Do 12 maja 2021 roku w Polsce podano 13,8 milionów dawek szczepionek przeciw COVID-19. Dwoma dawkami lub preparatem Johnson&Johnson zaszczepionych zostało 3,67 milionów ludzi. Część spośród tych, którzy przyjęli tylko jedną z dwóch dawek, czeka na drugą dawkę szczepienia, a pozostali zdecydowali się zrezygnować z drugiej dawki. W samych Stanach Zjednoczonych dotychczas 8% osób opuściło drugą dawkę szczepienia. Ale jakie są konsekwencje takiego stanu rzeczy?
Pominięcie drugiej dawki szczepienia przeciw COVID-19
Aby zweryfikować, jak działa przyjęcie jednej dawki szczepionki na COVID-19, Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) przeprowadziło badanie, które objęło niemal 4000 pracowników służby zdrowia. Pod lupę wzięto działanie szczepionek Pfizer oraz Moderna. Przez 13 tygodni uczestnicy przechodzili cotygodniowe testy w kierunku SARS-CoV-2. Okazało się, że już po upływie dwóch tygodni od pierwszej dawki zachorowalność zmniejszyła się o 80%. Natomiast dwa tygodnie po drugiej dawce szczepionki spadek zachorowalności osiągnął 90%.
Dlaczego druga dawka jest ważna?
Skoro już pierwsza dawka zapewnia tak wysoki poziom odporności, możesz zastanawiać się, czy w ogóle potrzebujesz drugiej dawki. Otóż naukowcy przekonują, że przyjęcie drugiej dawki jest bardzo ważne. Wiceprezes oddziału chorób wewnętrznych w Santa Clara Valley Medical Center w Kalifornii twierdzi, że ochrona, którą można osiągnąć za pomocą jednej dawki, nie trwa tak długo, jak przy zastosowaniu dwóch dawek. Szczególnie ma to znaczenie w przypadku nowych wariantów koronawirusa.
Drugi zastrzyk ze szczepionką wpływa na stymulację innego typu odpowiedzi immunologicznej. Chise Broussard – biolog molekularny, który specjalizuje się w patogenezie wirusów w Modernie – tłumaczy, że przy każdej dawce szczepienia aktywowane są inne części układu odpornościowego. Choć obie dawki złożone są z tych samych składników, wywołują nieco odmienną reakcję organizmu. Pierwsza dawka aktywuje limfocyty pomocnicze T, które przyczyniają się do powstawania limfocytów B oraz przeciwciał chroniących przed koronawirusem. Natomiast druga dawka wzmacnia ochronę uruchomioną jako pierwszą. Podczas gdy początkowo wytworzone przeciwciała będą zanikać, limfocyty T zapewnią znacznie trwalszą odporność.
Jak postępować w przypadku pominięcia drugiej dawki szczepionki?
CDC rekomenduje przyjęcie drugiej dawki szczepionki Pfizer i Moderna kolejno trzy i cztery tygodnie po pierwszym zastrzyku. Jeśli jednak jest to konieczne, pomiędzy dawkami może wystąpić przerwa wynosząca do sześciu tygodni. Badanie przeprowadzone na 45 965 zaszczepionych osobach w Wielkiej Brytanii wskazuje na to, że druga dawka szczepionek Pfizer oraz AstraZeneca podana 12 tygodni po pierwszej dawce nadal wywołuje silną odpowiedź immunologiczną.
Abinash Virk – współprzewodniczący grupy ds. alokacji i dystrybucji szczepionek Mayo Clinic – twierdzi, że nawet gdyby pomiędzy dawkami upłynęło 60 czy 90 dni, warto skorzystać z drugiej dawki, by zapewnić sobie możliwie maksymalną odporność. Jak podaje magazyn Health.com, podobnego zdania jest Leonard Krilov ze szpitala NYU Long Island. Krilov dodaje, że na ten moment nie badano innych schematów dawkowania, jednak biorąc pod uwagę sposób działania układu odpornościowego, prawdopodobnie nawet szczepienie podane w odstępie 120 dni lub dłuższym byłoby skuteczne.
Kiedy nie przyjmować drugiej dawki szczepionki?
Sytuacja wygląda inaczej, jeśli po pierwszej dawce szczepienia wystąpiła ciężka reakcja alergiczna (anafilaksja) lub natychmiastowa reakcja alergiczna (nawet, jeśli nie była ciężka) na jakikolwiek składnik szczepionki. Można do niej zaliczyć wystąpienie pokrzywki, obrzęku lub niewydolności oddechowej w ciągu 4 godzin od otrzymania szczepionki. W obliczu wymienionych czynników CDC stanowczo odradza przyjęcie drugiej dawki szczepienia.
Żadna szczepionka nie daje stuprocentowej ochrony przed zakażeniem, dlatego nawet po pełnym szczepieniu przeciw COVID-19 mogą wystąpić przypadki zachorowań. Jeśli jednak nie masz przeciwwskazań zdrowotnych do przyjęcia drugiej dawki szczepienia, według ekspertów zapewni Ci ona trwalszą ochronę przed wirusem SARS-CoV-2.
