Chłoniak – objawy, rokowania, leczenie

Co to jest chłoniak?

Chłoniak stanowi grupę nowotworów układu krwionośnego i limfatycznego (chłonnego), które mogą dotyczyć węzłów chłonnych, szpiku kostnego, wątroby, śledziony, grasicy, błony śluzowej układu pokarmowego oraz naczyń transportujących limfę (chłonkę). Ma wiele odmian, które różnią się między sobą pod względem budowy, lokalizacji i stopniem złośliwości.

Chłoniak – objawy:

• Powiększone węzły chłonne – miejscowo lub na całym ciele;
• częste stany podgorączkowe;
• nawracające infekcje górnych dróg oddechowych;
• kaszel;
• duszności i problemy z oddychaniem;
• spadek masy ciała pomimo braku zmian w diecie i codziennej aktywności;
• ogólne osłabienie organizmu;
• zmęczenie;
• nocne poty;
• powiększenie wątroby i śledziony;
• bóle kości;
• dolegliwości ze strony układu pokarmowego (bóle brzucha, biegunka, zaparcia, mdłości, wymioty).

Gdzie znajdują się węzły chłonne?

Chłoniak – objawy skórne

• Żółtaczka – jeśli zmiany zlokalizowane są w wątrobie,
• swędząca wysypka o niejasnym pochodzeniu.

Czy chłoniak boli?

Najczęstszym objawem chłoniaka są powiększone węzły chłonne, które nie są bolesne. W zaawansowanym stadium choroby może dojść do powiększenia wątroby i śledziony, co objawia się bólem brzucha. 

Podział chłoniaków

Chłoniaki dzielimy na:

• ziarnicze – chłoniak Hodgkina;
• nieziarnicze (chłoniaki nie-Hodgkina):
  • chłoniak grudkowy,
  • chłoniak strefy brzeżnej,
  • chłoniak z komórek płaszcza,
  • chłoniak rozlany z dużych limfocytów T,
  • chłoniak Burkitta.

Chłoniak Hodgkina

Chłoniak Hodgkina to nowotwór, który dotyka ludzi młodych (najczęściej w wieku 20-40 lat). Stanowi 15% zachorowań na chłoniaki. Pierwszym charakterystycznym objawem chłoniaka Hodgkina są powiększone, twarde i niebolesne węzły chłonne, najczęściej w okolicy szyi i obojczyków. U 40% chorych dodatkowo występuje gorączka, nocne poty oraz utrata masy ciała.

Jak może wyglądać chłoniak Hodgkina?

Chłoniak Burkitta

Chłoniak Burkitta to najbardziej złośliwy nowotwór układu limfatycznego. Występuje najrzadziej  – w skali światowej stanowi 2% zachorowań na chłoniaki. Częściej obserwuje się go u dzieci oraz u osób zakażonych wirusem HIV. Choroba rozwija się bardzo dynamicznie i już w ciągu kilku tygodni-miesięcy może prowadzić do śmierci. Objawy chłoniaka Burkitta szybko stają się widoczne. Guz podwaja swoją masę w ciągu zaledwie 26 godzin! Najczęściej rozwija się na żuchwie lub w jelitach. W przypadku tego nowotworu niezwykle ważna jest szybka diagnostyka i wdrożenie leczenia. Choć chłoniak Burkitta rozwija się w zaskakująco szybkim tempie, szansa na pełne wyleczenie wynosi 70-90%.

Chłoniak grudkowy (ziarniczy)

Chłoniak grudkowy jest najczęstszą odmianą nowotworów układu limfatycznego – stanowi 30% wszystkich zachorowań. Średnia wieku pacjentów wynosi ponad 60 lat. Chłoniak grudkowy może rozwijać się zupełnie bezobjawowo i nie mieć znaczącego wpływu na funkcjonowanie organizmu. Zmiany często mają charakter uogólniony – dotyczą całego układu limfatycznego – lub rozwijają się w szpiku kostnym.

Chłoniak strefy brzeżnej

Chłoniak strefy brzeżnej stanowi 10-15% zachorowań układu chłonnego. Dotyka węzłów chłonnych lub narządów wewnętrznych. Najczęściej rozwija się w żołądku, ale może zająć też płuca, tarczycę i oczodoły. Ten rodzaj chłoniaka raczej ma postać łagodną i często bezobjawową.

Chłoniak z komórek płaszcza

Stanowi 6-10% zachorowań na chłoniaki i dotyczy głównie mężczyzn po 70. roku życia. Choroba może mieć charakter agresywny lub przewlekły. Objawia się powiększeniem węzłów chłonnych. Jeśli zmiany zlokalizowane są w obrębie wątroby i śledziony, powodują nacisk i uszkodzenie tych narządów. Chłoniak komórek płaszcza może zająć też szpik kostny – wtedy objawy mogą przypominać białaczkę limfocytową. Choroba ma tendencję do nawrotów i szybko staje się oporna na leczenie.

Chłoniak rozlany z dużych komórek B

Chłoniak rozlany z dużych komórek płaszcza jest najczęstszą postacią chłoniaka złośliwego – dotyczy aż 30% dorosłych chorych na chłoniaki. Może zająć węzły chłonne, ale także inne narządy: żołądek, śledzionę, tarczycę, mózg, migdałki podniebienne, kości, skórę i tkanki miękkie. Chłoniak rozlany rozwija się szybko i daje widoczne objawy – guz w miejscu wystąpienia zmian.

Chłoniak z obwodowych limfocytów T

W Europie i Ameryce stanowi 10-12% zachorowań na chłoniaki, natomiast w krajach azjatyckich występuje znacznie częściej. Chłoniak z obwodowych limfocytów T zajmuje węzły chłonne lub narządy wewnętrzne. Najczęstszy objawami choroby są:

• miejscowo powiększone węzły chłonne;
• powiększenie wątroby i śledziony;
• gorączka;
• chudnięcie;
• poty nocne;
• małopłytkowość.

Chłoniak – diagnostyka

Podstawą diagnostyki chłoniaka jest badanie histopatologiczne. Polega ono na pobraniu fragmentu tkanki powiększonego węzła chłonnego i jej oceny pod mikroskopem. To jedyne badanie umożliwiające rozpoznanie chłoniaka i określenie jego typu.

Jeśli badanie histopatologiczne potwierdzi chłoniaka, następnie wykonuje się tomografię komputerową. Dzięki temu można dokładnie zlokalizować wszystkie zmiany.

W diagnostyce chłoniaków zmiany ocenia się też wg skali Ann Arbor, która pozwala określić ich stopień zaawansowania.

Czy badania krwi wykryją chłoniaka?

Chłoniak a morfologia

Nieprawidłowe wyniki morfologii np. małopłytkowość i podwyższone lub obniżone liczby limfocytów mogą świadczyć o wielu mniej lub bardziej poważnych chorobach (w tym nowotworach). W przypadku chłoniaka samo badanie krwi nie wystarcza, aby postawić diagnozę.

CRP a chłoniak

Podwyższone CRP świadczy o stanie zapalnym toczącym się w organizmie. Wyniki lekko przekraczające normę najczęściej mówią o infekcji lub alergii. W przypadku nowotworów złośliwych może nawet 1000-krotnie przekraczać normę.

OB a chłoniak

Podobnie jak w przypadku CRP, podwyższone OB może świadczyć o zwykłej infekcji, ale może być też oznaką nowotworu. Sprawdź, jak wysokie OB powinno niepokoić.

Chłoniak – leczenie

Leczenie chłoniaka dobiera się w zależności od jego typu, stopnia zaawansowania, wieku pacjenta oraz występowania innych chorób współistniejących. Najczęściej stosuje się chemio- i radioterapię, leczenie farmakologiczne (monoterapię lub terapię skojarzoną). W leczeniu chłoniaka Hodgkina stosuje się leki celowane: brentuksymab, vedotin, nivolumab. 

Chłoniak – przyczyny

Konkretne przyczyny chłoniaka nie są znane, na jego rozwój może wpłynąć wiele czynników.

Do czynników ryzyka zaliczają się:

• przewlekła ekspozycja na pestycydy, azbest, benzen, promieniowanie jonizujące;
• predyspozycje genetyczne;
• otyłość (BMI>30);
• wiek powyżej 60 lat;
• choroby autoimmunologiczne takie jak celiakia, Hashimoto, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń;
• niektóre infekcje bakteryjne i wirusowe;
• niedobory odporności, w tym zakażenie wirusem HIV;
• osłabienie organizmu spowodowane chemio- i radioterapią oraz po przeszczepieniu organów i komórek krwiotwórczych.

Czy chłoniak jest dziedziczny?

Chłoniak nie jest nowotworem dziedzicznym. Chociaż niektóre odmiany chłoniaka mają podłoże genetyczne, nie oznacza to, że są dziedziczne.

Chłoniak – rokowania

Rokowania zależą od rodzaju chłoniaka oraz stadium, w jakim został wykryty. W wielu przypadkach wczesna diagnostyka daje szansę na całkowite wyleczenie. Najlepsze efekty obserwowane są w przypadku chłoniaka Hodgkina – tutaj 80-90% chorych udaje się trwale wyleczyć. 

Profilaktyka chłoniaka

Obecnie nie ma skutecznych metod przeciwdziałania nowotworom układu chłonnego. ALE! Jest jednak wiele działań, jakich możesz się podjąć, aby poprawić swój ogólny stan zdrowia i zminimalizować ryzyko wystąpienia nowotworów w ogóle. Zdrowo się odżywiaj, zadbaj o codzienną aktywność fizyczną, unikaj używek i naucz się radzić sobie ze stresem. Nie zapominaj też o profilaktyce. Regularne badania pozwolą Ci odpowiednio wcześnie wykryć ewentualne nieprawidłowości w Twoim organizmie – a wiesz już, że szybkie wykrycie chłoniaka daje szansę na całkowite wyleczenie. Przynajmniej raz w roku zrób ogólny przegląd zdrowia. Jeśli nie wiesz, jakie badania wybrać, skonsultuj się ze swoim lekarzem. Możesz też skorzystać z przygotowanych przez nas pakietów. Zobacz, jakie badania warto wykonywać raz w roku.

W profilaktyce chłoniaka szczególną uwagę warto zwracać na takie parametry krwi jak: morfologia z rozmazem, próby wątrobowe, proteinogram, kwas moczowy, OB, dehydrogenaza mleczanowa.