Co to są nowalijki wiosenne?
Nowalijki to wczesne wiosenne warzywa. Pojawiają się w sklepach w marcu i sprzedawane są mniej więcej do czerwca. Nowalijki, które można kupić wczesną wiosną, są hodowane w szklarniach. Dopiero od czerwca w sklepach pojawiają się warzywa z upraw polowych.
Które warzywa zaliczamy w Polsce do nowalijek wiosennych? Są to między innymi:
- szczypiorek;
- rzeżucha;
- sałata;
- ogórki;
- rzodkiew;
- buraki;
- marchew;
- cebula;
- pietruszka.
Wczesne warzywa niewątpliwie kojarzą się z nadejściem cieplejszej pory roku, a ich widok w sklepach powoduje, że chcielibyśmy przenieść odrobinę wiosny na swoje talerze. Ale czy warto? Czy nowalijki są zdrowe i zawierają składniki odżywcze korzystne dla naszego organizmu? Sprawdź to!
Nowalijki – czy są zdrowe?
Ze względu na to, że nowalijki są hodowane w szklarniach, pojawia się wiele wątpliwości w kwestii ich walorów zdrowotnych. Pytanie nasuwa się samo: czy nowalijki są zdrowe? Autorzy Kalendarza Rolników tłumaczą, czym różni się uprawa roślin w naturalnych warunkach od uprawy szklarniowej. Warzywa ze szklarni mają ograniczony dostęp do światła słonecznego, dlatego często stosuje się w ich hodowli doświetlenie asymilacyjne, co wpływa na jakość i walory odżywcze warzyw. W przypadku upraw szklarniowych inny jest także sposób nawadniania i nawożenia gleby.
Uwaga na azotyny!
Nawozy dostarczają składników odżywczych takich jak potas, fosfor i azot. To sprawia, że rośliny mogą rosnąć szybciej, liczniej i są większe.
Azot jest niezbędny do wzrostu roślin, ale stosowanie go w zbyt dużej ilości prowadzi do uwolnienia szkodliwych substancji. Kiedy poziom azotu w roślinach osiąga toksyczny poziom? To zależy od czasu zbioru, natężenie światła oraz modyfikacji genetycznych.
Dr Katarzyna Kowalczyk, której słowa przywołuje Kalendarz Rolników, zwraca uwagę na to, że przy nieodpowiednich warunkach uprawy w nowalijkach może gromadzić się niebezpiecznie dużo azotanów. Azotany przekształcają się w azotyny, które w nadmiernym stężeniu mają właściwości rakotwórcze. Aby do tego nie dopuścić, należy zadbać o zrównoważony sposób nawożenia gleby. Bardzo ważna jest dezynfekcja zbiorników uprawowych czy regularna wymiana podłoża na sterylne. W takich warunkach powinny wzrastać rośliny.
Bruno Borsari z Winona State University również radzi uważać na wczesne warzywa uprawiane w szklarniach. Szczególnie ostrożnym warto być w przypadku sałaty, szpinaku czy buraków. W tych roślinach gromadzi się bowiem najwięcej azotanów.
Czy warto jeść nowalijki wiosenne?
Odpowiedź wcale nie jest jednoznaczna, bo nowalijki mają także wiele zalet. Badania dotyczące jakości odżywczej warzyw szklarniowych i polowych z 2011 roku wykazały, że jakość odżywcza warzyw uprawianych w szklarniach może być lepsza niż tych uprawianych na polu. Przebadane warzywa szklarniowe miały wyższą zawartość manganu, cynku, miedzi, żelaza i witaminy C. Papryki, ogórki i pomidory uprawiane w szklarni wyróżniała wysoka zawartość fosforu i magnezu. Czy warto spożywać nowalijki? W badaniach potwierdzono także, że to od sposobu nawożenia zależy stężenie korzystnych mikroelementów w warzywach.
Dlaczego warto jeść warzywa wiosenne?
Czy nowalijki są zdrowe? Czy warto włączyć wiosenne warzywa do swojego jadłospisu? Naukowcy z Harvardu przeprowadzili badanie Harvard Nurses Health Study i Health Professionals Follow-up Study, które obejmowało prawie 110 000 osób. W ramach badania przez 14 lat obserwowano zdrowie i nawyki żywieniowe kobiet i mężczyzn. Okazało się, że u osób, które spożywały więcej owoców i warzyw, występowało o 30% mniejsze ryzyko chorób układu krążenia, zawału serca czy udaru mózgu. Co więcej, warzywa liściaste takie jak sałata, szpinak, boćwina czy gorczyca były najsilniej związane ze zmniejszeniem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Z kolei raport Amerykańskiego Instytutu Badań nad Rakiem sugeruje, że sałata, brokuły, kapusta, czosnek i cebula chronią przed nowotworami jamy ustnej, gardła, krtani, przełyku czy żołądka.
Spożywanie nowalijek wiosennych niesie za sobą szereg zdrowotnych korzyści. Warto jednak zwrócić uwagę na to, od kogo kupujesz warzywa i w jakich warunkach są uprawiane. Najbezpieczniej byłoby poznać szczegóły dotyczące stosowanych nawozów i praktyk, by zyskać pewność, że nowalijki nie zawierają szkodliwych substancji. Pamiętaj także, żeby zawsze starannie myć warzywa przed ich spożyciem.
