Czym są wolne rodniki?
Aby wyjaśnić, czym są wolne rodniki musimy się odnieść do lekcji chemii. Wolne rodniki są ściśle powiązane z atomami tlenu, którego liczba elektronów na ostatniej powłoce powinna być parzysta. Jeśli jednak jeden elektron zostaje utracony, to atom tlenu pozostaje trochę „dziurawy” i, tracąc równowagę, zaczyna krążyć po organizmie i środowisku w poszukiwaniu wypełnienia luki. Gdy znajdzie inny atom, odłącza od niego brakujący elektron, tworząc tym samym nowy wolny rodnik. I sytuacja się powtarza – kolejny atom traci elektronową równowagę i zaczyna poszukiwać odpowiedniego atomu, tworząc kolejne wolne rodniki. Wolne rodniki w ten sposób wpływają na wiele atomów tworzących nasz organizm – w skórze przyśpieszają procesy jej starzenia się i odpowiadają np. za powstawanie zmarszczek. I tutaj potrzebne są właśnie antyoksydanty!
Czym jest stres oksydacyjny?
Nasz system obronny jest w stanie neutralizować wolne rodniki, jednak gdy równowaga między obroną a atakiem wolnych rodników przesuwa się w kierunku powstawania wolnych rodników, to mamy do czynienia ze stresem oksydacyjnym. Nadmiar wolnych rodników wpływa niekorzystnie na nasz organizm oraz skórę – osłabia ich kondycję, powoduje przyspieszenie procesów starzenia, pogorszenie gojenia ran oraz tworzenie się bruzd i zmarszczek. Dlatego w naszej rutynie pielęgnacyjnej warto wprowadzić kosmetyki z antyoksydantami.
Kiedy najlepiej aplikować antyoksydanty?
Kosmetyki bogate w antyoksydanty najlepiej aplikować podczas porannej pielęgnacji skóry - wtedy wykorzystamy ich całkowity potencjał. W trakcie dnia skóra jest narażona na szkodliwe działanie wolnych rodników. Spośród kosmetyków doskonale sprawdzą się kremy, stężone koncentraty czy antyoksydacyjne mgiełki.
Jakich antyoksydantów szukać w kosmetykach?
Antyoksydantów jest wiele – często stosujesz kosmetyk nawet nie wiedząc, że najczęściej tam już na Ciebie czekają.
Witamina C
Jednym z kluczowych antyoksydantów jest witamina C. To bardzo silny przeciwutleniacz wymiatający ze skóry wolne rodniki, usprawnia także syntezę kolagenu i elastyny. Na rynku jest wiele form witaminy C (kwasu askorbinowego). W tabeli podsumowującej (w dalszej części artykułu) znajdziesz nazwę (INCI) najczęściej występujących form.
Witamina E
Preparaty zawierające witaminę E bardzo dobrze penetrują skórę – witamina ta jest olejorozpuszczalna, dzięki czemu wykazuje dużą skuteczność. Co ważne, wpływa na usprawnienie i zwiększenie siły działania naturalnego enzymu chroniącego skórę przed wolnymi rodnikami. Połączona z witaminą C stanowi duet młodości wykazujący jeszcze silniejszą moc antyoksydacyjną.
Należy zwracać uwagę na ilość witaminy w kosmetyku – przy niewielkiej zawartości służy ona jedynie jako ochrona receptury przed oksydacją składników tłuszczowych znajdujących się w preparacie. Aby pełniła faktyczną funkcję „witaminy młodości”, jej zawartość w kosmetyku powinna wynosić przynajmniej 2%.
Resweratrol
To jeden z najsilniejszych antyoksydantów. Ten związek z grupy polifenoli jest obecny w największych ilościach w czerwonych winogronach, a tym samym również w gatunkowych czerwonych winach. Resweratrol znajdziesz m.in. w: skórkach winogrona, morwie, czarnej porzeczce.
Kwas ferulowy
Kwas ten wykazuje bardzo silne działanie przeciwutleniające. W doskonały sposób stabilizuje również witaminę C (w formie kwasu askorbinowego) w kosmetykach, podbijając jej moc działania. Posiada ponadto właściwości przeciwzapalne.
Kwas azelainowy
Bardzo modny ostatnio składnik kosmetyków – jest świetnym antyoksydantem, ale jego działanie wykracza znacznie poza wyłapywanie wolnych rodników. Jest skutecznym składnikiem w walce z trądzikiem, zapaleniem mieszków włosowych, z przebarwieniami. Ma właściwości złuszczające.
Dysmutaza ponadtlenkowa (SOD)
Dysmutaza ponadtlenkowa to podstawowy enzym antyoksydacyjny, który działa w organizmie, biorąc udział w mechanizmach obrony przed wolnymi rodnikami. Coraz częściej dodawany jest także do kosmetyków aby wzmocnić ich antyoksydacyjne działanie.
Astaksantyna
To jeden z najsilniejszych antyoksydantów - okazała się 4,6 razy silniejsza niż beta-karoten, 110 razy silniejsza niż witamina E skóry, a także 6000 razy silniejsza i skuteczniejsza w walce z wolnymi rodnikami niż witamina C. Astaksantyna pochodzi z grupy związków chemicznych zwanych karotenoidami. Karotenoidy to barwniki – zwykle żółte, pomarańczowe lub czerwone – występujące naturalnie w roślinach.
Floretyna
Floretyna jest składnikiem pozyskiwanym z jabłek. Wykazuje bardzo podobne działanie do kwasu ferulowego i często jest z nim łączona. Rozjaśnia skórę oraz naprawia uszkodzone DNA komórek skóry wywołane nadmierną ekspozycję na słońce. Połączenie floretyny z kwasem ferulowym wykazuje silniejsze działanie od witaminy C.
Koenzym Q10
Koenzym Q10 jest związkiem, który występuje we wszystkich komórkach naszego ciała, jednak po 35. roku życia nasz organizm nie jest w stanie wytworzyć go w ilościach, które zapewnią mu prawidłowe funkcjonowanie. Koenzym Q10, inaczej zwany ubichinonem jest substancją wykazującą działanie podobne do witamin, szczególnie do witaminy E. Bardzo skutecznie wyposaża komórki skóry w energię. Dodatkowo Koenzym Q10 jako antyoksydant ma zdolność regeneracji utlenionej formy witaminy E do jej biologicznie czynnej postaci. Dlatego często występuje w połączeniu z tą witaminą.
Ekstrakt z jagód acai
Jagody acai mają większy potencjał antyoksydacyjny niż żurawina, malina, truskawka czy nawet czarna jagoda. Ekstrakt z acai bogaty jest w antocyjany, polifenole, resweratrol, witaminę C oraz flawonoidy, dlatego często umieszczany jest w kosmetykach. Warto jednak, aby jagody te znalazły się w Twojej diecie.
Ekstrakt z granatu
Swoje właściwości antyoksydacyjne zawdzięcza w szczególności kwasowi elagowemu, ale także wysokiej zawartości polifenoli. Składniki aktywne ekstraktu wyłapują wolne rodniki, zapobiegając przedwczesnemu starzeniu się skóry.
EUK 134TM
I na koniec coś innowacyjnego - składnik, który nie pojawia się często w kosmetykach:
Ethylbisiminomethylguaiacol Manganese Chloride, spotykany pod nazwą surowca EUK 134TM. Jest to nowy składnik na rynku kosmetycznym, który naśladuje m.in. działanie naszej naturalnej dysmutazy ponadtlenkowej, wspierając organizm w walce ze stresem oksydacyjnym.
Ściąga dla Ciebie
Aby ułatwić Ci kupowanie produktów z bardzo dobrymi antyoksydantami, przygotowałam małą wskazówkę. Sprawdź alternatywne (występujące na etykietach) nazwy dla antyoksydantów i rób zakupy kosmetyczne z głową!
- Witamina C: Ascorbic Acid, Ascorbyl Glucoside, Ascorbyl Tetraisopalmitate (rozpuszczalna w olejach), 3-O-Ethyl Ascorbic Acid, Magnesium Ascorbyl Phosphate, Sodium Ascorbyl Phospate;
- Witamina E: Tocopheryl Acetate, Tocopherol;
- Resweratrol: Vitis Vinifera Vine Extract, Resveratrol;
- Kwas ferulowy: Ferulic Acid;
- Kwas azelainowy: Azelaic Acid;
- Dysmutaza ponadtlenkowa: Superoxide Dismutase;
- Astaksantyna: Astaxanthin;
- Floretyna: Phloretin;
- Koenzym Q10: Ubiquinone;
- Ekstrakt z jagód acai: Euterpe Oleracea Fruit Extract;
- Ekstrakt z granatu: Punica Granatum Fruit Extract;
EUK 134TM: Ethylbisiminomethylguaiacol Manganese Chloride.
Jak widzisz, składników antyoksydacyjnych jest wiele i na pewno niektóre z nich występują w kosmetykach, które stosujesz. Jeśli nie – warto włączyć je do swojej pielęgnacji jak najszybciej.
Magdalena Kaczanowicz - chemik i technolog kosmetyczny, specjalista od oceny bezpieczeństwa kosmetyku. Prowadzi blog oraz profil na Instagramie o nazwie @racjapielegnacja, na których obala mity na temat kosmetyków.