Aktualnie dopuszczone do użytku są szczepionki marek Pfizer i Moderna, ale na końcowym etapie badań klinicznych jest także szczepionka AstraZeneca. Dlatego też w tym artykule dowiesz się najważniejszych informacji o tych trzech rodzajach szczepionek na COVID-19.
Jakie są rodzaje szczepionek na koronawirusa?
Szczepionki mRNA
To technologia szczepionek, bazująca na matrycowym kwasie rybonukleinowym mRNA. A czym jest mRNA? To matryca, której komórki używają do wytwarzania białek. Ten rodzaj szczepionek na koronawirusa wykorzystuje niewielką część mRNA do wywołania odpowiedzi immunologicznej. mRNA zawiera kod białka wirusa, który trafiając do komórek organizmu, zaczyna produkować właściwe białko. Dzięki temu układ odpornościowy uaktywnia ochronną odpowiedź immunologiczną bez wywołania choroby. Właśnie w tej kategorii znajdują się szczepionki Pfizer oraz Moderna.
Szczepionka na koronawirusa marki Pfizer
Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) podaje, że szczepionka Pfizer BioNTech na COVID-19 jest odpowiednia dla osób powyżej 16 roku życia. Należy ją aplikować w dwóch seriach, w odstępie 21 dni. Ze szczepionki nie powinny korzystać osoby, u których kiedykolwiek pojawiła się ciężka reakcja alergiczna na którykolwiek jej składnik.
Skutki uboczne, określone w badaniu klinicznym, po podaniu tej szczepionki to ból, obrzęk i zaczerwienienie miejsca, w które otrzymuje się zastrzyk (czyli ramienia) oraz dreszcze, zmęczenie, gorączka i ból głowy (częściej występujące po drugiej dawce szczepionki). Większość z tych niepożądanych objawów u osób badanych miało charakter łagodny lub umiarkowany. Objawy te mijały zwykle w ciągu 7 dni od zaszczepienia.
Badania kliniczne udowodniły, że szczepionka jest skuteczna w 95%. W praktyce oznacza to, że w tylu procentach zapobiegła zachorowaniu na COVID-19, a jeśli już ktoś zachorował, był mniej narażony na ciężki przebieg choroby niż osoby, które otrzymały placebo. Wśród badanych znajdowało się 35% osób z otyłością, 8% osób z cukrzycą i 8% z chorobami płuc.
Szczepionka na COVID-19 marki Moderna
Szczepionka Moderny powinna być podawana osobom w wieku 18 lat i starszym, a dawkowana w dwóch seriach, w odstępie 28 dni. Wstrzykuje się ją w mięsień naramienny, tak samo, jak szczepionkę Pfizer. Również ta szczepionka nie powinna być podawana osobą z alergią na jakikolwiek jej składnik. Taka reakcja alergiczna obejmuje pokrzywkę, obrzęk lub niewydolność oddechową w ciągu 4 dni od szczepienia (do niewydolności zalicza się także świszczący oddech).
Większość osób, która wzięła udział w badaniu klinicznym Moderny (82%), była narażona na większe ryzyko zakażenia się koronawirusem ze względu na wykonywany zawód. Warto wspomnieć, że 25% z nich pracowało w służbie zdrowia i przebywało na co dzień w miejscach, gdzie znajdowało się sporo osób zakażonych wirusem SARS-CoV-2. Dodatkowo 22% badanych miało jeden ze stanów wysokiego ryzyka, czyli chorobę płuc, serca, cukrzycę, choroby wątroby czy zakażenie wirusem HIV. Jak w takim razie wyglądała w badaniach skuteczność szczepionki Moderna? Skuteczność określono na 94% - również u osób z chorobami współistniejącymi. Niewielu uczestników badania klinicznego trafiło do szpitala, jednak zdarzało się to zdecydowanie rzadziej u tych, którzy otrzymali szczepionkę niż u tych, którzy otrzymały placebo (czyli zastrzyk z solą fizjologiczną).
Wirusowe szczepionki wektorowe
Jaki działa kolejny rodzaj szczepionek na COVID-19? Szczepionki wektorowe wykorzystują część wirusa, który został zmodyfikowany, by nie stanowił zagrożenia dla życia i nie był dodatkowo zakaźny. Za pomocą inaktywowanego adenowirusa (wirusa wywołującego przeziębienie), do komórek organizmu wprowadzany jest materiał genetyczny, który instruuje organizm, jak wytworzyć białko COVID-19. Gdy komórki w ciele człowieka już wytworzą białko SARS-CoV-2, uruchamia się odpowiedź immunologiczna, która je zwalcza. Kod zawarty w szczepionce zawiera wyłącznie informacje potrzebne do wytworzenia pojedynczego białka COVID-19, jednak nie powoduje choroby.
Szczepionka AstraZeneca
Szczepionka AstraZeneca jest na razie jeszcze w trakcie badań klinicznych. W grudniu 2020 roku został opublikowany wstępny raport z trzeciej fazy badań. Zbadano 24 000 osób z Wielkiej Brytanii, Brazylii i RPA – 11 000 z nich otrzymało szczepionkę. W tym przypadku także będą potrzebne dwie dawki preparatu, nieznany jest jednak jeszcze dokładny odstęp czasu pomiędzy nimi. Twórcy szczepionki zakładają, że będzie ona odpowiednia dla osób powyżej 18 roku życia. Co ważne, szczepionka ta zawiera niewielki fragment patogenu SARS-CoV-2, dzięki czemu może celować w konkretny fragment wirusa.
Adenowirus jest jednak tak powszechny, że szczepionka marki AstraZeneca może mieć mniejszą skuteczność od szczepionek mRNA. Według wstępnego raportu okazała się ona skuteczna w 62%. Co ciekawe, u pewnej grupy osób przez przypadek podano przy pierwszym szczepieniu połowę dawki, a przy drugim szczepieniu pełną dawkę. W tej grupie szczepionka była skuteczna aż w 90%. AstraZeneca może być łatwiejsza w dystrybucji niż pozostałe szczepionki, ze względu na to, że nie trzeba jej przechowywać w ekstremalnie niskich temperaturach. Producenci planują, że będzie dostępna jeszcze w tym roku.
Mamy nadzieję, że porównanie rodzajów szczepionek na koronawirusa sprawiło, że znasz już wszystkie najważniejsze fakty o nich i łatwiej będzie Ci podjąć decyzję. Polecamy również nasz artykuł przedstawiający najważniejsze fakty i mity o szczepionce Covid. Jeśli zdecydujesz się na szczepienie chęć przyjęcia szczepionki możesz wysłać poprzez stronę: https://szczepimysie.pacjent.gov.pl/.
