Głównym powodem, dla którego warto badać mocz, jest przede wszystkim kontrola pracy nerek. Ich zadaniem jest filtrowanie krwi, usuwanie odpadów i substancji toksycznych, które wydalane są z organizmu razem z moczem. Nerki usuwają także kwas wytwarzany przez komórki ciała i utrzymują równowagę wody, soli oraz minerałów we krwi – sodu, wapnia, fosforu oraz potasu. Analiza moczu może wskazywać na problemy z nerkami, drogami moczowymi, czy nawet na występowanie cukrzycy.
Kiedy należy wykonać badanie moczu?
Analizę moczu należy wykonać:
· w celu sprawdzenia ogólnego stanu zdrowia,
· podczas ciąży,
· w celu wykrycia nieprawidłowości funkcjonowania poszczególnych narządów (np. nerek, nadnerczy, wątroby),
· w przypadku występowania niepokojących objawów, takich jak ból przy oddawaniu moczu, krew w moczu czy częste bóle brzucha,
· w ramach monitorowania stanu zdrowia przy toczących się w organizmie chorobach.
Wyniki ogólnego badania moczu - o czym świadczą?
Na czym polega badanie moczu? Składa się ono z kilku etapów: badania wizualnego, oceny chemicznej oraz analizy moczu pod mikroskopem.
1) Badanie wizualne
W pierwszej kolejności analizowana jest klarowność i kolor moczu. Dlaczego jest to tak istotne? Występowanie krwi w moczu może zmienić jego kolor na ciemniejszy, natomiast tocząca się infekcja wpłynąć na jego mętność. Jednak pamiętaj, że przyjmowanie suplementów takich jak witamina B czy spożywanie niektórych produktów (np. buraków) może również wpłynąć na zabarwienie moczu. Dlatego interpretuj wyniki przy wsparciu specjalisty.
2) Ocena chemiczna
Ocena chemiczna polega na wykryciu substancji, które nie powinny pojawiać się w moczu zdrowych osób. Najczęściej weryfikowane są:
· Białko. Zwykle nie znajduje się ono w moczu. Duży wzrost białka w moczu może być oznaką problemów z nerkami. Jednak czasami pojawia się także podczas ciąży, po intensywnym wysiłku fizycznym i na skutek gorączki.
· Glukoza. Zazwyczaj w moczu nie ma glukozy lub jest jej bardzo niewiele. Jeśli w moczu zostanie wykryta glukoza w dużej ilości, może to potwierdzać przedostawanie się cukru do moczu w następstwie niekontrolowanej cukrzycy. Co ważne, glukoza znajduje się w moczu także podczas uszkodzenia lub choroby nerek.
· Ketony. Ciała ketonowe powstające podczas rozkładu tłuszczu w energię powinny być wydalane wraz z moczem. Dlatego duża ilość ketonów w moczu wymaga dalszej diagnostyki w kierunku cukrzycy, gdyż może być to początek występowania cukrzycowej kwasicy ketonowej. Zbyt dużo ciał ketonowych pojawia się również przy diecie ubogiej w węglowodany oraz w konsekwencji głodówek lub silnych wymiotów.
· Stężenie, określające skoncentrowanie cząsteczek w moczu. Oznaczenie stężenia moczu pozwala sprawdzić reakcję nerek na ilość spożywanej wody. Nieprawidłowe stężenie może świadczyć o spożywaniu zbyt małej ilości płynów, ale także o odwodnieniu lub chorobie powodującej nadmierne oddawanie moczu – moczówce prostej ośrodkowej.
· Bilirubina. Jest ona produktem rozpadu czerwonych krwinek i pomaga trawić pokarm. Jeśli wątroba jest zdrowa, powinna usunąć większość bilirubiny z organizmu, dlatego obecność tej substancji w moczu może być oznaką chorób wątroby.
· Albumina. Jest to białko występujące we krwi. Jeśli nerki są zdrowe, nie powinny przepuszczać jej z krwi do moczu. Wykrycie albuminy w badaniu moczu może świadczyć o chorobie nerek.
· Kwasowość. Poziom pH to ocena zasadowości moczu, która mówi o tym czy jest on kwaśny, obojętny, czy silnie zasadowy. Nieprawidłowy poziom pH może być sygnałem wskazującym na zaburzenia pracy nerek lub dróg moczowych.
3) Analiza moczu pod mikroskopem
Za pomocą analizy pod mikroskopem można wykryć występowanie czerwonych, białych krwinek, bakterii, odlewów oraz kryształy. Na co wskazują ich duże wartości?
· Kryształy w moczu zdrowych osób powinny występować jedynie w pojedynczych kryształkach. Gdy jest ich dużo, może oznaczać to występowanie kamieni nerkowych albo problemy z metabolizmem.
· Bakterie albo drożdże. Ich obecność w moczu jest wskaźnikiem infekcji drożdżakowej lub infekcji dróg moczowych. Często współwystępują z trudnościami w oddawaniu moczu.
· Leukocyty. Białe krwinki pomagają organizmowi zwalczać zarazki. Dlatego, gdy jest ich w moczu więcej niż zwykle, może to być oznaka infekcji dróg moczowych, kamieni nerkowych lub zapalenia nerek albo pęcherza. Dowiedz się więcej o leukocytach w moczu.
· Erytrocyty. Czerwone krwinki nie powinny pojawiać się w moczu. Ich obecność zwykle świadczy o problemach zdrowotnych takich jak krwiomocz, infekcje pęcherza, dróg moczowych, nerek, kamienie nerkowe, wirusowe zapalenie wątroby czy niedokrwistość.
Co dalej, po badaniu moczu?
Wyniki ogólnego badania moczu warto skonsultować ze specjalistą, gdyż niektóre leki dostępne bez recepty i suplementy diety mogą wpływać na poszczególne parametry. Jeśli analiza wykaże nieprawidłowości, konieczne będzie wykonanie dodatkowych badań, np. OB.
Badanie moczu jest niedrogą i skuteczną metodą na weryfikację stanu zdrowia. Włącz je do swoich corocznych badań profilaktycznych i upewnij się, że Twoje nerki i wątroba pracują prawidłowo.
