Zapalenie oskrzeli — czy jest zaraźliwe? Jakie są objawy?

Rodzaje zapalenia oskrzeli i przyczyny choroby

Medycznie wyróżniamy 3 rodzaje zapalenia oskrzeli:

• ostre zapalenie oskrzeli, które trwa ok. 3 tygodnie;
• podostre zapalenie oskrzeli, które trwa 2 - 8 tygodni;
• przewlekłe zapalenie oskrzeli, które trwa ponad 8 tygodni.

Czy zapalenie oskrzeli jest zaraźliwe?

W zależności od tego, co wywołało chorobę można mówić o:

• Wirusowym zapaleniu oskrzeli. Jest to najczęstsza forma zapalenia oskrzeli. Zostaje wywołana zwykle przez te same wirusy, które odpowiadają za grypę, czyli wirusy grypy A, grypy B, paragrypy, RSV, koronawirusy, adenowirusy oraz rynowirusy.
• Bakteryjnym zapaleniu oskrzeli. W mniej niż 10% przypadków do zapalenia oskrzeli dochodzi wskutek zakażenia bakteriami atypowymi: Mycoplasma pneumoniae i Chlamydophila pneumoniae, które mogą również przyczyniać się do zapalenia płuc, a także bakterią Bordetella pertussis, powodującą krztusiec.

Na zapalenie oskrzeli szczególnie narażeni są:

• nałogowi palacze,
• osoby, które przez dłuższy czas wdychały zanieczyszczone chemikaliami lub pyłami powietrze;
• pacjenci chorujący na astmę lub alergię;
• osoby z osłabioną odpornością;
• osoby z przypadkami chorób płuc w rodzinie.

Zapalenie oskrzeli u dzieci może występować częściej niż u dorosłych ze względu na nie w pełni rozwiniętą odporność. Leczenie, jak i objawy, są takie same jak u dorosłych.

Zapalenie oskrzeli objawy u dzieci i dorosłych

Jak rozpoznać zapalenie oskrzeli? Najczęstszymi objawami choroby są:

• kaszel;
• plwociny o białawym, żółtym lub zielonkawym kolorze;
• gorączka;
• czasami złe samopoczucie i ból mięśni;
• w niektórych przypadkach: świszczący oddech.

Kiedy udać się do lekarza? Jeśli:

• pojawi się świszczący oddech, duszności lub ból w klatce piersiowej nasilający się przy wdechu;
• wysoka gorączka, która nie spada po kilku dniach;
• objawy utrzymują się dłużej niż tydzień.

Zapalenie oskrzeli bez gorączki

Jeśli obserwujesz u siebie większość objawów poza wysoką gorączką, istnieje możliwość, że Twoje napady kaszlu są spowodowane reakcją alergiczną. Alergiczne zapalenie oskrzeli, fachowo: alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych, to rzadka grupa chorób, która spowodowana jest częstą ekspozycją na alergeny. Kiedy objawy zapalenia oskrzeli nie ustępują mimo leczenia, może być to oznaką rozwijającej się astmy alergicznej.

Sprawdź, czy alergie wziewne nie dotyczą właśnie Ciebie! Wykonaj pakiet badań na alergie oddechowe z krwi — bez wychodzenia z domu.

Zapalenie oskrzeli a zapalenie płuc

Jakie są różnice pomiędzy zapaleniem oskrzeli a zapaleniem płuc? Zapalenie płuc wywoływane jest głównie przez bakterie (najczęściej Streptococcus pneumoniae). Choć część objawów jest podobna do zapalenia oskrzeli, najłatwiej dokonać rozróżnienia poprzez obserwację odkrztuszanych płynów. W zapaleniu płuc mogą wystąpić duszności, przyśpieszony oddech, dreszcze, poty nocne, ból w klatce piersiowej.

Zapalenie płuc potwierdza się przede wszystkim badaniem RTG. Z kolei zapalenie oskrzeli często nie wymaga dodatkowej diagnostyki poza dogłębnym badaniem fizykalnym. W niektórych przypadkach konieczny może być radiogram.

Domowe sposoby na zapalenie oskrzeli

Niestety nie istnieje sposób pozwalający na szybkie wyleczenie zapalenia oskrzeli. Dobrą wiadomością jest jednak to, że zapalenie oskrzeli zwykle przechodzi samo po ok. 3 tygodniach. Przez ten czas możesz stosować leczenie domowe, które złagodzi objawy choroby.

Dużo odpoczywaj i nie wychodź z domu

Chorując na zapalenie oskrzeli, nie powinno się wychodzić na spacer. Nie tylko dlatego, żeby nie zarazić innych, ale również po to, by ograniczać kontakt z innymi wirusami bądź bakteriami w otoczeniu, jak również substancjami drażniącymi, które potęgują kaszel (smog, dym papierosowy). Ponadto potrzebne Ci, lub Twojemu dziecku, będzie dużo odpoczynku. Przygotuj zatem ciepły koc i ulubiony serial.

Dbaj o nawodnienie

Pij co najmniej 2 litry wody dziennie. Dzięki odpowiedniemu nawodnieniu będzie Ci łatwiej odkrztuszać zalegającą wydzielinę.

Inhalacje — czy to dobry pomysł?

Jak tłumaczy dr n. med. Grażyna Durska na łamach portalu Medycyna Praktyczna, inhalacja roztworem wody z solą może nasilać kaszel i powodować skurcz oskrzeli. Z czego zatem najlepiej zrobić inhalację na zapalenie oskrzeli? Zastosuj mniej soli lub zrób inhalacje z samej gorącej wody. Nakryj głowę ręcznikiem i przez ok. 10 min wdychaj parę wodną — to pomoże w rozcieńczeniu wydzieliny zaległej w płucach.

Podobny efekt da włączenie nawilżacza powietrza w sypialni. Pamiętaj, że urządzenie powinno być utrzymywane w czystości!

Czosnek na zapalenie oskrzeli

Badanie z 2020 r. wykazało, że czosnek może zapobiegać zakażeniu wirusowym. Brakuje jednak danych świadczących za dobroczynnym wpływem czosnku na leczenie zapalenia oskrzeli.

Miód na zapalenie oskrzeli

WHO określa miód jako naturalny środek na kaszel i infekcje dróg oddechowych. W przypadku kaszlu dobrze wybierać ciemny miód, który złagodzi kaszel i ból gardła.

Poznaj więcej domowych sposobów na ból gardła.

? Pamiętaj, że nie należy dodawać miodu do wrzątku, ponieważ traci on wówczas swoje lecznicze właściwości. Maksymalna temperatura herbaty, wody lub innego napoju, do którego chcesz dodać miodu, to 35°C.

Mikstura na zapalenie oskrzeli

Słyszałeś o syropie z cebuli? Ta babcina mikstura działa antybakteryjnie, a ponadto pomaga upłynnić wydzielinę w oskrzelach. Aby go przygotować, potrzebujesz:

• 1 cebulę,
• 2 łyżki miodu,
• 2 łyżeczki cukru (opcjonalnie).

Cebulę posiekaj, a potem wymieszaj z pozostałymi składnikami. Następnie odstaw na 24 godziny, aż cebula puści sok. Pij jedną łyżeczkę tego syropu kilka razy dziennie.

Szukasz więcej domowych sposobów na kaszel? Zajrzyj tutaj.

Ograniczaj czynniki drażniące

Pyły, smog, dym papierosowy, opary chemiczne oraz palenie papierosów drażnią płuca i mogą przyczyniać się do rozwoju zapalenia oskrzeli. Ograniczaj ekspozycję na te czynniki, a jeśli jest to niemożliwe — zakładaj maskę, kiedy znajdujesz się w ich pobliżu.

Ciągnie Cię do papierosa? Sprawdź, jak rzucić palenie.

Leczenie na zapalenie oskrzeli

Lekarz zwykle przepisuje leki łagodzące objawy — przeciwgorączkowe i przeciwkaszlowe. Leki na odkrztuszanie mogą być stosowane w przypadku pojawienia się kaszlu z wydzieliną. Zwykle zaleca się preparaty o działaniu wykrztuśnym z ambroksolem, acetylocysteiną i karbocysteiną, czasami również gwajafenezyną.

Warto pamiętać o podstawowych zasadach przyjmowania syropów na kaszel: dla spokojnego i niezakłóconego snu substancje o działaniu wykrztuśnym i upłynniającym wydzielinę należy przyjmować do godziny 16 - 17. Ponadto dzieci do 12 roku życia nie powinny przyjmować syropów bez konsultacji z lekarzem.

Przy zapaleniu oskrzeli możesz stosować leki bez recepty, które złagodzą ból głowy lub obniżą gorączkę. Bezpieczne będzie przyjęcie paracetamolu lub ibuprofenu. W przypadku tego ostatniego: tylko jeśli nie cierpisz na astmę! Dowiedz się, kiedy i dlaczego nie należy stosować ibuprofenu.

Antybiotyki na zapalenie oskrzeli zapisuje się przy podejrzeniu bakteryjnego zapalenia oskrzeli (pamiętajmy, że dotyczy ok. 10% przypadków) lub gdy lekarz ocenia, że istnieje wysokie ryzyko wystąpienia poważnych komplikacji lub przeobrażenia się zapalenia oskrzeli w zapalenie płuc. Co ważne: obecność żółtej plwociny nie jest potwierdzeniem zakażenia bakteryjnego.

Antybiotyki na zapalenie oskrzeli mogą być przepisane:

• wcześniakom,
• seniorom powyżej 80. roku życia,
• pacjentom z chorobami serca, płuc, nerek lub wątroby,
• osobom z osłabionym systemem odpornościowym,
• pacjentom z mukowiscydozą.

Dodatkowo lekarz może zalecić leki rozkurczające oskrzela, najczęściej na bazie fenoterolu lub salmeterolu, kiedy zaczną pojawiać się duszności.

Zapalenie oskrzeli a inne stany zdrowotne

Zapalenie oskrzeli w ciąży

Choć zapalenie oskrzeli jest stosunkowo częste, a powikłania występują relatywnie rzadko, choroba może mieć wpływ na przebieg ciąży. Jak podkreślają badacze, kluczowe jest, na którym etapie ciąży dochodzi do choroby.

Zapalenie oskrzeli w pierwszym trymestrze ciąży niesie największe ryzyko wad wrodzonych u płodu.

Zapalenie oskrzeli w trzecim trymestrze to największe niebezpieczeństwo dla przyszłej matki.

Zapalenie oskrzeli raczej nie powoduje przedwczesnego porodu.

Kobiety w ciąży powinny zwrócić uwagę na stosowane leki. Wspomniana wyżej gwajafenezyna, która ma działanie wykrztuśne, nie jest polecana przyszłym mamom. Przeczytaj artykuł o przeziębieniu w ciąży i poznaj leki, które mogą zagrozić dziecku.

Zapalenie oskrzeli po COVID-19

Wybuch pandemii SARS-COV-2 spowodował, że zaczęło się mówić również o pocovidowym zapaleniu oskrzeli. Niestety nie jest jasne, czy to istotnie zapalenie oskrzeli. Faktem jest, że około 5% ozdrowieńców skarży się na duszności. Badania sugerują, że mogą się one utrzymywać do 2 miesięcy po zakażeniu. Ponieważ duszący kaszel pojawia się zwykle przy zwiększonym wysiłku, lekarze nie są pewni, czy ma to związek z nieprawidłowościami w obrębie układu oddechowego, czy może dolegliwościami sercowo-naczyniowymi.

Przeszedłeś infekcję COVID-19? Sprawdź, czy wirus nie zostawił trwałego śladu w Twoim organizmie.

Powikłania

Powikłania nie są częste. Największym zagrożeniem jest przerodzenie się zapalenia oskrzeli w zapalenie płuc. Jeśli zapalenie oskrzeli przytrafia Ci się regularnie, sprawdź, czy nie cierpisz na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc.

Zapobiegaj zapaleniu oskrzeli

Zapalenie oskrzeli często wywołują te same wirusy, które odpowiadają za grypę. Zaszczep się, a unikniesz choroby! Od 23 listopada 2021 może to zrobić za darmo każdy Polak. Dowiedz się więcej o szczepieniach na grypę na oficjalniej stronie gov. Pamiętaj również o podstawowych zasadach higieny (w tym myciu rąk!), a zimą o odpowiednim ubiorze. Dobrej kondycji sprzyja również coroczny przegląd zdrowia, dlatego sprawdź, które badania krwi powinieneś wykonywać regularnie.