Populacja starszych osób rośnie dzięki coraz lepszej diagnostyce i usługom zdrowotnym. Niestety, wraz z upływem lat seniorzy są bardziej narażeni na wystąpienie chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca, nowotwory czy choroby układu krążenia. Bilans 80-latka pomaga zadbać o stan zdrowia, wykryć ewentualne choroby i wdrożyć odpowiednie leczenie, by poprawić jakość i długość życia.
Jakie badania po 80. roku życia?
Harvard Health, przywołując wytyczne niezależnego panelu lekarzy powołanego przez Kongres Stanów Zjednoczonych, wskazuje, które badania należy wykonać po 80. Są to przede wszystkim: pomiar ciśnienia krwi, lipidogram i test gęstości krwi. Warto przyjrzeć się także zdrowiu tarczycy, poziomowi cukru, stężeniu witaminy D, sprawdzić zmiany skórne, słuch, wzrok i uaktualnić szczepienia.
Pomiar ciśnienia krwi
Nadciśnienie tętnicze może wywoływać choroby serca i udar mózgu, które są jednymi z najczęstszych przyczyn zgonu po 75. roku życia. Pomiar ciśnienia należy wykonywać regularnie, a w tym celu najlepiej zaopatrzyć się w swój własny ciśnieniomierz. Standardowo ciśnienie powinno być niższe niż 120/80 mm Hg. Jeśli natomiast wynosi pomiędzy 120/80 a 139/89 mm Hh, możesz mieć stan przednadciśnieniowy, wtedy dla bezpieczeństwa warto skonsultować wynik z lekarzem.
Lipidogram
Profil lipidowy umożliwia weryfikację stężenia trójglicerydów oraz cholesterolu: całkowitego, „dobrego” (HDL) i „złego” (LDL). Podobnie jak pomiar ciśnienia krwi, badanie to pomaga zapobiegać chorobie wieńcowej i udarowi mózgu. W jaki sposób? Dzięki wynikom można określić ryzyko gromadzenia się w tętnicach blaszek, które blokują przepływ krwi. Osoby po 80. ze względu na swój wiek są zaliczane do grupy podwyższonego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, dlatego lipidogram powinny wykonywać maksymalnie co 2 lata.
Pomiar gęstości kości
Osteoporoza sprawia, że kości stają się cieńsze i zmniejsza się ich gęstość, co zwiększa ryzyko złamań. Na osteoporozę choruje około 16% kobiet i 4% mężczyzn w wieku 50 lat i starszych. Aż 40% kobiet po 80. roku życia i 67% po 90. cierpi na tę chorobę. Badanie gęstości kości jest nieinwazyjne, trwa około 20 minut i pomaga oszacować ryzyko złamań w ciągu kolejnych 10 lat.
Badanie poziomu cukru
Wysoki poziom cukru we krwi osłabia możliwość wydzielania insuliny przez komórki trzustki. Jeśli utrzymuje się przez dłuższy czas, może uszkadzać narządy i powodować chorobę nerek, słabsze krążenie, zawały serca, problemy ze wzrokiem i inne dolegliwości. Centrum Prewencji i Kontroli Chorób (CDC) szacuje, że aż 25% osób powyżej 65 roku choruje na cukrzycę. Poziom glukozy warto sprawdzać raz do roku, chyba że lekarz zaleci, by robić to częściej.
Witamina D w bilansie 80-latka
Witaminę D przyswaja się przede wszystkim z promieni słonecznych, a w naszym klimacie dni słonecznych nie jest zbyt wiele. Co więcej, z wiekiem synteza witaminy D może przebiegać wolniej. Dlaczego warto sprawdzić poziom tej witaminy? Przede wszystkim dlatego, że pomaga ona chronić kości, zapobiegać chorobom serca, cukrzycy oraz niektórym nowotworom.
Kontrola skóry
Fundacja Skin Cancer podaje, że nowotwór skóry jest najczęściej występującym nowotworem na świecie. Co godzinę w samych Stanach Zjednoczonych ze względu na tę chorobę umierają minimum 2 osoby. A wystarczy wykryć chorobę jak najwcześniej, żeby szanse na przeżycie przynajmniej kolejnych 5 lat wzrosły aż do 99%. Fundacja Skin Cancer zaleca, by raz do roku sprawdzać stan skóry u dermatologa.
Badania dla seniora - sprawdź stan tarczycy
Przewlekłe zmęczenie, bezsenność, zwiększenie masy ciała, obniżony nastrój i problemy z pamięcią często są przypisywane starzeniu się. A objawy te mogą być wywołane również chorobami tarczycy, które mają związek z wytwarzaniem za dużej lub za małej ilości hormonów. W wielu przypadkach wystarczy zbadać i ustabilizować poziom hormonów, by przykre dolegliwości ustąpiły.
Badania wzroku i słuchu
Pogorszenie słuchu oraz wzroku jest naturalnym skutkiem starzenia się. Z wiekiem zwiększa się również prawdopodobieństwo wystąpienia chorób oczu takich jak zaćma czy jaskra. Niektóre ubytki słuchu i wzroku można jednak leczyć, dlatego przynajmniej raz na dwa - trzy lata warto wykonać badanie wzroku oraz audiogram, czyli badanie słuchu.
Szczepienia po 80. roku życia
CDC zaleca starszym osobom coroczne szczepienie przeciw grypie, która po 80. może być szczególnie groźna. Po 65. roku życia warto także zaszczepić się przeciwko pneumokokom, które mogą wywoływać między innymi zapalenie płuc, zatok i opon mózgowych. Wraz z wiekiem wzrasta także ryzyko rozwoju półpaśca, dlatego należy rozważyć przyjęcie szczepionki również na tę chorobę.
Badania dla seniorów do konsultacji z lekarzem
Panel lekarzy powołany przez Kongres Stanów Zjednoczonych stwierdził, że nie ma wystarczających dowodów, by powyżej 75. roku życia zalecać kontynuowanie badań pod kątem raka piersi, raka szyjki macicy, nowotworu jelita grubego czy prostaty. Takie zalecenia jednak są opracowywane z myślą o zdrowiu populacji, a nie obejmują indywidualnej sytuacji pacjenta. Dlatego harmonogram badań przesiewowych warto ustalić ze swoim lekarzem, biorąc pod uwagę historię rodzinną, aktualny stan zdrowia i czynniki ryzyka.
Harvard Health przywołuje słowa dr Moreny Wong - dyrektorki szpitala geriatrycznego w Bostonie - twierdzącej, że ma pacjentów po 75. roku życia, których stan zdrowia jest znacznie lepszy niż u wielu 50-latków. To pokazuje, że profilaktyka i regularne badania dla seniora zdecydowanie mają sens.
