Menopauza – objawy, badania, wiek. Czy to już?

Co to jest menopauza? W jakim wieku się jej doświadcza?

Menopauza (także: przekwitanie, klimakterium) to trwałe, fizjologiczne zatrzymanie cyklu miesiączkowego. W tym czasie stopniowo zmniejszana jest produkcja kobiecych hormonów: estrogenów i progesteronu, aż do całkowitej utraty cykli owulacyjnych.

W jakim wieku ma zwykle miejsce menopauza?
Menopauza zaczyna się przeciętnie w wieku 45-55 lat. Jest to jednak zależne od wielu czynników, zarówno genetycznych, jak i środowiskowych.

Wczesna menopauza a długość życia
Jeśli doświadczasz menopauzy wcześniej, np. w wieku 40 lat – spokojnie: NIE oznacza to, że właśnie padł na Ciebie wyrok. Menopauza nie wyznacza spodziewanej długości życia, choć jasno definiuje czas, do którego możesz zostać matką.

Ile trwa menopauza? Etapy przekwitania

Menopauza to proces trwający 1-2 lata, składający się z następujących etapów:

1. Premenopauza – początkowy okres przygotowania jajników do wygaszania pracy. Na tym etapie zmiany hormonalne są właściwie nieodczuwalne.
2. Perimenopauza – etap pojawiający się na kilka lat przed ostatnią miesiączką, charakteryzujący się występowaniem licznych objawów klinicznych i zmian metabolicznych. To zwykle najbardziej uciążliwy dla kobiety czas, kiedy doświadcza szeregu symptomów.
3. Menopauza – ostatnia miesiączka. Moment ten wyznacza się wstecz, jeśli od roku nie dostałaś okresu.
4. Postmenopauza – czas ostatecznego wygaszenia czynności jajników i przyzwyczajania organizmu do zmian hormonalnych.

Menopauza – objawy

Najczęstszymi objawami, świadczącymi o rozpoczynającym się przekwitaniu są:

• zmiany cyklu menstruacyjnego (cykle są dłuższe lub krótsze, krwawienia bardziej lub mniej obfite, mogą też być bardziej bolesne);
• uderzenia gorąca;
• zmęczenie i osłabienie;
• problemy z koncentracją i pamięcią;
• osłabienie libido, czyli brak ochoty na współżycie;
• wahania nastroju;
• zaburzenia snu (bezsenność);
• stany depresyjne;
• nocne poty;
• zwiększenie masy ciała wskutek spowalniającego metabolizmu;
• wypadanie włosów;
• sucha skóra;
• zmniejszenie się jędrności i objętości piersi;
• trudności z utrzymywaniem moczu;
• problemy ze snem.

Czy przy menopauzie coś boli?

W trakcie menopauzy możesz doświadczać także:

• bólów głowy,
• bólów piersi,
• bólów stawów i mięśni,
• bólów podbrzusza,
• bólu podczas stosunku,
• bólów kostnych.

Warto pamiętać, że dolegliwości bólowe mogą być różne u każdej kobiety. Jeśli masz jakiekolwiek niepokojące objawy bólowe, warto skonsultować się ze specjalistą medycznym. Może zalecić odpowiednie leczenie lub terapie, które pomogą w złagodzeniu bólu i poprawieniu komfortu w okresie klimakterium. Jeśli jesteś w trakcie menopauzy i Twoje samopoczucie jest bardzo złe – konsultacja może Ci realnie pomóc!

Ból w piersiach a menopauza

Czy w okresie przekwitania mogą boleć piersi? Tak. Zmiany hormonalne w kobiecym organizmie mogą powodować tkliwość lub bolesność – podobnie, jak czasami przed miesiączką.

Co NIE jest normalnym objawem menopauzy?

• Wyciek z brodawki sutkowej,
• asymetria sutków,
• wciągnięcie brodawki sutkowej,
• owrzodzenie brodawki lub skóry piersi,
• „pomarańczowa skórka” na piersiach,
• silniejszy ból piersi,
• pogrubienie skóry piersi,
• zmianę rozmiaru lub kształtu piersi,
• powiększoną żyłę na piersi,
• świąd lub pieczenie brodawki.

Jeśli obserwujesz takie zmiany na swoich piersiach, skonsultuj się z lekarzem. Symptomy te mogą wskazywać na raka piersi, który dotyka najczęściej kobiety po 50. roku życia.

Co możesz zrobić, by zmniejszyć tkliwość piersi przy przekwitaniu?
Specjaliści z WebMD polecają:

• Noszenie stanika sportowego – nawet 85% kobiet po takiej zmianie raportuje ulgę!
• Wybranie techniki relaksacyjnej, które pomagają się rozluźnić i zmniejszają ból.
• Masaż piersi.
• Ograniczenie kofeiny – ma to złagodzić tkliwość piersi.
• Ciepłe okłady.

Menopauza a miesiączka

Menopauza oznacza zmiany w przebiegu miesiączki, dążące do całkowitego wygaszenia menstruacji. Zanim to nastąpi, możesz obserwować np. nieregularne cykle lub zmianę w obfitości miesiączki – to normalne.

Co nie jest normalnym objawem i powinno zwrócić Twoją uwagę?

• Obfite, krwotoczne miesiączki;
• plamienia międzymiesiączkowe;
• plamienie po stosunku;
• zwiększenie częstotliwości okresu (skrócenie cyklu do mniej niż 21 dni);
• wydłużenie okresu krwawienia (ponad tydzień);
• nieprzyjemny zapach z pochwy.

Jeśli doświadczasz takich objawów, porozmawiaj z ginekologiem.

Jak sprawdzić, czy to menopauza?

Menopauzę stwierdza się po fakcie, na podstawie wywiadu z pacjentką. Jeśli od roku nie miała ona miesiączki, a lekarz nie stwierdził żadnych chorób, które mogłyby wywoływać zatrzymanie menstruacji, diagnozuje się menopauzę.

Badania hormonalne na menopauzę

Doświadczasz objawów, które przypominają menopauzę i chciałabyś ocenić, czy to okres perimenopauzalny? Wykonaj badania hormonalne! Aby rozpoznać menopauzę lub odróżnić ją od innych stanów chorobowych, warto regularnie (specjaliści uPacjenta rekomendują co 6 miesięcy, aby móc porównywać wyniki) wykonywać badania krwi:

• Oznaczenie poziomu FSH (folikulotropiny) i LH (hormonu luteinizującego) – wzrost tych hormonów może świadczyć o zbliżającej się menopauzie.
• Oznaczenie poziomu estradiolu – obniżenie poziomu estradiolu jest również charakterystyczne dla menopauzy, więc badanie jego poziomu może pomóc w diagnozie.
• Badanie poziomu prolaktyny – wysoki poziom prolaktyny może wpływać na regularność cyklu miesiączkowego, badanie może być przydatne w rozróżnieniu menopauzy od innych problemów hormonalnych.
• Badanie poziomu hormonów tarczycy (TSH, FT3, FT4): nieprawidłowości w funkcji tarczycy mogą wpływać na cykl miesiączkowy i ogólne samopoczucie, dając objawy podobne do przekwitania.

Badania te możesz wykonać na własnych warunkach – w swoim domu. Ogranicz nerwy i postaw na komfort – umów Pakiet Badań Hormonalnych uPacjenta!

Co możesz zrobić, by złagodzić objawy klimakterium?

Objawy menopauzy mogą być uciążliwe i zaburzać codzienne funkcjonowanie. Na szczęście pewne modyfikacje stylu życia czy leki mogą poprawić Twoje samopoczucie.

Modyfikacje stylu życia

1. Zmień swoją dietę:
   1. Ogranicz kofeinę, która potęguje niektóre objawy przekwitania, np. uderzeń gorąca czy bolesności piersi.
   2. Spożywaj żywność, która zawiera „roślinne estrogeny” – izoflawony. Takimi produktami są np. soja, ciecierzyca, soczewica, siemię lniane, nasiona, warzywa i owoce. Badania wskazują, że mogą one nieść ulgę kobietom w okresie menopauzy.
   3. Jedz produkty bogate w wapń, który jest głównym budulcem kości. Wraz ze spadkiem poziomu estrogenów w organizmie, rośnie ryzyko osteoporozy. Jedzenie nabiału może zapobiec rozwojowi choroby.
   4. Zastąp tłuste mięso chudym – spojrzyj przychylnie na indyka czy grilowanego kurczaka lub poszukaj wersji wege, np. tofu. Te źródła białka pomogą Ci zachować swoją wagę oraz wzmocnią kości i mięśnie.
   5. Wprowadź produkty sojowe. Niektóre badania sugerują, że produkty sojowe pomagają ograniczyć objawy menopauzy u części kobiet.
   6. Ogranicz ostre potrawy, zwłaszcza jeśli zmagasz się z uderzeniami gorąca. Pikantne dania podnoszą temperaturę ciała i mogą powodować napady gorąca.
   7. Zrezygnuj z alkoholu – ten krok pomoże Ci zmniejszyć problemy ze snem, nocne poty lub uderzenia gorąca. Ponadto alkohol jest czynnikiem, który powoduje wzrost ryzyka zachorowania na nowotwór.
   8. Zmniejsz liczbę spożywanych węglowodanów. To trudny krok, ale jeśli chcesz utrzymać swoją wagę, może okazać się koniecznym. Twój organizm ma coraz wolniejszy metabolizm, przez co coraz trudniej przetwarzać mu takie produkty jak:
      1. biały makaron,
      2. białe pieczywo,
      3. ziemniaki,
      4. ryż,
      5. żywność wysokoprzetworzoną,
      6. słodycze.
   9. Poszukaj zdrowych przepisów, które zaspokoją Twoją ochotę na słodycze, np. batoniki oparte na daktylach i kakao.
2. Regularnie podejmuj aktywność fizyczną. Wraz z odpowiednią dietą pomoże Ci utrzymać prawidłową wagę oraz radzić sobie ze stresem, jak również wspomoże jakościowy sen i ogólne samopoczucie. Zainteresuj się również ćwiczeniami wzmacniającymi mięśnie dna miednicy – w okresie menopauzy mogą one ulegać osłabieniu, powodując problemy z nietrzymaniem moczu oraz dyskomfort podczas stosunku. Jeśli masz problem z wyczuciem i aktywacją tych mięśni, porozmawiaj z trenerem personalnym lub fizjoterapeutą uroginekologicznym.
3. Opanuj wybraną technikę relaksacyjną. Wiele zmian dzieje się teraz w Twoim życiu. To normalne, że czujesz napięcie i stres. Sprawdź proste techniki relaksacyjne, które możesz wykonać nawet w pracy. Może to pomóc również w redukowaniu uderzeń gorąca.
4. Postaw na wygodę! Dzieje się tak dużo – po co męczyć się w sztywnych dżinsach lub maltretować piersi stanikiem z fiszbinami? Wrzuć na luz: wybierz miękki stanik sportowy oraz przewiewne, wygodne ubrania. Nawet elegancka stylizacja może dawać Ci pełną swobodę!

Menopauza – leki łagodzące objawy

Leki na menopauzę to przede wszystkim tabletki hormonalne, które podwyższają poziom estrogenów i progesteronu. Terapia hormonalna pomaga na uderzenia gorąca czy suchość pochwy. Może także być elementem profilaktyki osteoporozy. Nie jest jednak dla każdego – ta metoda leczenia zwiększa ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego, np. zakrzepicy. Porozmawiaj ze swoim lekarzem o korzyściach i zagrożeniach tej metody łagodzenia objawów klimakterium.

Najczęściej zadawane pytania o menopauzę

Menopauza a seks

Zmiany hormonalne w trakcie menopauzy mogą spowodować suchość pochwy. To z kolei może przyczyniać się do dyskomfortu w trakcie stosunku. Najprostszym sposobem, by temu zaradzić, jest użycie lubrykantu na bazie wody, który dostaniesz we wszystkich aptekach, a nawet drogeriach. Jeśli ten sposób z jakiegoś powodu Cię nie zadowala – porozmawiaj ze swoim lekarzem i przedyskutuj inne metody terapii.

Innym aspektem życia intymnego kobiet w okresie menopauzy jest zmniejszona ochota na seks. To również efekt zmian hormonalnych i ich konsekwencji. Warto zastanowić się nad przyczyną spadku libido – czy jest to wynik dyskomfortu lub bólu podczas stosunku, trudnością z osiągnięciem orgazmu (co po menopauzie faktycznie może być trudniejsze), czy może niepokoju, depresji lub pogorszenia się relacji z partnerem. Specjaliści zalecają, by skorzystać z terapii dla par lub wsparcia psychologa.

Mimo trudności – nie zniechęcaj się. Wciąż możesz osiągnąć orgazm i cieszyć się bliskością z partnerem. Jeśli jest Ci bardzo trudno – rozważ konsultację ze specjalistą.

Menopauza a ciąża

W czasie charakterystycznych dla przekwitania objawów, czyli w fazie perimenopauzy, nadal możesz zajść w ciążę. Dopiero w momencie, kiedy minie 12 miesięcy od ostatniej miesiączki, możesz przyjąć, że nie ma już szans na ciążę.

Endometrioza a menopauza

Eksperci ze Sztokholmu twierdzą, że endometrioza przez wielu jest określana jako choroba o charakterze perimenopauzalnym. Dobrą wiadomością jest, że w trakcie menopauzy z reguły objawy endometriozy łagodnieją. Jednak jak podaje Jakson i in. 2-4% kobiet po przekwitaniu wciąż może doświadczać objawy przerostu endometrium. W takim wypadku konieczne jest pozostawanie pod opieką lekarza i szczegółowe rozważenie zalet i zagrożeń terapii hormonalnej.

Klimakterium a ryzyko chorób

Ponieważ estrogeny pełnią ważną rolę w zachowaniu odpowiedniej gęstości kości, a poziom tych hormonów drastycznie spada w trakcie menopauzy, kobiety po klimakterium są bardziej narażone na osteoporozę. To choroba, w której kości ulegają zmiękczeniu i są bardzo podatne na złamania. Eksperci z Cleveland Clinic podają, że po menopauzie kobiety tracą nawet 25% masy kości!

Osłabienie kości może iść w parze z osłabieniem się mięśni – dlatego tak ważna jest aktywność fizyczna. Osłabieniu mogą ulec także mięśnie dna miednicy, powodując problemy z utrzymaniem moczu. Warto odwiedzić fizjoterapeutę uroginekologicznego, który podpowie ćwiczenia wzmacniające te partie.

Po menopauzie zmienia się nie tylko poziom hormonów – wzrasta także ciśnienie krwi. To powoduje, że zwiększa się ryzyko chorób serca, takich jak miażdżyca.

Choć menopauza to oznaka starzejącego się organizmu, pamiętaj, że nie musi to oznaczać utraty dotychczasowego życia. Staraj się podchodzić do nowej rzeczywistości jako chwilowego pożegnania się z jednym etapem życia i powitanie kolejnego, pełnego niespodzianek i nowych wyzwań. Regularne badania, zdrowa dieta i ruch pomogą Ci utrzymać świetną kondycję przez długie lata – weź zdrowie w swoje ręce!