Pakiet badań hormonalnych na trądzik

Trądzik, zwłaszcza ten o późnym początku (po 25. roku życia) lub oporny na standardowe leczenie, może być zewnętrznym objawem wewnętrznych zaburzeń hormonalnych i metabolicznych. Skuteczna terapia wymaga kompleksowego podejścia i zidentyfikowania pierwotnej przyczyny problemów skórnych, która leży u podstaw nadmiernej stymulacji gruczołów łojowych.

Pakiet badań hormonalnych na trądzik to kompleksowy zestaw, który pozwala na dogłębną ocenę kluczowych szlaków endokrynologicznych i metabolicznych, wpływających na stan cery.

W skład pakietu wchodzą:

• Panel androgenowy (androstendion, DHEA-SO4, testosteron, testosteron wolny, SHBG), który umożliwia szczegółową ocenę gospodarki hormonów męskich. Nadmiar androgenów (hiperandrogenizm) jest jedną z głównych przyczyn trądziku, prowadząc do nadprodukcji sebum. Ocena zarówno całkowitego, jak i wolnego testosteronu wraz z SHBG (białkiem wiążącym) daje pełen obraz ich biologicznej aktywności.
• Ocena funkcji metabolicznych (wskaźnik HOMA-IR, IGF-1), ponieważ insulinooporność i podwyższone stężenie insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF-1) to kluczowe czynniki nasilające zmiany trądzikowe poprzez stymulację produkcji androgenów i łoju.
• Ocena osi podwzgórze-przysadka-jajnik (FSH, LH), bo nieprawidłowy stosunek tych hormonów jest ważnym kryterium diagnostycznym zespołu policystycznych jajników (PCOS), który często manifestuje się trądzikiem.
• Panel tarczycowy i stresowy (TSH, FT4, kortyzol), ponieważ zarówno zaburzenia funkcji tarczycy, jak i przewlekły stres (podwyższony kortyzol) mogą zaburzać równowagę hormonalną organizmu i zaostrzać stany zapalne skóry.
• Prolaktyna, bo jej podwyższone stężenie może również prowadzić do zaburzeń cyklu miesiączkowego i nasilenia objawów androgenizacji.

Wykonanie pakietu badań jest fundamentalnym krokiem w diagnostyce przyczyn uporczywych problemów skórnych:

• W przypadku trądziku wieku dorosłego, który pojawił się lub nasilił po 25. roku życia.
• Gdy trądzik jest oporny na standardowe leczenie dermatologiczne, w tym na preparaty miejscowe i antybiotykoterapię.
• Jeśli trądzikowi towarzyszą inne objawy zaburzeń hormonalnych, takie jak nieregularne cykle miesiączkowe, nadmierne owłosienie (hirsutyzm), łysienie typu męskiego, trudności z redukcją masy ciała.
• W przypadku trądziku o charakterystycznej lokalizacji, wskazującej na podłoże hormonalne (linia żuchwy, broda, szyja).
• Gdy zmiany skórne wyraźnie nasilają się w określonych fazach cyklu miesiączkowego lub w odpowiedzi na stres.

Pakiet jest przeznaczony dla osób, które chcą zidentyfikować i zrozumieć źródło swoich problemów z cerą, aby umożliwić wdrożenie celowanej i skutecznej terapii. Dlatego polecamy go zwłaszcza:

• Kobietom i mężczyznom zmagającym się z trądzikiem wieku dorosłego.
• Pacjentkom z podejrzeniem lub zdiagnozowanym zespołem policystycznych jajników (PCOS).
• Osobom, u których trądzik współistnieje z innymi objawami, które mogą wskazywać na zaburzenia hormonalne lub metaboliczne.
• Pacjentom poszukującym pierwotnej przyczyny problemów skórnych, w celu podjęcia terapii ukierunkowanej na źródło problemu.
• Osobom przygotowującym się do leczenia izotretynoiną, w celu oceny wyjściowego profilu hormonalno-metabolicznego.

Częstotliwość badań jest uzależniona od celu.

• Diagnostycznie, badania wykonuje się zazwyczaj jednorazowo, w celu zidentyfikowania hormonalnego i metabolicznego tła problemów skórnych.
• W przypadku wdrożenia leczenia (np. hormonalnego) i postępowania dietetycznego, lekarz prowadzący (endokrynolog, ginekolog, dermatolog) może zalecić kontrolne oznaczenie wybranych parametrów po upływie 3-6 miesięcy, aby ocenić skuteczność terapii.

Uzyskanie wiarygodnych wyników jest bezwzględnie uzależnione od rygorystycznego przestrzegania zasad przygotowania, ze względu na obecność w pakiecie, badań wrażliwych na czynniki zewnętrzne.

• Badanie należy wykonać w godzinach porannych, między 7:00 a 9:00, z uwagi na dobowy rytm wydzielania kortyzolu.
• Krew należy pobrać na czczo, po 10-12 godzinach od ostatniego posiłku. Jest to kluczowe dla wiarygodności wskaźnika HOMA-IR, który jest obliczany ze steżenia glukozy i insuliny. W tym czasie nie wolno jeść, pić niczego poza niegazowaną wodą, palić papierosów ani żuć gumy.
• Rano przed badaniem należy wypić szklankę niegazowanej wody.
• Poranek przed badaniem musi być spokojny i bezstresowy.
• Jeśli jesteś kobietą miesiączkującą, badania hormonów (FSH, LH, prolaktyna, testosteron) najlepiej wykonać w fazie folikularnej, czyli między 2. a 5. dniem cyklu miesiączkowego, o ile lekarz nie zaleci inaczej.
• W dniu poprzedzającym badanie prolaktyny należy dodatkowo unikać intensywnego wysiłku fizycznego i stosunku płciowego.

Na wyniki badań hormonalnych i metabolicznych wpływa wiele czynników, które muszą być uwzględnione w interpretacji.

• Czynniki fizjologiczne:
• • •
    Faza cyklu miesiączkowego, ostry i przewlekły stres, sen, wysiłek fizyczny, dieta (zwłaszcza bogata w cukry proste i nabiał).
• Czynniki patologiczne:
• • •
    Zespół policystycznych jajników (PCOS), choroby tarczycy, guzy przysadki, wrodzony przerost nadnerczy, insulinooporność.
• Czynniki farmakologiczne:
• • •
    Antykoncepcja hormonalna, HTZ, sterydy (doustne i miejscowe), leki psychotropowe, metformina, suplementy diety (biotyna, cynk).

Wyniki badań hormonalnych dostarczają istotnych informacji na temat równowagi endokrynnej organizmu.

• Podwyższone stężenia androstendionu, DHEA-SO4, wolnego testosteronu lub obniżone stężenie SHBG w panelu androgenowym wskazują na hiperandrogenizm – jedną z kluczowych przyczyn trądziku hormonalnego.
• Podwyższone wartości HOMA-IR i IGF-1 mogą zwiększać ryzyko występowania insulinooporności i zwiększonej stymulacji czynnikiem wzrostu. Może to wskazywać na metaboliczne podłoże problemów skórnych i konieczność interwencji dietetycznej i diabetologicznej.
• Nieprawidłowy stosunek LH do FSH często występujący u pacjentek z PCOS.
• Wyniki TSH i FT4 wskazujące na zaburzenia funkcji tarczycy (zwłaszcza niedoczynność) mogą być przyczyną problemów z cerą, włosami i metabolizmem.
• Podwyższone stężenia kortyzolu i prolaktyny mogą zaburzać równowagę osi płciowej, nasilać produkcję łoju i zaostrzać zmiany trądzikowe.