O czym świadczy poziom przeciwciał COVID-19?

Jak wygląda odporność po covidzie?

Wbrew pozorom interpretacja wyników testu na przeciwciała COVID-19 nie jest taka prosta. Dlatego zanim przejdziemy do próby interpretacji poziomu przeciwciał COVID-19, przyjrzyjmy się sposobowi działania naszej odporności. To ułatwi nam zrozumienie sensu badań na przeciwciała przeciwko koronawirusowi.

Wyróżniamy dwa rodzaje odporności. Pierwszy z nich to wrodzona odporność immunologiczna, która uaktywnia się zawsze, gdy w ciele zostanie wykryty obcy patogen. Ta odporność może zapobiec wniknięciu wirusa, jednak jeśli zawiedzie, potrzebujesz drugiego typu — tzw. odporności adaptacyjnej (nabytej). Dlaczego? Ten rodzaj odporności pozwala wytworzyć ukierunkowane przeciwciała oraz limfocyty T, które atakują komórki zakażone wirusem. Jeśli odpowiedź adaptacyjna jest wystarczająco silna, może pozostawić trwałą pamięć o infekcji w organizmie, co zapewnia ochronę przed ponownym zakażeniem w przyszłości.

Odporność na koronawirusa budują:

1. Przeciwciała IgM – to przeciwciała wczesne, które pojawiają się jako pierwsze tuż po kontakcie z wirusem: już w ciągu 2 – 3 tygodni od infekcji.
2. Przeciwciała IgG – podstawowe przeciwciała odpornościowe, produkowanie nieco później niż IgM: ok. 3 – 4 tygodnie po zakażeniu.
3. Przeciwciała IgA – ich rola w infekcji koronawirusem nie jest jeszcze jasna. Wiadomo, że przeciwciała IgG silniej zwalczają COVID-19, niż przeciwciała IgA. Ogólną rolą immunoglobulin IgA jest m.in. neutralizacja wirusów, toksyn i enzymów, które dostały się do organizmu, szczególnie na powierzchni błon śluzowych.
4. Przeciwciała neutralizujące (anty-S) – ich zadaniem jest bezpośrednie i bardzo skuteczne unieszkodliwienie zakaźnej cząstki wirusa.
5. Limfocyty T, które mogą żyć nawet kilka lat. Wśród nich są też cytotoksyczne limfocyty T, nazywane także „limfocytami T – zabójcami”.
6. Komórki pamięci, czyli limfocyty B. To właśnie te komórki zapamiętują, jak „wygląda” patogen, dzięki czemu są w stanie odróżnić go od wszystkich innych. Kiedy zidentyfikują intruza, „oznaczają” go w organizmie i uruchamiają znane mechanizmy obronne i wytwarzają specyficzne przeciwko wirusowi przeciwciała.

Każde z przeciwciał mają inną żywotność. Przeciwciała IgG, IgM oraz IgA zmniejszają swoją liczebność stosunkowo niedługo po zakończeniu infekcji, tzn. po ok. 7 – 8 tygodniach.

Komórki odporności nabytej żyją dłużej. Szacuje się, że ukierunkowane przeciwciała na COVID-19 utrzymują się ok. 4 miesięcy po zakażeniu. Z kolei według amerykańskiej służby zdrowia, przeciwciała neutralizujące znacząco zaczynają spadać po 6 – 8 miesiącach od choroby.

Żywotność limfocytów wciąż jest badana (na ten moment minęły zaledwie 2 lata od początku pandemii), jednak wstępne badania dają obiecujące efekty: 7 miesięcy po chorobie limfocyty B wciąż identyfikują komórki SARS-CoV-2. Według badania Dan i in. liczba limfocytów B zwiększa się wraz z czasem. Po 6 miesiącach ich liczba ma być większa niż po miesiącu od wystąpienia pierwszych objawów! Limfocyty T również utrzymują się na wysokim poziomie dłużej: u 92% badanych nawet pół roku po chorobie obserwuje się ich liczną obecność.

Nowsze badanie z 2022 potwierdza, że w ciągu 6 miesięcy po infekcji przeciwciała IgG sukcesywnie spadają, a potem stabilizują się na stałym poziomie. Z kolei limfocyty T i B są obecne nawet 15 miesięcy po chorobie! Limfocyty T zaczynają jednak spadać dość znacząco między 6. a 15. miesiącem po zakażeniu.

Jak sprawdzić poziom przeciwciał na COVID-19?

Na rynku dostępnych jest kilka wariantów testów na przeciwciała COVID-19:

• test na przeciwciała IgM;
• test na przeciwciała koronawirusa neutralizujące anty-S w klasie IgG;
• test na przeciwciała neutralizujące anty-S w klasie IgM;
• szybki test płytkowy – test płytkowy na przeciwciała anty-SARS-CoV-2, panel przeciwciał (IgG i IgM).

Jak można łatwo zauważyć, dostępne badania dzielą się na te, sprawdzające poziom przeciwciał pojawiających się tuż po zakażeniu (IgM/IgG) oraz na te, które badają przeciwciała przeciw koronawirusowi o dłuższej żywotności (anty-S). Decyzja, które z nich wybrać powinna być podyktowana przede wszystkim tym, kiedy ostatnio obserwowałeś u siebie niepokojące objawy.

Poziom przeciwciał COVID-19 – interpretacja wyników

Jak widzisz, interpretacja wyników poziomu przeciwciał COVID-19 nie jest łatwa. Niektóre laboratoria podają wynik ilościowo i wyznaczają indywidualne normy, które zobaczysz na swoim wyniku. Inne przedstawiają wyniki zero-jedynkowo (jakościowo) i wskazują jedynie, czy przeciwciała są obecne.

Jak interpretować wyniki przeciwciał COVID? Przedstawiamy możliwe opcje:

• Dodatnie IgM i ujemne IgG lub dodatnie IgG oraz IgM mogą wskazywać na wczesną fazę infekcji. W takiej sytuacji warto wykonać test RT-PCR, który sprawdzi, czy aktualnie nie przechodzisz choroby wywołanej koronawirusem.
• IgM ujemne, a IgG dodatnie może wskazywać na przebycie choroby już jakiś czas temu.
• Obecność przeciwciał neutralizujących anty-S wskazuje na przebycie choroby w przeszłości lub odbyte szczepienie.
• Niski poziom przeciwciał COVID najczęściej świadczy o tym, że od infekcji (lub szczepienia) do chwili badania minęło dużo czasu.
• Ujemny wynik przeciwciał uzyskujemy, gdy:
  • Pacjent nie miał kontaktu z SARS-CoV-2.
  • Badanie na przeciwciała COVID zostało wykonane tuż po zakażeniu (7 – 14 dni przed testem) – mówimy wówczas o wyniku fałszywie ujemnym;
  • Zarażenie się koronawirusem miało miejsce więcej niż 3 miesiące przed badaniem i poziom przeciwciał COVID-19 zdążył spaść do bardzo niskiego poziomu, niewykrywalnego przez test;
  • Pacjent posiada niedobory odporności lub jest po terapiach ją obniżających np. chemioterapii. Takie osoby mogą nie być zdolne do wytworzenia odpowiedniej ilości przeciwciał.

Jaki poziom przeciwciał chroni przed COVID-19?

Zachorowanie na COVID-19 nie daje trwałej odporności. Niestety na ten moment wciąż brakuje danych naukowych, które określałyby, jaki poziom przeciwciał chroni przed ponownym zakażeniem COVID-19. Polskie Stowarzyszenie Naukowe „Zagrożenia Cywilizacyjne i Zdrowie Publiczne” podkreśla, że testy na obecność przeciwciał COVID nie powinny być stosowane do określenia statusu odporności, dopóki nie pojawią się rzetelne badania w tym temacie.

Warto też przypomnieć, że wirus SARS-CoV-2 stale mutuje. Badanie z czerwca 2022 wskazuje, że odporność nabyta po szczepieniu lub przebyciu infekcji jednymi z pierwszych wariantów COVID-19 nie działa aż tak skutecznie w przypadku kontaktu z nowymi mutacjami koronawirusa omikron typu BA.4 i BA.5. Podobne wyniki w tym samym roku uzyskali Hachmann i in.

Kiedy zrobić test na przeciwciała koronawirusa?

Czy w takim razie testy na przeciwciała koronawirusa mają sens? Tak! Badanie poziomu przeciwciał COVID-19 warto zrobić w poniższych przypadkach.

Chcesz sprawdzić, czy przeszedłeś(-aś) COVID

Jak sprawdzić, czy przeszło się covid? Wykonaj badanie na przeciwciała. Badania na przeciwciała koronawirusa to wiarygodny test potwierdzający przebycie choroby.

Które badanie na przeciwciała COVID-19 wybrać?
👉 Jeśli niedawno miałeś (lub nadal masz) objawy grypopodobne i obawiasz się, że być może to był covid, wybierz test na przeciwciała IgM lub szybki test płytkowy.

👉 Jeśli nie byłeś szczepiony i zastanawiasz się, czy kiedykolwiek miałeś styczność z koronawirusem lub ciekawi Cię, czy kilka miesięcy po przebyciu choroby Twój organizm dalej posiada komórki pamiętające jak bronić się przed COVID, wybierz test na przeciwciała koronawirusa neutralizujące anty-S.

Chcesz sprawdzić ilość przeciwciał po szczepieniu

Mimo wcześniejszego przechorowania lub nawet szczepienia wciąż możesz ponownie zachorować na COVID. Regularne monitorowanie poziomu przeciwciał po szczepieniu może pozwolić zauważyć moment, kiedy poziom przeciwciał zaczyna spadać. To z kolei umożliwia rozsądne zaplanowanie przyjęcia dawki przypominającej (tzw. „boostera”). Taka informacja może być wyjątkowo ważna dla osób, którym szczególnie zaleca się wzięcie dodatkowej szczepionki, czyli osobom:

• w trakcie leczenia nowotworów,
• które w ciągu ostatnich 2 lat przeszły transplantację narządu lub przeszczep komórek macierzystych,
• cierpiącym na deficyty odporności wskutek choroby np. zespołu delecji lub Wiskott-Aldricha,
• zakażonym wirusem HIV,
• stosującym wysokie dawki kortykosteroidów lub innych leków, które mogą negatywnie wpływać na system odpornościowy.

Jeśli właśnie dlatego chcesz sprawdzić ilość przeciwciał na koronawirusa, wybierz test na przeciwciała koronawirusa neutralizujące anty-S.

Odporność ozdrowieńców

Jak wspominaliśmy wyżej, badania sugerują, że odporność po covidzie trwa co najmniej 6 – 8 miesięcy. Naukowcy z Instytutu La Jolla, na podstawie odnotowanych dotychczas reinfekcji zauważyli, że im cięższy przebieg ma pierwsza infekcja, tym silniejsza jest odpowiedź immunologiczna organizmu. Tym samym zmniejsza się szansa na powtórne zakażenie. Jednak wyjątkowo trudny przebieg choroby nie pozostaje bez znaczenia dla sił organizmu w walce z ponowną infekcją. Ciężki przebieg koronawirusa może powodować tzw. wyczerpanie immunologiczne. Oznacza to, że osoby, które były hospitalizowane, mają „wyczerpane” limfocyty T oraz B, czyli praktycznie nie wytworzyły pamięci odpornościowej.
Z kolei badanie opublikowane w czasopiśmie Immunity dowodzi, że nawet osoby, które łagodnie przeszły COVID-19, wytwarzają przeciwciała przez co najmniej 5-7 miesięcy. Jednak to, ile rzeczywiście będzie trwać, zależy też od innych czynników, takich jak np.:

• prowadzony tryb życia,
• sposób odżywiania się,
• inne choroby,
• wiek,
• płeć,
• predyspozycje genetyczne,

a także, jak podaje WHO, od wariantu koronawirusa, który nas zakaził!

Ponadto WHO zwraca uwagę, że odporność ozdrowieńców, którzy nie są zaszczepieni, jest mniej skuteczna niż tych osób, które mają odporność hybrydową, czyli powstałą zarówno w wyniku przechorowania covid, jak i odbycia szczepienia. Jednak również w tym przypadku brakuje danych dot. długości ochrony przed kolejnymi infekcjami. Nieznana jest również droga kolejnych mutacji COVID-19. Innymi słowy: nie wiemy, czy nowe warianty nie okażą się na tyle silne, że będą w stanie „ominąć” bariery odporności hybrydowej.

Testy na przeciwciała koronawirusa – czy warto?

Znając rolę i znaczenie przeciwciał koronawirusa – jak najbardziej! Pomoże Ci to zidentyfikować przyczynę niedawnego gorszego samopoczucia lub w porę zauważyć spadek przeciwciał, co z kolei pomoże zaplanować przyjęcie dawki przypominającej szczepienia. A jeśli nie jesteś zaszczepiony – pozwoli Ci ocenić, czy kiedykolwiek miałeś kontakt z wirusem SARS-CoV-2.

Aby jednak badanie na przeciwciała COVID-19 miały sens, pamiętaj o najważniejszych zasadach i faktach, dzięki którym unikniesz zawodu oraz fałszywego wyniku:

• Test na przeciwciała lub szybki test płytkowy IgM pozwala na identyfikacje niedawnej infekcji (do 8 tygodni po objawach).
• Test na przeciwciała koronawirusa neutralizujące anty-S identyfikują wyspecjalizowane przeciw COVID-19 przeciwciała i wskazują na kontakt z wirusem nawet do 15 miesięcy wstecz.
• Aby wynik testu był jak najbardziej wiarygodny, wykonaj go co najmniej 14 dni od wystąpienia pierwszych objawów choroby lub od przebytego szczepienia.
• Badania na przeciwciała nie odróżnią tych wytworzonych wskutek pierwotnej infekcji od tych powstałych w wyniku szczepienia.
• Badanie na przeciwciała koronawirusa nie informuje o odporności na kolejne zachorowanie na COVID-19. Potrzebne są dalsze badania, które pozwolą ocenić, jaki poziom przeciwciał chroni przed koronawirusem. Na ten moment nie mamy takiej wiedzy.

A jeśli chcesz wzmocnić swoją odporność, sprawdź 6 sposobów na wzmocnienie odporności oraz zbadaj siły swojego organizmu – walka z COVID to nie tylko kwestia ilości przeciwciał, ale także odpowiedni poziom ważnych mikroelementów i witamin. Zamów Pakiet Zbadaj swoją odporność już dziś do swojego domu!