Okres menopauzy wiąże się przede wszystkim z restrukturyzacją gospodarki hormonalnej. Spada ilość estrogenów i zmienia się ich proporcja: zmniejsza się ilość 17-beta estradiolu produkowanego przez jajniki, a wzrasta poziom estronu, produkowanego przez tkankę tłuszczową. Spada też poziom progesteronu.
Etapy i objawy menopauzy
Czas zmian biochemicznych trwa zwykle od 6 do 13 lat i jest naturalnym procesem zmian związanych z przechodzeniem z okresu prokreacyjnego w starość. Menopauzę dzieli się na kilka okresów:
- premenopauzę – początkowy okres przygotowania jajników do wygaszania pracy. Na tym etapie zmiany hormonalne są właściwie nieodczuwalne.
- perimenopauzę – etap pojawiający się na kilka lat przed ostatnią miesiączką, charakteryzujący się występowaniem licznych objawów klinicznych i zmian metabolicznych. Należą do nich m.in.:
- zmiany cyklu menstruacyjnego (cykle są dłuższe lub krótsze, krwawienia bardziej lub mniej obfite, mogą też być bardziej bolesne);
- uderzenia gorąca;
- bóle i zawroty głowy;
- bóle stawów i mięśni;
- zmęczenie i osłabienie;
- problemy z koncentracją i pamięcią;
- osłabienie libido;
- zmiany nastroju;
- zaburzenia snu (bezsenność);
- stany depresyjne.
- postmenopauzę – czas ostatecznego wygaszenia czynności jajników i przyzwyczajania organizmu do zmian hormonalnych.
Rozpoznanie menopauzy
Wystąpienie wymienionych wcześniej objawów może być podstawą do rozpoznania menopauzy. W celu potwierdzenia rozpoznania specjaliści kierują pacjentki na badania z krwi - oznaczenie poziomu gonadotropin przysadkowych: FSH (hormonu folikulotropowego) oraz LH (hormonu luteinizującego). Warto zlecić także zbadanie profilu hormonalnego – poziomu estrogenu, progesteronu i testosteronu. Wyniki badań służą do rozpoznania, czy pacjentka weszła już w okres wygaszania czynności jajników. Pozwala to też na zaproponowanie jej postępowania, mogącego wpłynąć na złagodzenie doświadczanych przez nią objawów klimakterium.
Skóra w okresie menopauzy
Fizjologiczne starzenie się skóry w okresie menopauzy przyspiesza. Spadek poziomu estrogenów wpływa na tkanki, które są bogate w receptory tych hormonów – głównie skórę, w szczególności skórę twarzy. Na poziomie komórkowym osłabieniu ulega proliferacja keratynocytów, zmniejsza się zdolność komórek do regeneracji, nasilają się zmiany zwyrodnieniowe. Ilość włókien kolagenowych i sprężystych zmniejsza się – proces podziałów komórkowych ulega spowolnieniu.
Wśród zmian skórnych pojawiających się w tym okresie możemy wymienić:
- suchość, wiotkość, ścieńczenie naskórka;
zmniejszenie odporności na oddziaływanie czynników zewnętrznych; - zmiana ukrwienia – pojawienie się drobnych naczynek, „pajączków”, a nawet rozległych telengiektazji, rumienia i trądziku różowatego;
- zmiany w procesie melanogenezy – pojawienie się przebarwień, plam starczych, rogowacenia starczego;
- utrata elastyczności skóry, zmniejszenie jej grubości, tworzenie się zmarszczek, bruzd;
- zmniejszenie jędrności, gęstości i utrata nawilżenia skóry w wyniku spadku produkcji kolagenu i lipidów naskórkowych przez fibroblasty;
- tendencja do podrażnień i spowolnienie procesu gojenia się skóry.
Wejście w okres menopauzy zwykle nie jest dla kobiety łatwym doświadczeniem. Wiąże się z utratą sprawności, zmianą wyglądu. Skóra w tym okresie wyraźnie się zmienia, pojawia się więcej zmarszczek i są one coraz bardziej pogłębione. Zmianie ulega także owal twarzy – grawitacja i spadek elastyczności skóry powoduje jej opadanie, utratę młodego wyglądu. Współczesna kosmetologia i medycyna oferuje obecnie wiele rozwiązań, ułatwiających kobietom przejście przez ten trudny czas. Zabiegi kosmetologiczne i odpowiednia pielęgnacja domowa, wprowadzenie suplementacji, zmiany w trybie życia mogą korzystnie wpłynąć na funkcjonowanie w tym czasie.
Menopauza a skóra - badania to podstawa!
Badania laboratoryjne stanowią podstawę rozpoznania menopauzy u kobiety. Są też niezbędne, jeśli chcemy wprowadzić suplementację fitoestrogenami. Będzie ona skuteczna jedynie na początkowym etapie spadku estrogenów - w szczytowym momencie menopauzy przyjmowanie fitoestrogenów nie przyniesie już pożądanego rezultatu. Właściwa diagnoza, możliwa na podstawie interpretacji wyników badań, pozwala na wdrożenie odpowiedniego postępowania, dopasowanego do indywidualnych potrzeb kobiet. Dzięki szybkiej i odpowiedniej reakcji komfort ich funkcjonowania może ulec znacznej poprawie.
Agata Zejfer - magister kosmetologii, psycholog, wieloletni praktyk i ekspert branży beauty. Założycielka portalu Kosmetologia w Polsce, którego celem jest popularyzowanie kompleksowego podejścia do problemów skórnych. Autorka licznych szkoleń i kursów obejmujących wiedzę z zakresu: fizjologii skóry, układu hormonalnego, diagnostyki laboratoryjnej w przebiegu dermatoz, celowanej suplementacji oraz zabiegów łączonych.
