Zapalenie krtani – objawy i leczenie

Zapalenie krtani – co to jest?

Zapalenie krtani to infekcja, która obejmuje struny głosowe oraz otaczające je tkanki miękkie. Aby lepiej zrozumieć chorobę, zróbmy krótką powtórkę z anatomii.

Krtań jest częścią górnych dróg oddechowych. Znajduje się między gardłem a tchawicą. Najważniejszą funkcją krtani jest wytwarzanie głosu – to dzięki niej możemy mówić. Przechodzące przez krtań powietrze wprawia w ruch struny głosowe. Od ich długości zależy barwa głosu – im krótsze, tym ton głosu jest wyższy. Z wiekiem struny głosowe wydłużają się, a ton głosu obniża. Funkcją krtani jest też ochrona tchawicy i dolnych dróg oddechowych przed ciałami obcymi. Jeśli cokolwiek podrażni krtań, odruch kaszlowy usunie intruza. Ze względu na bezpośrednie połączenie z gardłem, które spośród wszystkich narządów dróg oddechowych najczęściej ulega infekcjom, krtań również narażona jest na zakażenia.

Zapalenie krtani wywołują wirusy i bakterie. Choroba dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych.

Na zapalenie krtani szczególnie narażone są osoby:

• pracujące głosem – nauczyciele, lektorzy, aktorzy, śpiewacy, pracownicy infolinii;
• długo przebywające w źle klimatyzowanych pomieszczeniach, kiedy powietrze jest za suche lub klimatyzacja jest nastawiona na zbyt niską temperaturę. W tej grupie osób najczęściej dochodzi do zapalenia głośni (strun głosowych);
• mające częsty kontakt z oparami chemicznymi i pyłem;
• palące papierosy;
• nadużywające alkoholu;
• alergicy → sprawdź, czy nie masz alergii;
• cierpiące na częste zakażenia górnych dróg oddechowych;
• z refluksem przełyku;
• z zaburzeniami hormonalnymi (szczególnie ważne w przypadku kobiet → sprawdź poziom swoich hormonów;
• dzieci do 5. roku życia.

Zapalenie krtani – objawy

Pierwsze objawy zapalenia krtani nie są jednoznaczne i mogą świadczyć o innych chorobach górnych dróg oddechowych. Na początku najczęściej pojawia się ból gardła, który równie dobrze może być objawem przeziębienia, grypy, zapalenia migdałków itp.  Zakażeniom górnych dróg oddechowych często towarzyszą też: katar, ból podczas przełykania pokarmów, ból głowy i osłabienie. Objawy zapalenia krtani najczęściej pojawiają się po 2-3 dniach od pojawienia się stanu zapalnego w gardle.

Objawy zapalenia krtani:

• ból gardła;
• chrypka;
• trudności w mówieniu (a nawet utrata głosu);
• suchy kaszel;
• chrząkanie;
• gorączka;
• przy silnym obrzęku krtani niekiedy pojawia się świst (szmer) krtaniowy.

Choroba może mieć charakter ostry lub przewlekły. Ostre zapalenie krtani najczęściej spowodowane jest infekcją. Przewlekłe zapalenie krtani częściej dotyczy osób, które są w tzw. grupie ryzyka, czyli na co dzień mają kontakt z substancjami drażniącymi krtań lub nadużywają głosu.

Jak odróżnić zapalenie krtani od zapalenia gardła?

Objawy występujące podczas zapalenia krtani i zapalenia gardła są do siebie bardzo podobne. Na początku wyglądają praktycznie tak samo. Jednak w przypadku zapalenia krtani, ze względu na jej zwężenie, również połykanie pokarmów jest utrudnione oraz dochodzą problemy z mówieniem, a nawet chwilowa utrata głosu.

Zapalenie krtani u dzieci

Zapalenie krtani u dzieci zazwyczaj przebiega nieco inaczej niż u dorosłych ze względu na różnice w budowie narządu. Krtań u dziecka jest mniejsza, znajduje się wyżej, jest bardziej unerwiona i unaczyniona. Buduje ją więcej tkanek miękkich, które łatwiej ulegają stanom zapalnym. W wyniku infekcji powstaje obrzęk, który znacznie utrudnia oddychanie. Wędrujące przez krtań powietrze z trudem się przeciska, a każdy wdech i wydech słyszalny jest jako świst. Podczas zapalenia krtani u dziecka występuje też charakterystyczny kaszel krtaniowy. Ze względu na to, że przypomina szczekanie psa, nazywa się go także kaszlem szczekającym.

Objawy zapalenia krtani u dziecka:

• wysoka gorączka powyżej 39⁰C;
• chrypka;
• szczekający kaszel;
• świszczący oddech;
• trudności w oddychaniu i przełykaniu pokarmów;
• nadmierne ślinienie się.

U dzieci w wieku przedszkolnym zapalenie krtani najczęściej ma podłoże wirusowe.

Zapalenie krtani — leczenie

W zależności od tego, czy za zapalenie krtani odpowiadają wirusy, czy bakterie stosuje się inne leczenie – odpowiednio: wyłącznie objawowe lub antybiotykoterapię. Jednak bez względu na to, co jest przyczyną choroby, w trakcie leczenia zatroszcz się o swoją krtań. Nie nadwyrężaj głosu, nawilżaj gardło i powietrze w pomieszczeniach, w których przebywasz. Unikaj zbyt zimnych i gorących napojów. Te z pozoru niewielkie działania przyspieszą proces leczenia.

Leki bez recepty na zapalenie krtani

W aptekach dostępnych jest wiele leków bez recepty na zapalenie krtani. Najczęściej są to preparaty, które działają miejscowo: pastylki, aerozole i syropy. Dla dzieci oferta jest jeszcze bogatsza. Dla nich dostępne są lizaki, cukierki i żelki. Wybierając lek (szczególnie dla dziecka), zwróć uwagę na skład, działanie leku, a także zawartość cukru. Większość wykazuje miejscowe działanie przeciwzapalne, antyseptyczne i znieczulające. Przeciwzapalne właściwości wykazują na przykład takie substancje jak: salicylan choliny, flurbiprofen i benzydamina. Lidokaina z kolei działa znieczulająco. Podczas zapalenia krtani bardzo ważne jest nawilżanie gardła, dlatego warto wybierać preparaty o działaniu kojącym i łagodzącym podrażnienia. Takie właściwości mają na przykład pastylki z kwasem hialuronowym czy z miodem.

Antybiotyk na zapalenie krtani

Jeśli zapalenie krtani wywołane jest przez bakterie, lekarz przepisze antybiotyk. W stanach zapalnych górnych i dolnych dróg oddechowych często stosuje się azytromycynę. Lek potocznie nazywany jest 3-dniowym antybiotykiem, ze względu na krótki czas leczenia, który zwykle trwa od 3 do 5 dni. Azytromycyna jest silnym i skutecznym antybiotykiem, bardzo dobrze się wchłania i szybko przedostaje do wszystkich komórek organizmu.

Pamiętaj, aby podczas antybiotykoterapii włączyć probiotyk od pierwszego dnia przyjmowania antybiotyku i zmniejszyć ryzyko dolegliwości jelitowo-żołądkowych (m.in. biegunki poantybiotykowej).

Inhalacje na zapalenie krtani

Wiesz już, że bez względu na przyczynę choroby, bardzo ważne jest nawilżanie krtani. W tym wypadku niezastąpione są inhalacje. Najprostszy roztwór do inhalacji przygotujesz z wody i soli kuchennej. Możesz też kupić gotowy roztwór soli fizjologicznej w aptece. Dzięki temu nawilżysz gardło i zmniejszysz odruch kaszlowy. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić inhalacje z dodatkiem budezonidu. Leki na bazie tej substancji są dostępne wyłącznie na receptę. Budezonid jest kortykosteroidem – lekiem o silnym miejscowym działaniu przeciwzapalnym. Zmniejsza przekrwienie błon śluzowych, działa przeciwświądowo i łagodzi podrażnienia. Popularnym lekiem (w formie zawiesiny do inhalacji) jest Nebbud.

Babcine sposoby na zapalenie krtani

Domowe sposoby na zapalenie krtani mają nie mniejsze znaczenie niż leczenie farmakologiczne. Dzięki produktom, które dostępne są w każdym sklepie spożywczym, skutecznie złagodzisz nieprzyjemne objawy choroby.

Siemię lniane na zapalenie krtani

Siemię lniane ma zbawienny wpływ na krtań. Doskonale nawilża śluzówkę i tworzy na jej powierzchni ochronną warstwę, która zapobiega podrażnieniom. Zmniejsza także odruch kaszlu.

Siemię lniane jest tanie i dostępne praktycznie w każdym sklepie spożywczym. Aby przygotować napój, zalej łyżkę siemienia (zmielonego lub w ziarnach) szklanką wrzątku. Poczekaj, aż mieszanina ostygnie i powstanie zawiesina. Tak przygotowany napój możesz pić według potrzeb kilka razy dziennie.

Siemię lniane to również bezpieczny sposób na przeziębienie dla kobiet w ciąży.

Czosnek na zapalenie krtani

Czosnek świetnie sprawdza się podczas wielu infekcji i stanów zapalnych. Działa przeciwdrobnoustrojowo. Poprawia również odporność całego organizmu, dzięki czemu łatwiej jest walczyć z infekcjami.

Podczas zapalenia krtani czosnek możesz spożywać w każdej postaci. Dodawaj go do wszelkich potraw (zup, sałatek, sosów, kanapek). Czosnek swoje prozdrowotne właściwości zawdzięcza obecności allicyny – naturalnemu antybiotykowi. Allicyna jest specyficzną substancją, ponieważ swoje właściwości zyskuje dopiero po mechanicznym uszkodzeniu czosnku. Dlatego przed spożycie zmiażdż czosnek za pomocą noża lub wyciskarki. Jeśli przeszkadza Ci ostry smak i zapach czosnku, możesz kupić go w postaci tabletek.

Stosowanie suplementów z czosnkiem skonsultuj z lekarzem lub farmaceutą, ponieważ czosnek może wpływać na działanie innych leków.

Imbir na zapalenie krtani

Imbir, podobnie jak czosnek, wykazuje działanie przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowe. Działa również przeciwzapalnie i przeciwbólowo, dlatego warto go włączyć w leczenie zapalenia krtani.

Aby maksymalnie skorzystać z właściwości imbiru, wybierz świeży zamiast gotowego tartego. Znajdziesz go w każdym markecie na dziale warzywnym. Korzeń imbiru o długości 1 cm obierz i zetrzyj na tarce. W takiej postaci dodaj go do herbaty. Ostry smak imbiru złagodzisz, jeśli do naparu dodasz niewielką ilość cukru lub miodu. 

Miód na zapalenie krtani

Miód od wieków znany jest ze swoich prozdrowotnych właściwości. Skutecznie wspomaga organizm w walce z drobnoustrojami, a do tego działa przeciwkaszlowo. Należy jednak pamiętać, że powyżej 35⁰C miód traci swoje prozdrowotne właściwości. Dlatego tak popularne dodawanie miodu do herbaty nie ma sensu – chyba że zaczekasz, aż napar ostygnie.

Zioła na zapalenie krtani

Zioła takie jak rumianek, szałwia i mięta pomogą Ci podczas zapalenia krtani. Rumianek działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo. Napar z rumianku możesz zarówno pić, jak i wdychać. Szałwia ma właściwości antyoksydacyjne i działa przeciwzapalnie. Wspomaga także organizm w walce z bakteriami i wirusami. Naparem z szałwii płucz gardło kilka razy dziennie. Mięta swój cudowny zapach zawdzięcza obecności mentolu – olejku eterycznego o właściwościach przeciwbólowych i przeciwświądowych. Również działa przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo. Najwięcej korzyści z mięty osiągniesz, jeśli wykorzystasz ją do inhalacji. Do tego celu możesz użyć naparu ze zwykłej herbaty miętowej lub olejku miętowego.

Podczas zapalenia krtani możesz skorzystać również ze sposobów, jakie sprawdzają się przy zapaleniu gardła. Przeczytaj artykuł o domowych sposobach ból gardła.

Lody a zapalenie krtani

Czy jedzenie lodów przy zapaleniu krtani jest dobrym pomysłem? Opinie ekspertów są podzielone. Przy infekcjach górnych dróg oddechowych zaleca się spożywanie pokarmów i napojów w temperaturze pokojowej. Zarówno zbyt wysoka, jak i zbyt niska temperatura podrażnia gardło i pogłębia stan zapalny. Przez to objawy choroby mogą się nasilić, a leczenie będzie trwać dłużej. Z drugiej strony niska temperatura działa kojąco na krtań – zmniejsza opuchliznę i łagodzi ból. Jest to jednak działanie chwilowe i wyłącznie objawowe. W dłuższej perspektywie jedzenie lodów podczas zapalenia krtani raczej nie wpływa na proces leczenia.

Ile trwa zapalenie krtani?

Zapalenie krtani trwa zazwyczaj 2 tygodnie. Ostra postać zapalenia krtani przeciąga się do 3 tygodni, a o przewlekłym zapaleniu krtani mówimy wtedy, kiedy objawy utrzymują się powyżej 3 tygodni. W każdym przypadku nawet jeśli ściśle stosujemy się do zaleceń lekarza, objawy ustępują powoli. Poza leczeniem farmakologicznym bardzo ważne jest oszczędzanie krtani, aby ta mogła się zregenerować. Podczas leczenia pozostań w domu i nie nadwyrężaj głosu.

Przyczyny zapalenia krtani

Zapalenie krtani wywołują bakterie i wirusy, ale do rozwoju choroby mogą się też przyczynić różne czynniki drażniące.

Najczęstsze przyczyny zapalenia krtani:

• Nadużywanie głosu – głośne i częste mówienie przez wiele godzin to prosta droga do zapalenia krtani. Dlatego choroba często dotyka osoby pracujące głosem. W grupie ryzyka są: nauczyciele, lektorzy, aktorzy, śpiewacy, pracownicy infolinii.
• Nadużywanie alkoholu – spożywanie alkoholu w nadmiernej ilości, szczególnie tego wysokoprocentowego takiego jak: wódka, gin, koniak, brandy, whisky, nalewka i likier znacznie zwiększa ryzyko zapalenia krtani. Im większa zawartość etanolu, tym silniejsze działanie drażniące.
• Palenie papierosów – dym papierosowy działa drażniąco na drogi oddechowe. Może doprowadzić do obrzęku i zapalenia krtani.
• Infekcje bakteryjne i wirusowe – krtań, ze względu na swoją lokalizację (między gardłem a tchawicą) podatna jest na infekcje bakteryjne i wirusowe tych samych drobnoustrojów, które wywołują choroby górnych dróg oddechowych.
• Kontakt z oparami chemicznymi lub pyłami – górnicy, pracownicy branży budowlanej i chemicznej.
• Refluks przełyku – w chorobie refluksowej kwas żołądkowy cofa się do przełyku i gardła, podrażniając przy tym również krtań, co może doprowadzić do zapalenia.

Czy zapalenie krtani jest zaraźliwe?

Zapalenie krtani jest zaraźliwe, jeśli wywołane jest infekcją bakteryjną lub wirusową. Drobnoustroje te również są odpowiedzialne za inne choroby górnych dróg oddechowych. W związku z tym łatwo przenoszą się drogą kropelkową (poprzez kichanie, kaszel, mówienie).

Profilaktyka zapalenia krtani

Profilaktyka zapalenia krtani to przede wszystkim unikanie czynników drażniących, które zwiększają ryzyko wystąpienia choroby. 

• Postaraj się nie nadwyrężać głosu – szczególnie jeśli intensywnie używasz go w pracy. Nie krzycz, nie mów za głośno, rób przerwy w mówieniu, aby Twoje struny głosowe mogły odpocząć. Często nawilżaj gardło.
• Jeżeli w pracy jesteś narażony na pyły lub substancje chemiczne, stosuj odpowiednie maski ochronne.
• Szczepionka odpornościowa – jeśli często łapiesz infekcje górnych dróg oddechowych, porozmawiaj ze swoim lekarzem o szczepionce odpornościowej. Jest ona polecana zarówno dzieciom, jak i dorosłym. Niewątpliwą zaletą szczepionki jest jej postać. Nie podaje się jej w formie zastrzyku, tylko w postaci kapsułek, tabletek podjęzykowych, granulek lub kropli do nosa.
• Zaszczep się na grypę – zapalenie krtani może być też wywołane przez wirusa odpowiedzialnego za rozwój grypy. Aby zminimalizować ryzyko choroby, rozważ szczepienie.
• Jeśli palisz papierosy, zrezygnuj :-)  – przeczytaj więcej na temat korzyści rzucenia palenia.
  
• Ogranicz spożycie alkoholu, szczególnie wysokoprocentowych trunków.
• Jeśli chorujesz na refluks żołądka, nie śpij zupełnie na płasko – podłuż pod głowę poduszkę, dzięki temu kwas żołądkowy nie będzie cofał się do gardła i nie podrażni krtani.

Zapalenie krtani i tchawicy

Tchawica należy do górnych dróg oddechowych i łączy krtań z oskrzelami. Zapalenie tchawicy jest częstym powikłaniem zapalenia krtani. Rzadziej jest konsekwencją zapalenia oskrzeli. Choroba daje objawy podobne jak w przypadku zapalenia krtani. Do tego może dojść ból w okolicy mostka i szyi. Zapalenie tchawicy diagnozuje się poprzez wymaz z gardła, RTG tchawicy oraz klatki piersiowej (aby wykluczyć zapalenie płuc i oskrzeli). Jeśli choroba została wywołana przez wirusy –  leczenie jest wyłącznie objawowe. Jeśli za zapalenie tchawicy odpowiadają bakterie – stosuje się antybiotykoterapię.

Zapalenie krtani a Covid