Placebo a nocebo - jaka jest różnica?
Kiedy pacjent jest przekonany, że otrzymuje lekarstwo, które w rzeczywistości jest np. cukierkiem, deklaruje po przyjęciu fałszywego lekarstwa poprawę stanu zdrowia. Innymi słowy, placebo, choć faktycznie nie działa, daje wrażenia poprawy samopoczucia.
Dla odmiany nocebo, choć w rzeczywistości również nie ma możliwości wzbudzać określonych reakcji, daje odczucia realnych skutków ubocznych: bóli głowy, mięśni, czy gorączki.
Psycholodzy uzasadniają [2], że objawy somatyczne wywołuje najczęściej negatywna sugestia otoczenia: czy to ze strony lekarzy, informacji w internecie, czy na ulotkach medycznych. Pacjenci spodziewają się niepożądanych reakcji, więc stają się bardziej wyczuleni na reakcje ciała i przypisują codzienne wrażenia wynikające np. ze stresu temu, przed czym niedawno zostali ostrzeżeni.
Efekt nocebo po szczepieniu na COVID-19
Naukowcy z Beth Israel Deaconess Medical Center przeprowadzili badania [1], w których część uczestników otrzymywała prawdziwe szczepionki na koronawirusa, a część, mimo że wierzyła, iż taką szczepionkę dostają, otrzymywała substancję nieaktywną. Po szczepieniach wśród badanych została przeprowadzona ankieta, w której opisywali, jak czuli się po wizycie.
Wyniki pokazały, że po pierwszej dawce szczepionki 35% tych osób, które otrzymało placebo, czuło się źle: doświadczało bóli głowy, gorączki i osłabienia. Tylko 46% osób, które przyjęły prawdziwą szczepionkę, raportowało takie objawy.
Z kolei po drugiej dawce w grupie placebo liczba osób, która odczuwała niedogodności, spadła do 32%. Za to aż 61% osób, które przyjęły prawdziwą szczepionkę, raportowało pogorszenie samopoczucia.
Jakie są skutki uboczne szczepionki na COVID?
Obserwowane dolegliwości i skutki uboczne po szczepieniu na COVID-19 są krótkotrwałe i o małym lub średnim natężeniu. Częściej występują po przyjęciu drugiej dawki szczepionki. Najczęściej zgłaszanymi objawami po szczepieniu na COVID-19 są [3]:
- gorączka,
- zmęczenie,
- bóle głowy,
- bóle mięśni,
- dreszcze,
- biegunka,
- bóle w miejscu wstrzyknięcia.
Co ważne, jeżeli po podaniu szczepionki wystąpią takie objawy jak: ból w klatce piersiowej, duszność, uczucie szybkiego bicia serca, trzepotania lub kołatania serca, należy natychmiast zgłosić się do lekarza.
Nie daj sobie wmówić niepożądanych objawów! Sięgaj po sprawdzone źródła wiedzy, jakimi są oficjalne strony rządowe, WHO lub z zapleczem naukowym. W kwestii swojego zdrowia nie rezygnuj z badań, także profilaktycznych, które pozwolą potwierdzić lub obalić przypuszczalne diagnozy.
Źródła:
- https://www.bidmc.org/about-bidmc/news/2022/01/placebo-effect-contributes-to-covid-19-vaccine-adverse-events
- https://psychologia.edu.pl/obserwatorium-psychologiczne/1695-efekt-nocebo-efekt-placebo-badanie-choroby-indukowanej.html
- https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/covid-19-2/?strona=6#dzialania-niepozadane-ktore-moga-wystapic-po-szczepionce-mrna
