1. Niewłaściwe stosowanie antybiotykoterapii jest główną przyczyną wzrostu lekoopornych bakterii
Jak podaje Narodowy Program Ochrony Antybiotyków, często zastanawiamy się nad wcześniejszym odstawieniem antybiotyków, obniżeniu jego wymaganej dawki czy nieprzestrzeganiem zaleconego dawkowania (np. przyjmowanie całej dawki leku raz na dobę - zamiast przepisanych trzech mniejszych dawek trzy razy dziennie). Nie powinniśmy tak robić. Stężenie leku w organizmie nie jest wtedy wystarczające, a bakterie przeżywają i mogą przez to nabyć odporność (tak dzieje się np. w przypadku anginy). Eksperci coraz częściej zwracają uwagę na rosnącą w ostatnich latach antybiotykooporność Escherichia coli (najpowszechniejszej bakterii przewodu pokarmowego człowieka) oraz gronkowca złocistego. [1]
2. Podczas antybiotykoterapii nie powinniśmy pić soku grejpfrutowego
Co z interakcją na linii grejpfrut a antybiotyki? Okazuje się, że sok grejpfrutowy wchodzi w interakcję z niektórymi lekami i zaburza ich działanie, dlatego wszystkie leki (w tym oczywiście antybiotyki) najlepiej popijać przegotowaną wodą. [2]
3. W trakcie i po zakończeniu kuracji antybiotykowej należy przyjmować probiotyk
Antybiotyki, jak powszechnie wiadomo, zwalczają zarówno bakterie chorobotwórcze, jak i te pożyteczne dla organizmu. W praktyce może to poskutkować biegunką poantybiotykową (ma ją nawet 40% dzieci leczonych antybiotykami). Łatwo można jej jednak zapobiec. Warto w tym celu zaopatrzyć się w produkty bogate w żywe kultury bakterii (jak kefir, zsiadłe mleko - czy gotowe preparaty zakupione w aptece).
Co ciekawe, probiotyki warto przyjmować również po zakończonej antybiotykoterapii! [3]
4. Mycie rąk skutecznie chroni przed bakteriami
Mycie rąk to podstawowa czynność, o której nie należy zapominać! Ta prosta czynność ma udowodnione działanie antybakteryjne i chroni przed wypracowaniem odporności na antybiotyki. [4]
5. Bakterie przekazują sobie nawzajem oporność na antybiotyki
Bakterie mogą nabyć odporności na antybiotyki. Może się ona rozwinąć w wyniku zmian w samej komórce bakterii lub… zostać dostarczona w formie prezentu od innych drobnoustrojów. Co więcej, odporność ta jest trwała i… dziedziczna. Może być ona przekazywana kolejnym szczepom tego samego lub innego gatunku bakterii! [5]
6. Antybiotyki osłabiają działanie tabletek antykoncepcyjnych
Antybiotyki osłabiają działanie doustnej antykoncepcji hormonalnej, co warto mieć na uwadze podczas trwania antybiotykoterapii. Dzieje się tak, ponieważ substancje czynne tabletek antykoncepcyjnych potrzebują aktywacji przez bakterie jelitowe, które w znacznym stopniu ulegają zniszczeniu przez antybiotyki. Co więcej, zarówno antybiotyki, jak i hormonalne środki antykoncepcyjne, ulegają metabolizmowi w wątrobie, co może wzajemnie negatywnie wpływać na ich działanie.
Antybiotyki, które w największym stopniu osłabiają skuteczność antykoncepcji hormonalnej, to:
- amoksycylina (np. Amotaks, Amotaks Dis, Duomox, Ospamox),
- tetracykliny (np. Doxycyclinum TZF, Tetralysal, Tetracyclinum TZF),
- rifampicyna (np. Rifampicyna TZF),
- klindamycyna (np. Dalacin C, Clindanea, Clindamycin-MIP),
- azytromycyna (np. Azycyna, Macromax, Sumamed).
Dla zachowania pełnego bezpieczeństwa należy przyjąć, że każdy przyjmowany antybiotyk osłabia działanie doustnej antykoncepcji hormonalnej. Z tego powodu w czasie antybiotykoterapii oraz 7 dni po jej zakończeniu należy stosować dodatkowe metody antykoncepcji. [6]
7. Nadużywanie antybiotyków jest niebezpieczne
Profilaktyczne przepisywanie antybiotyku w przypadku choroby wirusowej nie jest dobrym rozwiązaniem. Warto pamiętać, że nie każda choroba kwalifikuje się do leczenia antybiotykowego. Antybiotyk w infekcji wirusowej nie przyniesie żadnego pożytku... a prawie na pewno wyrządzi szkodę! (m.in. ze względu na wyjałowienie flory jelitowej i zniszczenie "dobrych bakterii", co w przyszłości może spowodować faktyczne zakażenie bakteryjne).
Należy zaznaczyć, że antybiotyki były również nadużywane w przemyśle i rolnictwie. Obecnie Unia Europejska zakazała dodawania antybiotyków do pasz dla zdrowych zwierząt, jednak faktem jest, że przez wiele lat używano tych leków w celu poprawy cech użytkowych zwierząt.
Nadużywanie antybiotyków sprawiło, że bakterie nauczyły się, jak walczyć z antybiotykami i wykształciły oporność. Sytuacja ta dotyczy nie tylko Polski, ale też Europy i całego świata, przy czym zauważono pewną prawidłowość – im wyższy odsetek zakażeń bakteriami antybiotykoopornymi, tym większe zużycie antybiotyków w danym kraju.
Niestety, bakterie uodparniają się na leki w bardzo szybkim tempie, a stworzenie (czy też wynalezienie) nowego antybiotyku i wprowadzenie go na rynek trwa wiele lat oraz jest bardzo kosztowne (kilkaset milionów dolarów). Z tego powodu nie możemy sobie pozwolić na nieracjonalne wykorzystanie antybiotyków - musimy chronić te, które nam jeszcze pozostały. [7]
8. Antybiotyków nie należy popijać mlekiem, jogurtem czy kefirem
Choć nabiał świetnie sprawdzi się w roli probiotyku, zawarty w nim wapń może hamować działanie niektórych antybiotyków (np. tetracyklin). Także napoje zawierające kofeinę (kawa, herbata, cola), źle wpływają na proces wchłaniania leków. Przyjmując je doustnie należy zawsze popijać leki wyłącznie wodą. [8]
9. Antybiotyki warto przyjmować o zbliżonej godzinie
Skuteczność antybiotyku uzależniona jest od odpowiedniego stężenia w tkankach, które musi być utrzymywane przez określony czas, dlatego bardzo istotne jest przyjmowanie antybiotyków w regularnych, ściśle określonych odstępach czasu. Najlepiej o stałych porach.
Jeśli antybiotyk ma być podawany trzy bądź cztery razy dziennie (a więc odpowiednio co 8 lub sześć godzin), należy odpowiednio podzielić dobę, wliczając w to dzień i noc.
Istotne jest również, doprowadzenie kuracji do końca, bowiem przedwczesne odstawienie antybiotyku, po 2-3 dniach, gdy tylko nastąpi poprawa, sprzyja rozwojowi oporności bakterii na dany antybiotyk i nie eliminuje bakterii, które spowodowały zakażenie. Efektem tego może być brak skuteczności antybiotyku przy powtórnym zakażeniu, bądź szybki nawrót choroby. [9]
10. Należy wstrzymać się od spożywania alkoholu przez cały okres antybiotykoterapii
Antybiotyki a alkohol to również ważny temat. Nie powinno się pić alkoholu, gdy przyjmuje się jakiekolwiek leki. Ta zasada dotyczy też wszystkich antybiotyków. Połączenie antybiotyku i alkoholu może wywołać ciężkie niepożądane objawy (m.in. nudności, wymioty, bóle głowy, drgawki). Generalnie alkohol osłabia działanie większości antybiotyków, a ponadto osłabia cały organizm i dlatego wolniej wracamy do zdrowia. [10]
Źródła:
- https://www.nia.org.pl/2017/11/12/naduzywanie-antybiotykow-przyczyny-i-skutki/
- https://zdrowie.pap.pl/byc-zdrowym/10-faktow-o-antybiotykach-ktore-warto-znac
- https://zdrowie.pap.pl/byc-zdrowym/10-faktow-o-antybiotykach-ktore-warto-znac
- https://www.onkol.kielce.pl/en/node/511
- https://cordis.europa.eu/article/id/165146-how-antibiotic-resistance-evolves/pl
- https://www.mp.pl/pacjent/seksuologia/lekarze-odpowiadaja-na-pytania/96264,czy-przyjmowanie-antybiotykow-moze-zaburzac-dzialanie-doustnej-antykoncepcji
- https://pulsmedycyny.pl/w-pulapce-naduzycia-antybiotykow-i-suplementow-diety-1118473
- https://zdrowie.pap.pl/byc-zdrowym/10-faktow-o-antybiotykach-ktore-warto-znac
- https://leki.pl/poradnik/dekalog-prawidlowej-antybiotykoterapii/
- https://stopuzaleznieniom.pl/artykuly/fakty-o-alkoholu/antybiotyk-a-alkohol/
Spis treści
- 1. Niewłaściwe stosowanie antybiotykoterapii jest główną przyczyną wzrostu lekoopornych bakterii
- 2. Podczas antybiotykoterapii nie powinniśmy pić soku grejpfrutowego
- 3. W trakcie i po zakończeniu kuracji antybiotykowej należy przyjmować probiotyk
- 4. Mycie rąk skutecznie chroni przed bakteriami
- 5. Bakterie przekazują sobie nawzajem oporność na antybiotyki
- 6. Antybiotyki osłabiają działanie tabletek antykoncepcyjnych
- 7. Nadużywanie antybiotyków jest niebezpieczne
- 8. Antybiotyków nie należy popijać mlekiem, jogurtem czy kefirem
- 9. Antybiotyki warto przyjmować o zbliżonej godzinie
- 10. Należy wstrzymać się od spożywania alkoholu przez cały okres antybiotykoterapii
