Jaka jest rola potasu w organizmie i jego związek z chorobami nerek lub serca? Przeczytaj artykuł i dowiedz się, jak objawia się niedobór, a jak nadmiar potasu we krwi. Poznaj źródła potasu w diecie oraz zalecenia stosowania potasu jako leku czy suplementu.
Potas w organizmie
Potas to jeden z elektrolitów, czyli pierwiastków wspomagających przewodnictwo nerwowe. Odgrywa ważną rolę w regulacji skurczu mięśni, w tym serca, odpowiada też za równowagę wodną organizmu oraz ciśnienie osmotyczne. Potas działa również antagonistycznie do wapnia (zwiększa przepuszczalność błon komórkowych) oraz sodu (spożycie sodu, czyli de facto soli, podwyższa ciśnienie krwi, podczas gdy potas je obniża). Pełni ważną funkcję w metabolizmie węglowodanów.
Potas w ciąży jest ważny ze względów utrzymania odpowiedniego ciśnienia krwi. Kiedy dochodzi do nadciśnienia w ciąży, może dojść do niedotlenienia płodu, zaburzeń rozwoju lub przedwczesnego porodu. Potas pomaga obniżyć ciśnienie i tym samym ogranicza ryzyko wymienionych powikłań.
Niedobór potasu (hipokaliemia)
Niedobór potasu może objawiać się:
- ogólnym osłabieniem,
- zaparciami,
- skurczami mięśni,
- kołataniem serca,
- arytmią serca,
- zaburzeniami czucia,
- spadkiem ciśnienia tętniczego,
- częstomoczem.
Jakie są przyczyny „uciekającego” potasu?
Do niedoboru potasu dochodzi najczęściej w przypadkach utraty potasu wraz z moczem lub przez przewód pokarmowy. Czasami jest to spowodowane stosowaniem niektórych leków, np. diuretyków, w innych przypadkach może wiązać się to z chorobami takimi jak: zaburzenia pracy tarczycy lub nerek, przetoki jelitowe czy gruczolaki jelita grubego. Innym razem może do niego dojść w wyniku wymiotów lub biegunek, a nawet poprzez nadużywanie środków przeczyszczających.
Jak uzupełnić szybko potas?
Jeśli niedobór potasu nie jest poważny, wystarczy włączyć do swoich posiłków produkty bogate w potas – ich listę znajdziesz poniżej.
W bardziej poważnych przypadkach należy wprowadzić suplementację – jej częstotliwość i siłę ustali lekarz. Pod żadnym pozorem nie działaj na własną rękę, szczególnie jeżeli:
- przyjmujesz niesteroidowe leki przeciwzapalne, czyli m.in. popularny ibuprofen, naproksen lub aspiryna – wchodzą one w interakcję z potasem i mogą prowadzić do tak silnego podwyższenia poziomu tego pierwiastka, że może dojść do uszkodzenia nerek, paraliżu lub zaburzenia pracy serca;
- bierzesz leki na niewydolność serca, nadciśnienie, cukrzycę – często to tzw. leki oszczędzające potas, które zapobiegają niedoborom tego pierwiastka, dlatego samodzielne wdrożenie takich suplementów może doprowadzić do hiperkaliemii;
- chorujesz na nerki.


Zarówno nadmiar, jak i niedobór potasu stwierdza się na podstawie badań krwi
Umów badanie krwi w domu!
Nadmiar potasu (hiperkaliemia)
Objawy nadmiaru potasu to:
- ogólne osłabienie,
- osłabienie mięśni lub ich porażenie,
- duszność,
- szybka męczliwość,
- wolne tętno,
- mrowienie,
- dezorientacja.
W ekstremalnych przypadkach wysoki potas może spowodować zatrzymanie pracy serca.
Jakie są przyczyny wysokiego poziomu potasu?
Możliwe przyczyny nadmiaru potasu to:
- Niewystarczające wydalanie potasu przez nerki wraz z moczem, co może wiązać się z uszkodzeniem nerek lub ich chorobami, bądź niedoczynnością nadnerczy.
- Stosowanie leków ograniczających wydalanie potasu: inhibitorów konwertazy angiotensyny (np. enalapryl, kaptopryl, lizynopryl, trandolapryl, chinapryl), blokerów receptora angiotensynowego (np. losartan, walsartan, telmisartan, irbesartan, kardesartan), diuretyków oszczędzających potas (spironolakton, eplerenon, amiloryd), niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. diklofenak, naproksen, ibuprofen, piroksykam), leków immunosupresyjnych (cyklosporyna, takrolimus) oraz leków przeciwdrobnoustrojowych (sulfametoksazol+trimetoprim, ketokonazol).
- Przedawkowanie potasu, czyli nadmierna suplementacja.
- Nowotwory, np. białaczka.
- Kwasica cukrzycowa z niedoboru insuliny lub kwasica metaboliczna.
Jak oczyścić organizm z potasu?
Aby pozbyć się nadmiaru potasu z organizmu, ważne jest ustalenie przyczyny: czy wynika to z nieodpowiednio dobranych leków lub suplementacji, czy też stoi za tym coś poważniejszego, np. uszkodzenie nerek lub nowotwór. Jak obniżyć poziom potasu? W niektórych (lekkich) przypadkach lekarz może zlecić stosowanie leków moczopędnych. Pomóc może również odpowiednia dieta, ograniczająca podaż tego pierwiastka. W cięższych przypadkach konieczne jest leczenie szpitalne.
Czego nie jeść przy wysokim poziomie potasu?
Unikaj produktów bogatych w potas, wymienionych niżej. Ponadto ogranicz picie soków owocowych i warzywnych. Obieraj owoce i warzywa przed spożyciem, aby zmniejszyć ilość potasu zawartego w skórce. Zrezygnuj z suplementów diety zawierających potas. Niestety nie istnieje droga na skróty i trudno wymienić produkty, które wypłukują potas z organizmu.
Jaka jest norma potasu we krwi?
Poziom potasu we krwi powinien mieścić się w przedziale 3,5 – 5,0 mmol/l. Zarówno nadmiar, jak i niedobór potasu stwierdza się na podstawie badań krwi.


Sprawdź poziom potasu bez wychodzenia z domu
Umów domowe pobranie krwi. Na jednej wizycie mobilnego specjalisty medycznego możesz zbadać nawet 3 osoby! Zaoszczędź czas i pieniądze!
Źródła potasu
Dobra wiadomość jest taka, że potas znajduje się w przeważającej liczbie produktów żywnościowych! W czym jest najwięcej potasu? W suszonych owocach, orzechach, nasionach, kakao i czekoladzie, a także warzywach i owocach, np. ziemniakach. Jednym z najbardziej bogatych w potas owoców jest banan, a także pomidory, szpinak, pomarańcze, figi i awokado. Sprawdź tabelę niżej i zobacz, w czym jest potas i co jeść, jeśli masz wysoki poziom potasu.
Produkty bogate w potas tabela (na podstawie Medycyny Praktycznej)
Produkt | Zawartość potasu (mg/100g) |
---|---|
kakao | 1927 |
suszone morele | 1666 |
suche nasiona białej fasoli | 1188 |
koncentrat pomidorowy 30% | 1072 |
pestki dyni | 810 |
orzechy archaidowe | 720 |
natka pietruszki | 695 |
czekolada mleczna | 607 |
czekolada gorzka | 581 |
orzechy włoskie | 581 |
kasza gryczana | 443 |
ziemniaki | 443 |
brokuły | 385 |
mięso z piersi kurczaka | 385 |
pieczeń wołowa | 375 |
polędwica sopocka | 374 |
świeży dorsz | 356 |
burak | 348 |
schab wieprzowy | 343 |
banan | 395 |
keczup | 335 |
seler | 320 |
Leki uzupełniające potas
Potas w formie leku stosuje się:
- w przypadku niedoboru potasu,
- po przedawkowaniu glikozydów naparstnicy.
Czasami też potas podaje się w celach profilaktycznych wraz z glikozydami naparstnicy, kortykosteroidami, lekami moczopędnymi.
Kiedy brać potas: rano czy wieczorem?
Przeciwwskazania do stosowania potasu w formie leków
Nie zaleca się podawania potasu w przypadkach:
- hiperkaliemii,
- ostrej i przewlekłej niewydolności nerek,
- niewydolności kory nadnerczy,
- stosowania leków moczopędnych oszczędzających potas,
- owrzodzenia żołądka lub jelit.
Środki ostrożności podczas leczenia potasem
Pamiętaj, aby w trakcie leczenia regularnie, zgodnie z zaleceniami lekarza, badać poziom potasu we krwi. Specjalista może także zlecić wykonanie badania EKG.
Przedawkowanie potasu
Pamiętaj, że potas, jak każdy inny lek, można przedawkować! Kiedy poziom potasu we krwi przekroczy 7,5 mmol/l i dojdzie do ciężkiej hiperkaliemii, konieczna jest hospitalizacja, a pacjent może wymagać nawet hemodializy.
Potas to ważny pierwiastek wspomagający podstawowe funkcje życiowe. Jednak jego samodzielna suplementacja może przynieść więcej szkody niż pożytku, dlatego preparaty z potasem stosuj wyłącznie po konsultacji ze specjalistą.

Natalia Kryger
Propagatorka zdrowego stylu życia oraz uprawiania sportu. Wolne chwile spędza na sali treningowej, ćwicząc akrobatykę powietrzną. Interesuje się psychologią oraz fizjologią człowieka. Autorka tekstów o tematyce medycznej, well-beingowej oraz lifestyle’owej.
Pokaż więcej

mgr Karolina Wojtkowska
Dietetyk kliniczny, ze specjalizacją z psychodietetyki. W swojej pracy łączy wiedzę kliniczną i psychologiczną. Głównym obszarem zainteresowań są zaburzenia odżywiania, w tym także zmiana błędnych przekonań na temat odżywiania i towarzyszących schematów poznawczych. Na co dzień pomaga osobom w wyjściu z błędnego koła odchudzania, poprzez zrozumienie działań, które ów cykl napędzają.
Pokaż więcej
Badania krwi w Twoim domu
Zamów badania online
Podaj datę, która Ci pasuje. O wyznaczonej porze przyjedzie do Ciebie specjalista, który pobierze krew.
Wykonaj badanie w ulubionym fotelu
Zamiast stać w kolejce, oczekuj specjalisty medycznego w ulubionym fotelu! Zapewniamy komfort i bezpieczeństwo pobrania.
Pobierz wyniki online
Wyniki odbierasz online, w tramwaju, pracy lub domu. Jeżeli będziesz mieć problem z interpretacją wyników - pomożemy.
Rozwiń

229,00 zł
Pakiet Badań Dla Każdego (maksimum)
Sprawdź zawartość potasu i innych kluczowych pierwiastków w swoim organizmie bez wychodzenia z domu.