Choroby cywilizacyjne – 5 chorób XXI wieku

Przyczyny chorób cywilizacyjnych

Przyczyną jest nieprzestrzeganie zasad zdrowego stylu życia. Dr n. med. Daniel Śliż, prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Stylu Życia tłumaczy, że choroby XXI wieku łączy:

(...) brak aktywności fizycznej, brak dobrze zbilansowanej diety, nadmierne picie alkoholu, palenie papierosów, zła regulacja stresu, zaniedbywanie relacji międzyludzkich.

To nie wszystko. Na rozwój chorób cywilizacyjnych ma także wpływ otoczenie:

• postępujące uprzemysłowienie,
• zanieczyszczenie środowiska naturalnego,
• hałas.

Choroby cywilizacyjne – przykłady

Do czego to wszystko może prowadzić? Poznaj choroby cywilizacyjne XXI wieku.

1. Otyłość

Otyłość, czyli nadmierna masa ciała, to problem niegdyś kojarzony tylko z krajami o największym dostatku. Teraz to również wyzwanie krajów rozwijających się, które wg CDC mają największy odsetek osób otyłych. WHO podaje, że otyłość przyczynia się do 1,2 miliona zgonów każdego roku i coraz częściej dotyka dzieci. W Polsce już 32% dzieci w wieku 7-9 lat jest otyłych – to niechlubny 8. wynik wśród krajów europejskich!

Otyłość to problem nie tylko estetyczny. Nadmierna masa ciała zwiększa ryzyko wielu innych chorób takich jak:

• cukrzyca,
• choroby serca,
• nowotwory,
• bezdech senny.

W kontekście chorób stylu życia na otyłość największy wpływ ma dieta bogata w tłuszcze i cukry, siedzący tryb życia oraz brak aktywności fizycznej.

2. Cukrzyca

Cukrzyca typu 2 uznawana jest za chorobę cywilizacyjną dotykającą co 11. dorosłego Polaka. Może być konsekwencją otyłości lub występować niezależnie i zwiększać ryzyko nadmiernej masy ciała. Z powodu cukrzycy rocznie umiera 1,5 miliona ludzi na świecie.

Na rozwój cukrzycy również ma wpływ siedzący tryb życia, mała ilość aktywności fizycznej oraz dieta obfitująca w tłuszcze, cukry, żywność przetworzoną i uboga w błonnik. Dodatkowo czynnikiem ryzyka cukrzycy typu 2 jest palenie papierosów oraz przewlekły stres i brak snu.

3. Nowotwory

Zdaniem ekspertów aż 40% zachorowań na nowotwory jest powiązana z niewłaściwym stylem życia i żywienia! To jednocześnie dobra wiadomość, ponieważ oznacza, że można im zapobiegać. Przykładem nowotworów będących chorobami cywilizacyjnymi są:

• rak płuc (zwykle powiązane z paleniem papierosów),
• rak jelita grubego (związany z dietą i aktywnością fizyczną),
• rak żołądka (związany z dietą i aktywnością fizyczną),
• rak wątroby (związany z dietą i aktywnością fizyczną).

4.Choroby serca

O “dobrym i złym” cholesterolu mówi się wiele, lecz wciąż choroby serca stanowią główną przyczynę zgonów w Polsce i na świecie. Tu również dużą rolę odgrywa styl życia, a także… charakter pracy. Niektóre warunki zawodowe nie sprzyjają zdrowiu serca: praca zmianowa, silny stres, praca za biurkiem. Jednak serce można chronić, dbając o ruch, zdrową dietę lub sen.

5. Choroby o podłożu psychicznym

WHO szacuje, że co 8. człowiek na świecie zmaga się z zaburzeniami takimi jak np.: depresja, stany lękowe, zespół stresu pourazowego. Zdrowie psychiczne to ważny element naszego życia – i coraz większe wyzwanie zdrowotne. Badania potwierdzają, że styl życia ma wpływ na kondycję osób zmagających się z problemami natury psychologicznej. Na nastrój pozytywnie oddziałuje:

• zdrowa dieta, bogata w kwasy omega-3, kwas foliowy, witaminę D, żelazo i cynk;
• porzucenie używek;
• aktywność fizyczna;
• ograniczanie czasu przed ekranami;
• dbanie o higienę jamy ustnej;
• wysypianie się;
• utrzymywanie kontaktu z bliskimi.

Choć choroby o podłożu psychologicznym mogą dotknąć każdego, nawet osoby dbające o sen i dietę, to modyfikacja stylu życia może stanowić integralną część kompleksowego podejścia do zdrowia.

Skutki chorób cywilizacyjnych

Choroby cywilizacyjne to problem społeczny. Leczenie chorób cywilizacyjnych generuje ogromne koszty dla systemów opieki zdrowotnej. Prof. dr hab. n. med. Robert Gil, prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, tłumaczy, że złożoność procesu leczenia chorób cywilizacyjnych wynika z wielochorobowości – wiele z wymienionych w artykule chorób przenika się i wynika z siebie. Profesor dodaje:

(...) Musimy [lekarze, przyp. red.] przewidywać, czym to [wielochorobowość, przyp. red.] może skutkować dla tych pacjentów w przyszłości, konsultować ich przypadki z innymi specjalistami i układać leczenie opierając się na tej wiedzy. Dzisiaj kardiologia, diabetologia i nefrologia łączą się ze sobą. Nasze działania powinny być wspomagane także przez dietetyka i psychologa.

Skutki chorób cywilizacyjnych to także straty ekonomiczne związane z niezdolnością do pracy i utratą produktywności.

• Badania z Singapuru szacują, że choć osoby otyłe stanowią 37% populacji, to są odpowiedzialne za 61% kosztów pracodawców związanych z mniejszą produktywnością, nieobecnościami w pracy i prezenteizmem. Badacze z USA dodają, że otyli pracownicy generują o 4237$ więcej kosztów związanych z niezdolnością do pracy niż pracownicy z prawidłową masą ciała.
• CDC oszacował, że w 2022 koszty cukrzycy pracowników wyniosły 413 miliony dolarów. To suma nieobecności w pracy, obniżonej produktywności, niezdolności do pracy wskutek doświadczanych objawów oraz koszty leczenia.
• Według bankier.pl walka z depresją kosztuje polską gospodarkę 325 mln zł.

Profilaktyka chorób cywilizacyjnych – jedyna droga do zmian statystyk

Eksperci są zgodni: działania profilaktyczne to jedyny sposób na ograniczenie umieralności na choroby cywilizacyjne. Dr n. med. Daniel Śliż argumentuje:

Badania potwierdzają, że odpowiednia masa ciała, zdrowa dieta, codzienna aktywność fizyczna to 93 proc. mniej cukrzycy, 50 proc. mniej zawałów i nowotworów. Gdybyśmy skupili się na tym, by jak najwięcej ludzi przestrzegało tych zasad, bylibyśmy po stronie sukcesu.

Chcesz jak najdłużej cieszyć się dobrym zdrowiem? Stosuj 7 zasad zdrowego stylu życia:

1. Prowadź dietę, która dostarcza wszystkich ważnych składników odżywczych – zapoznaj się z dietą przeciwzapalną.
2. Podejmuj regularną aktywność fizyczną i utrzymuj prawidłową masę ciała – WHO zaleca minimum 150 minut aktywności tygodniowo. To zaledwie 20 minut spaceru dziennie!
3. Wysypiaj się – dorośli powinni przesypiać minimum 7 godzin na dobę. Sprawdź, jak się wyspać.
4. Porzuć używki.
5. Dbaj o higienę.
6. Poznaj sposoby na stres i techniki relaksacyjne, które pomogą Ci uporać się z nerwami oraz dbaj o relacje z innymi ludźmi.
7. Regularnie badaj krew – badania kontrolne pomogą Ci wykryć ewentualne nieprawidłowości zdrowotne jeszcze zanim odczujesz objawy chorób cywilizacyjnych. Badania możesz wykonać u Siebie w domu!

Zapobiegaj chorobom cywilizacyjnym. Zacznij od małych kroków: pobierz ebook: “Zdrowie zaczyna się w domu”!

Najłatwiej zacząć od tego, co masz pod ręką, w domu. Jak? Tego dowiesz się z ebookiem stworzonym przez ekspertów uPacjenta: „Zdrowie zaczyna się w domu”. Pobierz go teraz – niech profilaktyka stanie się Twoją taktyką na długie życie!