Pakiet badań na brzuch

Dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, takie jak ból brzucha, wzdęcia, biegunki czy zaparcia, należą do najczęstszych problemów zdrowotnych. Ich przyczyny mogą być bardzo zróżnicowane – od zaburzeń czynnościowych, przez nietolerancje pokarmowe, aż po poważne choroby organiczne. Pakiet badań na brzuch to kompleksowy zestaw badań z krwi i kału, który umożliwia systematyczną i wielokierunkową diagnostykę najczęstszych przyczyn problemów gastrologicznych.

Panel ten został skomponowany w celu szczegółowej oceny:

• Stanu zapalnego jelit. Badanie stężenia kalprotektyny w kale to nowoczesne i czułe narzędzie, pozwalające na ocenę aktywności zapalnej w obrębie jelit. Jest kluczowe w różnicowaniu zespołu jelita drażliwego (IBS) od nieswoistych chorób zapalnych jelit (IBD), takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego.
• Diagnostyki celiakii. Oznaczenie przeciwciał anty-tTG w klasie IgA jest podstawowym i wysoce specyficznym badaniem przesiewowym w kierunku celiakii – autoimmunologicznej choroby jelit, wywoływanej przez spożycie glutenu.
• • •
    UWAGA! W celu pełnej i wiarygodnej diagnostyki, pakiet należy rozszerzyć o badanie na całkowity poziom przeciwciał IgA (całkowite IgA). U pacjentów z niedoborem IgA, test na anty-tTG w klasie IgA może dawać fałszywie ujemne wyniki, mimo obecności choroby.
• Funkcji trzustki i wątroby. Stężenia enzymów trzustkowych (amylaza i lipaza) oraz pełen panel prób wątrobowych pozwalają na ocenę pracy tych kluczowych dla procesów trawiennych narządów. Ich schorzenia często manifestują się bólem brzucha i innymi dolegliwościami.
• Potencjalnych infekcji. Pakiet obejmuje diagnostykę w kierunku zakażenia Helicobacter pylori (przeciwciała IgG z krwi), bakterii odpowiedzialnej za zapalenie błony śluzowej żołądka i chorobę wrzodową, oraz Giardia lamblia (antygen w kale), pasożyta będącego częstą przyczyną biegunek i wzdęć.
• Ogólnego stanu zdrowia i utajonego krwawienia. Morfologia krwi, OB i CRP oceniają obecność niedokrwistości i ogólnoustrojowego stanu zapalnego. Badanie kału na krew utajoną jest ważnym testem przesiewowym, pozwalającym na wykrycie krwawienia z przewodu pokarmowego.

Wykonanie pakietu jest wskazane w przypadku występowania przewlekłych lub nawracających dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego:

• W przypadku chronicznych lub nawracających bólów brzucha o nieustalonej przyczynie.
• Przy zaburzeniach rytmu wypróżnień, takich jak przewlekłe biegunki, zaparcia lub ich naprzemienne występowanie.
• Przy uporczywych wzdęciach, uczuciu pełności po posiłkach, nadmiernym oddawaniu gazów.
• W przypadku podejrzenia celiakii, zwłaszcza jeśli objawom brzusznym towarzyszy niedokrwistość, przewlekłe zmęczenie, utrata masy ciała lub problemy dermatologiczne.
• Przy podejrzeniu chorób zapalnych jelit (IBD), które mogą objawiać się biegunką (często z domieszką krwi), bólem brzucha i niezamierzoną utratą masy ciała.
• W ramach diagnostyki objawów dyspeptycznych, takich jak ból w nadbrzuszu, zgaga, nudności.
• W przypadku niewyjaśnionej niedokrwistości lub utraty masy ciała.

Pakiet jest przeznaczony dla osób, które poszukują kompleksowej diagnozy przyczyn swoich problemów żołądkowo-jelitowych. Badania szczególnie polecamy:

• Osobom zmagającym się z długotrwałymi i nawracającymi dolegliwościami brzusznymi.
• Pacjentom z podejrzeniem celiakii, zwłaszcza osobom z obciążeniem rodzinnym tą chorobą.
• Osobom z podejrzeniem nieswoistych chorób zapalnych jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego).
• Pacjentom, u których lekarz chce zróżnicować zespół jelita drażliwego (IBS) od organicznych chorób jelit, gdzie kluczową rolę odgrywa badanie kalprotektyny.

Częstotliwość badań jest uzależniona od sytuacji klinicznej.

• Zazwyczaj pakiet wykonuje się jednorazowo w celu ustalenia ewentualnej przyczyny objawów.
• U pacjentów ze zdiagnozowaną chorobą zapalną jelit, seryjne oznaczanie stężenia kalprotektyny w kale jest doskonałym narzędziem do monitorowania aktywności choroby i odpowiedzi na leczenie. Częstotliwość i zasadność wykonania badań ustala wówczas lekarz prowadzący (gastroenterolog).

Pakiet wymaga pobrania zarówno próbki krwi, jak i kału, co wiąże się z koniecznością odpowiedniego przygotowania.

• Pobranie krwi:
• • •
    Krew należy pobrać w godzinach porannych (7:00-10:00).
  • •
    Zaleca się wykonanie badania na czczo (po około 8-12 godzinach od ostatniego posiłku). W tym czasie nie wolno jeść, pić niczego poza niegazowaną wodą, palić papierosów ani żuć gumy.
  • •
    Rano przed badaniem wypij szklankę niegazowanej wody.
  • •
    Uwaga! Przed badaniem w kierunku celiakii (przeciwciała anty-tTG) nie należy przechodzić na dietę bezglutenową na własną rękę. Uzyskanie wiarygodnego wyniku jest możliwe tylko w przypadku regularnego spożywania glutenu przez okres minimum 6 tygodni przed badaniem.
• Pobranie kału:
• • •
    Próbki kału na badanie kalprotektyny, krwi utajonej oraz w kierunku G. lamblia należy pobrać do oddzielnych, specjalnych pojemników dostępnych w aptece.
  • •
    Materiał do badania pobiera się z kilku różnych miejsc tej samej porcji kału.
  • •
    Pojemniki należy szczelnie zamknąć oraz opisać imieniem i nazwiskiem. Materiał należy dostarczyć do laboratorium w jak najkrótszym czasie.

Na wyniki badań może wpłynąć szereg czynników.

• Czynniki żywieniowe:
• • •
    Spożycie glutenu jest warunkiem koniecznym dla wiarygodności testu w kierunku celiakii.
• Czynniki farmakologiczne:
• • •
    Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) mogą podwyższać stężenie kalprotektyny i być przyczyną krwawienia z przewodu pokarmowego. Inhibitory pompy protonowej mogą wpływać na inne metody diagnostyki H. pylori.
• Stany patologiczne:
• • •
    Aktywne infekcje, inne choroby autoimmunologiczne.

Wyniki badań z pakietu stanowią kompleksowy obraz, który pomaga w identyfikacji potencjalnych przyczyn dolegliwości.

• Podwyższone stężenie kalprotektyny w kale jest wskaźnikiem aktywnego stanu zapalnego w jelitach i może przemawiać za organiczną przyczyną dolegliwości (np. IBD, infekcje, polipy), co wymaga dalszej diagnostyki, najczęściej endoskopowej.
• Podwyższone stężenie przeciwciał anty-tTG IgA jest wysoce swoistym markerem celiakii. Należy pamiętać, że u pacjentów z niedoborem IgA, wynik ten może być fałszywie ujemny. W takim przypadku diagnoza wymaga dodatkowych badań.
• Podwyższone stężenia amylazy i lipazy mogą wskazywać na ostry stan zapalny trzustki lub zaostrzenie jej przewlekłej postaci.
• Dodatni wynik na obecność antygenu G. lamblia w kale może sugerować aktywne zakażenie pasożytem, czyli lambliozę.
• Dodatni wynik na krew utajoną w kale jest sygnałem alarmowym mogącym sugerować krwawienie z przewodu pokarmowego. Obecność krwi utajonej w kale zawsze wymaga pilnej dalszej diagnostyki.
• Dodatni wynik przeciwciał IgG przeciwko H. pylori świadczy o kontakcie z bakterią w przeszłości lub o trwającym, przewlekłym zakażeniu.