Suchość w ustach - co to znaczy?

Nieprzyjemne wrażenie suchości wynika z obniżonej produkcji śliny. Przyczyną takiego stanu mogą być zaburzenia funkcjonowania ślinianek, różnego rodzaju choroby ogólnoustrojowe lub nawyki związane z niezdrowym stylem życia. Niedobór śliny może również pojawiać się chwilowo, np. pod wpływem stresu.

Jeśli obniżone wydzielanie śliny, utrzymuje się przez dłuższy czas, może skutkować dysfagią, czyli zaburzeniami przełykania związanymi z nieprawidłowym formowaniem przeżuwanego pokarmu. Suchość w ustach, a co za tym idzie wysychanie błon śluzowych policzków i języka sprzyja rozwojowi aft, owrzodzeń czy próchnicy. Wynika to z faktu, że ślina ma działanie antybakteryjne - jej niedostateczna ilość to większe ryzyko zakażeń bakteryjnych i grzybiczych.

Kiedy suchość w ustach jest dyskomfortem, a kiedy objawem?

Stresująca rozmowa z szefem, dzień, podczas którego nie było czasu sięgnąć po wodę, intensywne ćwiczenia - zapewne od czasu do czasu zdarzają Ci się sytuacje, którym towarzyszy suchość w ustach. Nie oznacza to jednak, że rozwija się u Ciebie choroba.

Suchość w jamie ustnej powinna Cię zaniepokoić, jeśli utrzymuje się przez długi czas, pojawia się cyklicznie oraz w towarzystwie objawów takich jak:
- suchość w gardle;
- pieczenie języka;
- trudności z przełykaniem pokarmów, żuciem lub mówieniem;
- suche, popękane wargi;
- nieprzyjemny zapach z ust, który trudno wyeliminować;
- metaliczny posmak w ustach;
- pogorszenie zmysłu smaku (obniżona zdolność do rozpoznawania np. słodyczy);
zmiany w obrębie jamy ustnej.

Jeśli uczucie suchości w ustach wiąże się z dużym dyskomfortem, omów ten problem z lekarzem. Suchość w ustach może być bowiem chorobą samą w sobie (określaną terminem kserostomia) lub stanowić jeden z objawów różnego typu schorzeń.

Suchość w ustach u osób starszych

Kserostomia to przypadłość, która dotyka co czwartą osobę po 65. roku życia. Suchość jamy ustnej u osób starszych może być szczególnie uciążliwa. Brak odpowiedniej ilości śliny z jednej strony utrudnia połykanie, z drugiej - może powodować krztuszenie się. Nie sprzyja to przyjmowaniu odpowiedniej ilości pokarmów i utrudnia seniorom utrzymanie zdrowych nawyków żywieniowych.

Dodatkowo niedostateczna ilość śliny w jamie ustnej może być przyczyną problemów z przyczepnością protez zębowych i powodować dyskomfort w ich noszeniu.

O czym świadczy suchość w ustach?

Istnieje wiele przyczyn zaburzeń funkcjonowania ślinianek. Do najważniejszych należą:
- choroby - suchość w ustach towarzyszy schorzeniom reumatycznym (reumatoidalne zapalenie stawów, zespół Sjögrena, twardzina), cukrzycy, chorobie Hodgkina, AIDS, nadczynności tarczycy, chorobie Parkinsona czy zaburzeniom psychicznym.
- niedobory witamin z grupy B oraz żelaza.
- menopauza - zmiany hormonalne zachodzące w tym okresie mogą zaburzać działanie ślinianek.
- chemioterapia - stosowane w niej leki mogą prowadzić do zagęszczenia śliny.
- radioterapia - ekspozycja ślinianek na promieniowanie może skutkować ich uszkodzeniem.
- leki - m.in. przeciwbólowe, moczopędne, obniżające ciśnienie, antydepresyjne. Aż 400 różnego typu leków może skutkować suchością w jamie ustnej.
- styl życia - szczególnie palacze skarżą się na uczucie suchości w ustach. Dolegliwość może też pojawić się u osób, które nie dbają o przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów.
- stres - pod jego wpływem ślinianki pracują wolniej.

Jak zwalczyć suchość w ustach?

Aby pozbyć się suchości w ustach, należy przede wszystkim usunąć przyczynę tej dolegliwości (zmienić styl życia, rozpocząć leczenie chorób, zrezygnować z używek). Kiedy jednak leczenie przyczynowe okazuje się długotrwałe, warto rozważyć zastosowanie metod, które przyniosą ulgę w dolegliwości.

Domowe sposoby na suchość w ustach

Jak zlikwidować suchość w ustach? Bardzo często ta dolegliwość idzie w parze z odwodnieniem, dlatego pij wodę. To podstawa w łagodzeniu dolegliwości. Możesz również ssać cukierki lub żuć gumy (koniecznie bez cukru!) - jak wskazują badacze z Akademii Medycznej w Poznaniu, takie działania stymulują wydzielanie śliny.

Aby zmniejszyć uczucie suchości w ustach, zrezygnuj z palenia papierosów, a także ogranicz spożycie kofeiny, wybierając kawę czy napoje bezkofeinowe.

Zadbaj również o odpowiedni poziom wilgotności w pomieszczeniach. Możesz w tym celu stosować nawilżacze powietrza lub po prostu położyć w pobliżu kaloryfera naczynie wypełnione wodą.

Ważne jest również, abyś starał się oddychać przez nos. Jeśli przeszkadza Ci w tym katar lub alergia, odwiedź lekarza. Długotrwałe oddychanie przez usta pogłębia uczucie suchości w jamie ustnej.

Środki apteczne na suchość w ustach

W aptece możesz znaleźć wiele środków poprawiających nawilżenie jamy ustnej: aerozole, płyny do płukania, a nawet pasty do zębów o specjalnym składzie. Uczucie suchości skutecznie łagodzą preparaty określane jako ,,sztuczna ślina” (2% roztworu metylocelulozy), tworzące na błonie śluzowej jamy ustnej wilgotną, ochronną warstwę.

Stosowanie tego typu środków dobrze uzupełnić odpowiednią suplementacją. Przyjmowanie witaminy C wspomaga produkcję kolagenu i ma działanie nawilżające, natomiast witaminy z grupy poprawiają odporność, chroniąc przed rozwojem stanów zapalnych w jamie ustnej.

Suchość w ustach a badania

Przy długotrwałym utrzymywaniu się suchości w ustach warto wykonać badania w kierunku chorób jamy ustnej, zaburzeń trawienia, chorób tarczycy, nerek czy cukrzycy. Jeśli natomiast suchość jamy ustnej idzie w parze z odwodnieniem organizmu, należy skontrolować poziom elektrolitów - ich niedobór może bowiem wywołać zaburzenia rytmu serca, skurcze mięśni, apatię czy ogólne osłabienie.

Dzięki uPacjenta wykonasz wszystkie potrzebne badania, nie wychodząc z domu. Dodatkowo będziesz mógł skorzystać z konsultacji - zarówno profilaktycznej, podczas której specjalista dobierze odpowiedni dla Ciebie zestaw badań, jak i dotyczącej omówienia Twoich wyników. Sprawdź również, jakie podstawowe badania krwi warto wykonać, aby ocenić stan swojego zdrowia.