Jak praca zmianowa wpływa na zdrowie?

Praca zmianowa a zdrowie

Choroby układu pokarmowego

Choroba wrzodowa występuje u pracowników zmianowych kilkukrotnie częściej niż u osób pracujących w stałych godzinach. Do skutków pracy w nocy zalicza się: wzdęcia, zaparcia, zgagę czy nieżyt błony jelitowej żołądka. Takie dolegliwości związane są z faktem, że przy nieregularnym trybie pracy trudniej utrzymać stałe pory posiłków, a dodatkowo łatwo ulec pokusie sięgnięcia po produkty typu instant czy pobudzające napoje (kawa, energetyki).

Aby uniknąć problemów żołądkowo-jelitowych, pracując na zmiany, dobrze jest zapewnić organizmowi stały dopływ składników odżywczych (co 3-4 godziny zjeść jeśli nie pełny posiłek, to chociażby przekąskę).

Nadciśnienie i choroby serca

Ciśnienie i częstość skurczów serca rośnie lub spada w zależności od pory dnia. Przy pracy zmianowej ten proces zostaje zaburzony, co podnosi ryzyko nadciśnienia i choroby niedokrwiennej serca. Jaki jest wpływ pracy zmianowej na zdrowie? Szacuje się, że im dłużej pracownik funkcjonuje w takim trybie, tym większe jest prawdopodobieństwo wystąpienia problemów kardiologicznych (po 15 latach pracy zmianowej rośnie ono aż o 40%).

Jak zapobiec rozwojowi chorób sercowo-naczyniowych? Podstawą jest zdrowy tryb życia: regularna aktywność fizyczna o umiarkowanym stopniu intensywności oraz dieta bogata w wielonasycone kwasy tłuszczowe, magnez i potas.

Kondycja oczu

Praca zmianowa a zdrowie? Praca w nocy oznacza wykonywanie obowiązków przy sztucznym świetle, co męczy wzrok i może przyczynić się do pogłębiania wad, takich jak krótko- czy dalekowzroczność. Dodatkowo oczy przy wzmożonym wysiłku mogą wysychać, co powoduje dyskomfort.

Pracownicy na nocnej zmianie powinni mieć przy sobie sztuczne łzy w kroplach. Dobrą praktyką jest także smarowanie powiek zmęczonych oczu żelem zawierającym świetlik czy babkę lancetowatą. W trosce o wzrok warto włączyć do diety fioletowe owoce i warzywa - zawierają one luteinę, która korzystnie wpływa na kondycję oczu.

Ryzyko nowotworów

Przesunięcie pór snu prowadzi do rozregulowania gospodarki hormonalnej, które może mieć długofalowe skutki szczególnie w przypadku kobiet. Praca zmianowa przyczynia się do rozwoju nowotworów hormonozależnych (rak sutka, jajnika). Badania wykazały, że ryzyko raka piersi wzrasta u kobiet, które wykonują jakąkolwiek pracę w godzinach 19-9 przez okres przynajmniej 10 lat.

U pań, które pracują na nocne zmiany, szczególnie istotna jest profilaktyka nowotworów i regularne wykonywanie badań profilaktycznych, w tym USG piersi czy cytologii.

Depresja a praca w nocy

Naukowcy z Uniwersytetu Buenos Aires przebadali 683 mężczyzn, a następnie porównali wyniki 437 pracowników dziennych i 246 pracowników zmianowych. Okazało się, że Ci drudzy mieli znacznie niższy poziom serotoniny - neuroprzekaźnika odpowiadającego m.in. za dobre samopoczucie. Deficyt tego hormonu w połączeniu z problemami z zasypianiem czy wzmożonym stresem może przyczynić się do rozwoju depresji.

Pracownikom fizycznym zaleca się unikanie substancji, które mogą zmniejszać produkcję serotoniny: kofeiny, nikotyny, alkoholu, a także konsultację z lekarzem, czy przyjmowane leki nie wpływają na dodatkowe obniżenie nastroju.

Zespół nietolerancji pracy zmianowej

Powszechne występowanie problemów zdrowotnych związanych z pracą zmianową stało się podstawą do wyodrębnienia osobnej jednostki chorobowej. W Międzynarodowej Klasyfikacji Zaburzeń Snu znajdziemy informacje o tzw. zespole nietolerancji pracy zmianowej. Jego diagnostyka polega na stwierdzeniu bezsenności lub nadmiernej senności w sytuacji, w której godziny pracy nakładają się na zwyczajową porę snu danej osoby. O występowaniu zespołu nietolerancji pracy zmianowej mówimy, kiedy objawy są związane z harmonogramem pracy oraz utrzymują się przez co najmniej 3 miesiące.