Trójglicerydy podwyższone – objawy, przyczyny, leczenie

Czym są trójglicerydy w badaniu krwi?

Trójglicerydy (lub: triglicerydy) to składnik lipidów, czyli tłuszczów prostych w organizmie. Stanowią jedno z głównych źródeł energii organizmu – mogą być „paliwem” dla bieżących działań człowieka lub „powerbankiem”. W tym drugim przypadku magazynują energię w postaci tkanki tłuszczowej.

Wysokie trójglicerydy a samopoczucie

W większości przypadków wysokie trójglicerydy nie wpływają na samopoczucie. Objawy wysokich trójglicerydów pojawiają się dopiero po latach utrzymywania się wysokiego poziomu tego parametru i mogą (w zależności od rodzaju hipertrójglicerydemii) uwzględniać:

• napadowy ból brzucha;
• żóltaki guzkowe lub grudki żółte na powierzchni skóry, żółtaki ścięgien dłoni;
• zaburzenia widzeni, tj. lipemia siatkówki (zmiany na dnie oka);
• łatwą męczliwość;
• przedwczesną chorobę układu krążenia.

Wysokie trójglicerydy – przyczyny

Co oznaczają podwyższone trójglicerydy? Z biologicznego punktu widzenia oznacza to, że ściany naczyń krwionośnych stają się grubsze i mniej elastyczne, co zwiększa ryzyko zawału serca, udaru i chorób serca.

Przyczyn wysokich trójglicerydów może być wiele, zaczynając od hiperlipoproteinemii, cukrzycy czy niedoczynności tarczycy, na czynnikach genetycznych kończąc. Czytaj dalej i dowiedz się więcej.

Otyłość

Otyłość to główny czynnik zwiększający ilość trójglicerydów w organizmie. W otyłości dochodzi do nagromadzenia się tkanki tłuszczowej, która składa się przede wszystkim z trójglicerydów. Unormowanie masy ciała sprawi, że zmniejszy się nie tylko rozmiar ubrań, ale także spadnie poziom trójglicerydów. Warto jedna zaznaczyć, że nie każda osoba otyła ma wysokie trójglicerydy. Wiele zależy od indywidualnych czynników genetycznych, stylu życia i stanu zdrowia ogólnego. Czasami otyłość jest wynikiem innych chorób.

Insulinooporność lub cukrzyca

Wysoki poziom trójglicerydów we krwi może być związany z insulinoopornością lub cukrzycą. Wynika to ze złożonych zależności metabolicznych między insuliną a trójglicerydami.

Insulina – hormon kluczowy w regulowaniu poziomu cukru we krwi – jest wytwarzana przez trzustkę. W insulinooporności, która często towarzyszy cukrzycy typu 2, komórki organizmu stają się mniej wrażliwe (oporne) na działanie insuliny. W rezultacie organizm zaczyna produkować większe ilości insuliny, aby zmusić się do prawidłowego reagowania na nowe dawki glukozy. Jednak to nie jedyna rola insuliny. Insulina przekształca też nadmiar glukozy w tłuszcze i magazynuje go w postaci triglicerydów w tkance tłuszczowej (wtedy trójglicerydy wzrastają).

W insulinooporności organizm nie jest w stanie zużyć odpowiedniej ilości energii z cukrów od razu – dlatego „przekierowuje” większą część spożytej glukozy do magazynowania, co przyczynia się do zwiększenia tkanki tłuszczowej, a w konsekwencji: podwyższonego poziomu trójglicerydów.

Niedoczynność tarczycy

W niedoczynności tarczycy cały organizm zwalnia – w tym także procesy metaboliczne. W wyniku tego spowolnienia organizm może mieć trudności z usuwaniem i przetwarzaniem trójglicerydów, co może prowadzić do ich gromadzenia się we krwi.

Tarczyca to mały gruczoł, który reguluje pracę całego organizmu, w tym procesów rozkładu tłuszczy (lipolizy) czy funkcjonowanie wątroby (która wytwarza enzymy potrzebne do metabolizmu tłuszczy). Może także przyczyniać się do wspomnianej wcześniej insulinooporności.

Zapalenie trzustki

Trzustka to główny narząd, który trawi tłuszcze. Dlatego zaburzenia działania tego organu mogą powodować wzrost trójglicerydów we krwi. Zapaleniu trzustki mogą towarzyszyć takie objawy jak: silny ból brzucha, nudności i wymioty, biegunka, wzdęcia, utrata apetytu, gorączka, przyspieszone bicie serca, bladość skóry, nagła utrata masy ciała.

Nadużywanie alkoholu

Alkohol może zakłócać metabolizm tłuszczów w organizmie. Zarówno sama kaloryczność napoi procentowych, jak i duże ilości alkoholu mogą uszkadzać wątrobę. W rezultacie dochodzi do zwiększonej produkcji i uwalniania trójglicerydów przez wątrobę, wzrostu produkcji kwasów tłuszczowych oraz zwiększenia przyswajania cukrów prostych obecnych w drinkach.

Leki

Wysoki poziom trójglicerydów obserwuje się u osób stosujących antykoncepcję hormonalną, diuretyki, steroidy, retinoidy, beta-blokery i leczących się na HIV.

Wysokie trójglicerydy a stres

Istnieje zależność pomiędzy napięciem nerwowym a wzrostem poziomu trójglicerydów we krwi. Według badania Seyedeh Negar Assadi osoby o wyższym poziomie stresu miały kilkukrotnie wyższy poziom cholesterolu LDL i trójglicerydów we krwi.

Powodów stojącymi za tą zależnością może być kilka:

• stres wpływa na nawyki żywieniowe i zwiększa ryzyko, że „na pocieszenie” sięgniemy po coś niezdrowego lub po używki;
• nerwy mogą zniechęcać do aktywności fizycznej, która pełni ważną rolę w regulacji poziomu trójglicerydów;
• przewlekły stres może prowadzić do problemów ze snem, a to z kolei może rozregulować hormony i zaburzyć metabolizm;
• kortyzol (hormon stresu) może zwiększyć poziom glukozy we krwi do tego stopnia, że nie będzie w stanie wykorzystać od razu całej energii z cukrów – dojdzie do sytuacji analogicznej przy insulinooporności.

Badania uzupełniające

Aby zyskać pewność, co stoi za podwyższonymi trójglicerydami, należy wykonać dodatkowe badania krwi. Dzięki nim możesz zdiagnozować przyczyny wysokich trójglicerydów. Jakie badania wybrać?

• Badania na insulinooporność: glukoza, insulina, wskaźnik HOMA-IR.
• Badania hormonów tarczycy: TSH, FT3, FT4.
• Badania na trzustkę: amylaza, lipaza, HOMA-IR.
• Badania na choroby odalkoholowe, np.: amylazę, APTT, glukozę, lipazę, próby wątrobowe.

Wszystkie te badania możesz wykonać uSiebie z uPacjenta – we własnym domu. Wybierając Pakiet Badań Metabolicznych, oszczędzasz nawet 45%!

Jaki poziom trójglicerydów jest niebezpieczny?

Wynikiem alarmowym – do pilnego kontaktu z lekarzem – jest wartość TG = 880 mg/dl.

Wynik trójglicerydów powyżej 1500 mg/dL może oznaczać, że organizm nie jest już w stanie metabolizować tłuszczy. Stąd już o krok do niewydolności trzustki, choroby serca lub udaru.

Jak obniżyć trójglicerydy?

Jak zmniejszyć trójglicerydy we krwi? Zalecenia Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego wskazują, że wybieranie zdrowego stylu życia to klucz do zmniejszenia trójglicerydów we krwi. Przede wszystkim skup się na tych 5 punktach:

1. Dbaj o ruch każdego dnia. Postaraj się podejmować aktywność fizyczną przez co najmniej 30 minut – codziennie! Spokojnie: nie musisz od razu kupować karnetu na siłownię. Zacznij od długiego spaceru, a zamiast windy wybierz schody. Regularna aktywność fizyczna zmniejsza ilość trójglicerydów, a wspiera produkcję „dobrego” cholesterolu.
2. Zadbaj o prawidłową masę ciała. Trójglicerydy składają się na tkankę tłuszczową – utrzymywanie zdrowych proporcji tłuszczu do masy kostnej i mięśniowej wspiera prawidłowe wyniki krwi.
3. Wybieraj zdrowsze metody przygotowywania potraw: grillowanie, gotowanie w wodzie, gotowanie na parze.
4. Stosuj dietę na trójglicerydy. Wybieraj produkty pełnoziarniste, surowe i gotowane warzywa, rośliny strączkowe (soczewica, fasola, bób, groch, ciecierzyca, soja), owoce świeże lub mrożone, chude i tłuste ryby, drób bez skóry, odtłuszczone mleko i jogurt, ocet, musztarda, sosy bez tłuszczu.
   Postaw na tłuszcze pochodzenia roślinnego – są zdrowsze, bo w przeciwieństwie do tłuszczy zwierzęcych składają się głównie z tłuszczy nienasyconych, które powinny stanowić <10% łącznej wartości energetycznej pożywienia. Zwiększenie spożycia jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych zawartych w olejach roślinnych, takich jak olej rzepakowy, słonecznikowy, oliwa, poprawia wrażliwość organizmu na insulinę i tym samym: regulację poziomu glukozy we krwi. Pamiętaj, że wysoki poziom insuliny może zwiększać produkcję trójglicerydów w wątrobie, więc poprawa wrażliwości na insulinę może przyczynić się do obniżenia poziomu trójglicerydów.
   Unikaj produktów z dużą ilością cukru i węglowodanów prostych – a “po polsku”: słodyczy, produktów bazujących na zbożach oczyszczonych, żywności przetworzonej (w tym fast-foodów i dań gotowych), słodkich napoi, soków owocowych. Zbyt duża ilość tego typu jedzenia w diecie może przełożyć się na wysoki poziom trójglicerydów.
5. Zrezygnuj z alkoholu – jest wysokokaloryczny, a w połączeniu ze słodkimi napojami zwiększa ilość cukru we krwi. Jak już wiesz, przyczynia się to do wzrostu trójglicerydów we krwi.

Leki na obniżenie trójglicerydów

W przypadku poważnych odchyleń od normy lekarz może zlecić stosowanie leków i preparatów takich jak:

• kwasy tłuszczowe omega-3,
• statyny,
• fibraty.

Jak szybko spadają trójglicerydy?

Obniżanie poziomu triglicerydów to proces, który trwa co najmniej kilka miesięcy – w zależności od tego, jak bardzo wysoki był ich poziom na początku. Badanie chińskich naukowców skupiające się na postępach pacjentów stosujących dietę niskowęglowodanową pokazało, że trójglicerydy zaczęły spadać po co najmniej 6 miesiącach. To, jak szybko obniżysz poziom trójglicerydów, będzie zależeć od tego, czy wprowadzisz zdrowe zmiany w swoim życiu i będziesz stosował się do zaleceń lekarza lub specjalisty medycznego, z którym omówisz wyniki.