniwersytecie SWPS w Poznaniu. Głównym obszarem zainteresowań są nutripsychiatria, psychosomatyka oraz zaburzenia odżywiania. Na co dzień niesie pomoc w zakresie zmiany nawyków żywieniowych, błędnych przekonań na temat odżywiania i towarzyszących schematów poznawczych. Pomaga pacjentom w wyjściu z błędnego koła odchudzania, poprzez zrozumienie działań, które ów cykl napędzają.

Podobne artykuły

Newsletter illustration

Zniżki dla subskrybentów! Zapisz się na newsletter i otrzymaj atrakcyjny rabat.

© 2025 uPacjenta