Manualny rozmaz krwi - najważniejsze informacje o badaniu
Manualny rozmaz krwi jest szczegółową, mikroskopową oceną komórek krwi obwodowej. Badanie dostarcza informacji jakościowych (stan, budowa i struktura leukocytów, erytrocytów i płytek krwi) oraz ilościowych (procentowa zawartości leukocytów). Najczęściej rozmaz jest wykonywany w przypadku nieprawidłowych wyników morfologii krwi, w celu pogłębienia diagnostyki w kierunku: niedoborów odporności, infekcji, zaburzeń rozwojowych krwinek, zakażeń oraz schorzeń charakteryzujących się zmianami ilościowymi i jakościowymi komórek krwi.
Badane parametry
Rozmaz ręczny krwi - wskazania do wykonania badania
Standardowo morfologia wykonywana jest metodą automatyczną, co powoduje pewne ograniczenia w ocenie elementów morfotycznych krwi. Jeśli morfologia krwi wskazuje na nieprawidłowości lub jej wyniki są dla lekarza niesatysfakcjonujące (wymagają pogłębienia) specjalista zaleca bardziej szczegółowy rozmaz manualny.
Innymi wskazaniami do wykonania rozmazu krwi są:
- osłabienie, złe samopoczucie, przewlekłe zmęczenie, bóle kostne, powiększenie śledziony, krwawienia i inne objawy, które mogą być związane z nieprawidłową produkcją krwinek ;
- podejrzenie zakażeń bakteryjnych i grzybiczych (dur brzuszny, gruźlica, posocznica) oraz chorób tropikalnych (np. malaria);
- diagnostyka lub monitorowanie kolagenoz - układowych chorób tkanki łącznej;
- monitorowanie przebiegu chemio- i radioterapii.
ocena przebiegu leczenia chorób hematologicznych.
Dlaczego warto wykonać rozmaz krwi?
Morfologia krwi to istotne, przeglądowe badanie, należy jednak pamiętać, że zazwyczaj jest ono wstępem do dalszej diagnostyki. Wykonanie rozmazu krwi pomaga zidentyfikować schorzenia i nieprawidłowości lub dostarcza specjaliście odpowiedzi na pytanie, w którym kierunku prowadzić dalsze postępowanie.
Rozmaz krwi manualny jest w stanie dostarczyć informacji o dość szerokim zakresie potencjalnych problemów zdrowotnych. Na podstawie badania lekarz może postawić wstępne rozpoznanie m.in. chorób mieloproliferacyjnych (w tym białaczki), niedoborów odporności, zakażeń (np. mononukleozy zakaźnej) czy chorób pasożytniczych. Rozmaz krwi ułatwia identyfikację chorób rozrostowych krwi, nabytych i wrodzonych zaburzeń rozwojowych krwinek, a także pomaga ustalić przyczyny małopłytkowości.
Badane parametry
Rozmaz automatyczny wykonywany jest przez analizator hematologiczny, a jego wyniki dostarczają informacji o obecności i ilości poszczególnych krwinek. Natomiast rozmaz manualny, inaczej ręczny, jest wykonywany i oceniany przez pracownika laboratorium przy użyciu mikroskopu. Specjalista rozprowadza kroplę krwi na szkiełku i odpowiednio wybarwia. Tak otrzymany preparat poddaje się analizie mikroskopowej.
Rozmaz manualny daje szczegółowy obraz układu białokrwinkowego, umożliwiając ocenę nie tylko ilości, ale i struktury poszczególnych składników krwi (limfocytów, eozynofili, bazofili, monocytów, granulocytów obojętnochłonnych). Dodatkowo w badaniu analizowane są także erytrocyty i płytki krwi, które są oceniane pod kątem ewentualnych nieprawidłowości.
Pełna lista badanych parametrów
-
LimfocytyKomórki układu odpornościowego, których rola polega na rozpoznawaniu i likwidacji obcych antygenów.
-
Granulocyty kwasochłonne (eozynofile, eozynocyty)To rodzaj białych krwinek odpowiedzialnych w dużej mierze za zwalczanie infekcji pasożytniczych. Komórki te pełnią także istotną rolę w reakcjach alergicznych i odpowiedzi organizmu na stan zapalny.
-
Granulocyty zasadochłonne (bazofile, bazocyty)Granulocyty, które posiadają w swojej cytoplazmie ziarnistości. Stanowią pierwszą linię ochrony przed wnikającymi drobnoustrojami - odpowiadają za tzw. odporność komórkową.
-
MonocytyRodzaj białych krwinek. Mogą migrować do różnych rejonów organizmu i tam zwalczać patogeny w procesie fagocytozy (czyli ,,pożerania” zbędnych komórek i tkanek).
-
Granulocyty obojętnochłonne (neutrofile, neutrocyty o jądrze segmentowanym lub pałeczkowatym)Najliczniejsza grupa granulocytów. Mają zdolność do chemotaksji - dążą do miejsc, w których jest największe stężenie substancji wydzielanych przez bakterie, a następnie pochłaniają drobnoustroje.
-
ErytrocytyCzyli krwinki czerwone. Odpowiadają za przenoszenie tlenu z płuc do tkanek organizmu.
Przygotowanie do badania
-
![]()
Stosujesz leki i suplementy diety? Skonsultuj z lekarzem ich przyjmowanie przed badaniem.
-
![]()
Do badania przystąp na czczo. Ostatni posiłek spożyj nie później niż 12 godzin przed pobraniem.
-
![]()
Rozmaz krwi jest wykonywany razem z morfologią krwi, w której oznacza się parametry mogące ulegać wahaniom dobowym. Z tego powodu zaleca się przeprowadzenie badania w godzinach porannych.
-
![]()
Powstrzymaj się od intensywnej aktywności fizycznej dzień przed badaniem oraz bezpośrednio przed pobraniem.
-
![]()
Ogranicz stresujące sytuacje. Postaraj się uspokoić i zrelaksować przed badaniem.
-
![]()
Pół godziny przed pobraniem wypij szklankę wody - to ułatwi sprawne pobranie krwi.
Czynniki mogące mieć wpływ na wynik
Wpływ na wynik mogą mieć wszystkie czynniki, których należy unikać, przygotowując się do badania: spożyty przez badaniem posiłek, silny stres, intensywny wysiłek i przyjmowane leki. Dodatkowo wynik rozmazu może zaburzyć palenie tytoniu, przetaczanie krwi w krótkim okresie czasu przed badaniem czy wysokie stężenie białka.
Możliwe przyczyny odchyleń od normy
Leukocyty analizuje się pod kątem zawartości procentowej, struktury komórek, wyglądu jądra komórkowego i nieprawidłowości w obrębie cytoplazmy, takich jak obecność ziarnistości toksycznych, pałeczek Auera, ciałek Dohlego czy cieni komórkowych w preparacie (rozpadłe komórki). Niski poziom limfocytów (limfopenia) może być wynikiem infekcji, chorób autoimmunologicznych, przyjmowania niektórych leków lub chorób takich jak: gruźlica, AIDS, mocznica, ziarnica złośliwa. Natomiast nadmiar limfocytów (limfocytoza) wskazuje na stan zapalny lub infekcję wirusową, towarzyszy też chłoniakom i białaczce limfatycznej.
Niski poziom monocytów może być związany z zakażeniem wirusem HIV lub zanikiem szpiku kostnego. Natomiast zbyt duża ilość monocytów może wskazywać na rozwijające się w organizmie zakażenie, zapalenie jelita grubego, chorobę Leśniowskiego-Crohna, poalkoholowe uszkodzenie wątroby czy choroby nowotworowe (w tym ziarnicę złośliwą, białaczkę monocytową lub mielomonocytową).
Zbyt niski poziom eozynofili (eozynopenia) w większości przypadków nie ma znaczenia klinicznego. Z kolei nadmiar eozynofili może świadczyć o chorobie pasożytniczej, grzybicy, alergii, astmie, schorzeniach o podłożu zapalnym czy niektórych chorobach nowotworowych, chłoniakach i białaczkach.
Niedobór bazofili nie ma znaczenia klinicznego. Ich nadmiar natomiast często wiąże się z alergią, ale może także wskazywać na problemy z tarczycą lub funkcjonowaniem układu pokarmowego.
Do niedoboru granulocytów obojętnochłonnych dochodzi w wyniku zespołów upośledzenia produkcji neutrofili - zarówno wrodzonych (neutropenia cykliczna, zespół Kostmanna, zespół Shwachmana-Diamonda), jak i nabytych (zespoły mielodysplastyczne, aplazja szpiku kostnego). Nadmierne zużycie granulocytów obojętnochłonnych obserwuje się także w przebiegu niektórych schorzeń, w tym malarii, AIDS, gruźlicy czy chorób autoimmunologicznych. Z kolei do podwyższenia poziomu neutrofilów może dojść zarówno w stanach fizjologicznych (stres, wysiłek fizyczny, ciąża i połóg) jak i na skutek: ostrych infekcji bakteryjnych i grzybiczych, rozwoju przewlekłej białaczki szpikowej, wniknięcia do organizmu pasożytów (np. tasiemca), infekcji wirusowych (głównie opryszczka, półpasiec, ospa wietrzna) czy chorób metabolicznych i endokrynologicznych.
Dodatkowo rozmaz może wykazać obecność komórek wczesnej fazy rozwojowej, np. metamielocytów, mielocytów, promielocytów czy komórek blastycznych. Nie powinny się one znajdować we krwi obwodowej, a ich wykrycie może świadczyć o zakażeniu, chorobie nowotworowej czy innych zaburzeniach.
W badaniu oceniane są także erytrocyty. Analizuje się je pod kątem rozmiaru, kształtu i zawartości hemoglobiny. Tzw. anizocytoza, charakteryzująca się występowaniem krwinek o różnych rozmiarach (małych mikrocytów i dużych makrocytów), występuje w przebiegu niedokrwistości. Zmiana kształtu erytrocytów, określana jako poikilocytoza, może świadczyć o różnych nieprawidłowościach. Wynik badania dostarcza także informacji o niedobarwliwości lub nadbarwliwości krwinek czerwonych, związanych z niedostateczną lub nadmiarową ilością hemoglobiny w krwince. Niedobarwliwość erytrocytów towarzyszy niedokrwistościom i talasemiom natomiast nadbarwliwość pojawia się m.in. w sferocytozie wrodzonej czy niedokrwistości autoimmunohemolitycznej. Dodatkowo w rozmazie można stwierdzić obecność: wczesnych form rozwojowych erytrocytów (erytroblasty, retikulocyty), wtrętów komórkowych (pierścienie Cabota, ciałka Pappenheima, ciałka Howella- Jolly'ego) oraz pasożytów.
Płytki krwi w rozmazie analizuje się, weryfikując je pod kątem prawidłowej ilości oraz wielkości. Badanie pozwala stwierdzić, czy płytek nie jest zbyt dużo oraz czy nie tworzą one nieprawidłowych form (np. zlepionych skupisk - agregatów płytkowych). Obecność megakariocytów - płytek krwi we wczesnej fazie rozwojowej - świadczy o patologii.
W jakich miastach możesz wykonać badanie?
Badanie możesz zamówić w następujących miastach oraz ich okolicach: Warszawa, Kraków, Trójmiasto (Gdańsk, Gdynia, Sopot), Wrocław, Poznań, Łódź, Katowice, Chorzów, Tychy, Bytom, Zabrze, Dąbrowa Górnicza, Ruda Śląska, Sosnowiec, Szczecin, Gliwice, Lublin, Rzeszów, Częstochowa, Bielsko-Biała.
