Czym jest FAS?
Alkoholowy Zespół Płodowy (z ang. Fetal Alcohol Syndrome) to jak podaje WebMD [1] najpoważniejsze z całego Spektrum Alkoholowych Uszkodzeń Płodu (FASD) zaburzenie spowodowane narażeniem płodu w okresie prenatalnym na wpływ alkoholu. Jest to grupa wad wrodzonych obejmujących cechy fizyczne, neurologiczne i behawioralne.
Objawy FAS
Brytyjska Służba Zdrowia (NHS) [2] wśród objawów FAS wyróżnia:
- niski wzrost;
- głowę mniejszą niż przeciętnie;
- specyficzne rysy twarzy - małe oczy, cienka górna warga, gładka powierzchnia
- pomiędzy nosem a ustami w miejscu, w którym powinna być rynienka;
- zaburzenia pracy wątroby, nerek, serca lub innych narządów;
- trudności z nauką, myśleniem, mową, pamięcią, umiejętnościami społecznymi;
- problemy z uwagą, koncentracją czy też nadpobudliwością;
- utrudnione poruszanie się oraz utrzymanie równowagi;
- problemy ze słuchem i wzrokiem;
- niski iloraz inteligencji.
U osób z FAS nie muszą wystąpić wszystkie wymienione objawy, może to być tylko kilka z nich.
Przyczyny alkoholowego zespołu płodowego
Przyczyną FAS jest spożywanie alkoholu przez kobietę w czasie ciąży. Ekspozycja płodu na alkohol w okresie prenatalnym może spowodować również poronienie lub przedwczesny poród.
WebMD tłumaczy, że kiedy dziecko rozwija się w łonie matki, nie ma jeszcze w pełni rozwiniętej wątroby, która mogłaby przetworzyć i rozłożyć alkohol. Z tego powodu substancja w wysokim stężeniu dostaje się do narządów dziecka i może je uszkodzić. W pierwszym trymestrze ciąży zaczyna rozwijać się mózg dziecka, dlatego, gdy kobieta w tym czasie spożywa alkohol, może dojść do najpoważniejszych problemów i wad płodu. W kolejnych trymestrach mózg jednak nadal się rozwija, dlatego spożywanie nawet niewielkich ilości alkoholu na każdym etapie ciąży może ten rozwój zatrzymać.
Eksperci alarmują, że nie ma ilości alkoholu, która spożywana w czasie ciąży byłaby bezpieczna dla płodu, ani nie ma takiego okresu życia płodowego, kiedy alkohol nie mógłby negatywnie wpłynąć na rozwój dziecka. Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) [3] dodaje, że w ciągu 4 do 6 tygodni od zajścia w ciążę często kobiety nie wiedzą, że są w ciąży, a alkohol może powodować problemy u rozwijającego się płodu również wtedy. Dlatego w przypadku osób, które starają się o dziecko lub uprawiają seks bez zabezpieczenia, warto rozważyć odstawienie alkoholu każdego rodzaju - zarówno tego mocnego, jak i nawet piwa czy wina.
Leczenie alkoholowego zespołu płodowego
Alkoholowego Zespołu Płodowego nie da się wyleczyć, jego objawy utrzymują się przez całe życie dziecka. Jest jednak kilka rzeczy, które można zrobić, by poprawić jakość życia osób cierpiących na FAS. Cleveland Clinic [4] sugeruje przede wszystkim dobranie leczenia objawowego dla niektórych symptomów (np. problemów z narządami), wprowadzenie terapii behawioralnej oraz edukacyjnej. Należy także szkolić rodziców, by wiedzieli, jak wspierać rozwój dziecka i pracować z nim również w domu.
Niektóre czynniki mogą także zmniejszyć negatywny wpływ FAS na dziecko. To między innymi dokonanie diagnozy przed 6. rokiem życia, korzystanie ze specjalnej edukacji, zapewnienie stabilnego, kochającego i pozbawionego przemocy środowiska domowego w latach szkolnych.
Objawy wtórne związane z FAS
Wdrożenie odpowiedniej pracy z dziećmi, które mają stwierdzone FAS, jest bardzo ważne. Jak bowiem zwraca uwagę Cleveland Clinic, u osób z Alkoholowym Zespołem Płodowym, które nie były leczone w dzieciństwie, może wystąpić szereg efektów wtórnych choroby. Ze względu na poczucie niespełniania oczekiwań i niemożność odnalezienia się w społeczeństwie, takie osoby mogą cierpieć z powodu problemów psychicznych, uzależnień, a także wpadać w kłopoty z prawem czy przejawiać nieodpowiednie zachowania seksualne. Może być im trudno znaleźć, utrzymać pracę i prowadzić samodzielne życie.
Jeśli podejrzewasz FAS u swojego dziecka, zgłoś się do specjalistycznej poradni psychologicznej, aby dokonać diagnozy i jak najszybciej wprowadzić działania zmniejszające jego negatywny wpływ na życie malucha.
Dowiedz się również więcej o pakiecie badań dla malucha.
Źródła:
-
- https://www.webmd.com/baby/fetal-alcohol-syndrome#1
- https://www.nhs.uk/conditions/foetal-alcohol-syndrome/
- https://www.cdc.gov/ncbddd/fasd/facts.html
- https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15677-fetal-alcohol-syndrome