Adaptogeny - co to jest?
Jeśli zadajesz sobie pytanie, co to są adaptogeny i jakie mają działanie, spieszymy z odpowiedzią.
Adaptogeny to zioła, które znane są ze swoich właściwości antyoksydacyjnych. Pomagają przywrócić organizmowi stan homeostazy, czyli równowagi, a także mają dobroczynny wpływ na odporność.
Jako antyoksydanty redukują m.in. ilość wolnych rodników. Ich nadmierne stężenie w organizmie powoduje w organizmie stres oksydacyjny, czyli moment, w którym następuje dysproporcja pomiędzy wolnymi rodnikami a antyoksydantami, czyli ich neutralizatorami [2].
Relaksujące właściwości adaptogenów: jak działają?
Adaptogeny mają również działanie uspokajające. Podtrzymują reakcję walki organizmu ze stresem, dzięki czemu możemy bardziej efektywnie stawiać czoła stresorom (sprawdź, jak radzić sobie ze stresem). Według badań [1] adaptogeny:
- zawierają elementy chroniące neurony;
- zapobiegają przemęczeniu organizmu;
- mają właściwości antydepresyjne;
- stymulują centralny system nerwowy.
W poszukiwaniu odpowiedzi na to, czy adaptogeny działają, sprawdźmy co mówią badania. Pokazują one [1], że adaptogeny mogą być szczególnie pomocne dla osób z chorobami sercowo-naczyniowymi oraz niektórymi chorobami neurologicznymi lub psychicznymi, jak np. schizofrenia. Dodatkowo pomagają szybciej wrócić do zdrowia po przebytej chorobie, np. grypie.
Adaptogeny - czy warto? Na które się zdecydować?
To, jakie adaptogeny wybierzesz, powinno zależeć od dolegliwości, które aktualnie doświadczasz. Pamiętaj jednak, że adaptogeny nie powinny stanowić Twojej jedynej terapii. Należy je stosować doraźnie jako suplement diety. Przede wszystkim przyjmowanie adaptogenów, w szczególności ich dawka oraz długość terapii, powinno być skonsultowane z lekarzem.
Adaptogeny na stres [3]:
- jagody goji,
- ashwagandha,
- jiaogulan,
- korzeń lukrecji,
- bazylia azjatycka.
W stymulacji pracy mózgu polecane są [3]:
- żeń-szeń pięciolistny,
- jagody goji,
- żeń-szeń syberyjski,
- cytryniec chiński,
- ostryż długi.
Ponadto badania dowodzą [1], że różeniec górski w połączeniu z lekami antydepresyjnymi zwiększa aktywność i produktywność organizmu. To również ten adaptogen, który pomoże Ci wrócić do normy po infekcji wirusowej.
Z kolei cytrniec chiński (schisandra) pomaga w redukowaniu objawów schizofrenii i niektórych chorób neurologicznych, poprawia także funkcjonowanie płuc. Na działanie schisandry organizm nie uodparnia się tak łatwo jak np. na działanie kofeiny, dlatego z powodzeniem może być stosowana przez dłuższy czas [1].
Jak przyjmować adaptogeny?
Dr Leslie Korn z Harvard Medical School zwraca uwagę [3], by adaptogeny stosować maksymalnie przez 6 tygodni. Po tym czasie można je odstawić, bądź zmienić rodzaj zioła. Ponadto wskazuje na porę dnia odpowiednią dla przyjmowania adaptogenów o różnych właściwościach:
- adaptogeny o działaniu stymulującym, np. różeniec górski, lepiej przyjąć w godzinach porannych, najpóźniej o 15;
- adaptogeny o działaniu uspokajającym, jak bazylia azjatycka, można stosować o dowolnej porze dnia.
Adaptogeny dostępne są w różnych formach: kapsułkach, kroplach, czy proszku. Wybierz ten, który najbardziej Ci odpowiada. Niektóre postacie umożliwiają dodanie do herbaty, a nawet potraw.
⚠️ Na rynku dostępnych jest cała masa różnych suplementów, w tym adaptogenów. Spytaj lekarza, który preparat wybrać i w jakiej dawce go przyjmować - pamiętaj, że adaptogeny również mogą dawać skutki uboczne lub wchodzić w interakcję z niektórymi lekami.
Choć adaptogeny nie zastąpią leków łagodzących napięcie (takich jak np. hydroksyzyna), skutecznie mogą wesprzeć Cię w trudnych okresach, przepełnionych stresem i wysiłkiem umysłowym. Wspomogą również w powrocie na stare tory po grypie, czy koronawirusie. Wraz z odpowiednią dietą i zdrowym trybem życia mogą stanowić jeden z elementów budowania silnego systemu odpornościowego.
Źródła:
- https://www.healthline.com/health/adaptogenic-herbs
- https://www.profilaktykawmalopolsce.pl/centrum-wiedzy/814-co-to-sa-antyoksydanty
- https://www.healthline.com/health/stress/smart-girls-guide-to-adaptogens
