Elektrolity: poznaj ich rolę i zrób je w domu!

Co to są elektrolity i jaka jest ich rola w organizmie

Elektrolity to ogólne określenie na pierwiastki, które pomagają przewodzić prąd elektryczny. Rolą elektrolitów w organizmie będzie zatem wspomaganie przewodzenia nerwowego.
Poza tym wpływają także indywidualnie na inne obszary zdrowia jak np. skurcze mięśni (w tym serca), regulacja gospodarki wodnej organizmu, ciśnienia krwi, temperatury ciała, metabolizmu lub produkcji hormonów.

Niedobór elektrolitów – objawy

Łagodne niedobory elektrolitów mogą nie dawać żadnych objawów. Kiedy dochodzi do znacznego spadku poziomu elektrolitów w organizmie, częstymi objawami są:

• ogólne osłabienie,
• skurcze mięśni,
• kołatanie serca,
• mrowienie kończyn,
• zaburzenia rytmu serca,
• ciemniejsza barwa moczu,
• zimne dłonie i stopy.

O niedoborze elektrolitów u dziecka może świadczyć:

• senność,
• problemy z koncentracją,
• skąpomocz,
• wzmożone pragnienie,
• ubytek masy ciała,
• sucha skóra,
• płacz bez łez,
• zapadnięte oczy.

Kiedy szczególnie jesteśmy narażeni na utratę elektrolitów?

Elektrolity tracimy wtedy, kiedy doświadczamy dużej utraty wody, a zatem przede wszystkim:

• W przypadku biegunek/wymiotów, kiedy tracimy wiele płynów ustrojowych.
• W przypadku infekcji wirusowych – gorączka i inne objawy choroby mogą powodować obniżenie się poziomu elektrolitów.
• W upały – kiedy się pocimy, poza wodą, tracimy również elektrolity, które zawarte są w naszym pocie. Już utrata wody o wielkości 2 – 4% masy ciała może odbić się na wydajności np. w pracy! Dowiedz się więcej o odwodnieniu.
• Po intensywnym wysiłku fizycznym, w szczególności w wysokie temperatury.
• Po nadmiernym spożyciu alkoholu – elektrolity to dobry sposób na kaca. Kiedy bawisz się, spożywając drinki, piwo lub inne napoje procentowe, powodują one nadmierną utratę wody – co łatwo zauważyć, bo częściej chodzisz do toalety. To jedna z dróg utraty elektrolitów.
• Przy stosowaniu niektórych leków: diuretyków, antybiotyków, kortykosteroidów lub przy chemioterapii.

Na zaburzenia elektrolitowe narażone są przede wszystkim dzieci w wieku niemowlęcym oraz seniorzy. Dlaczego? Dzieci mają szybszy metabolizm niż dorośli, a ponadto woda stanowi większy odsetek ich masy ciała niż u osoby dorosłej. Poza tym niemowlęta nie mają jeszcze w pełni dojrzałych nerek. Z kolei seniorzy często nie odczuwają pragnienia, co powoduje u nich odwodnienie. Innym powodem jest fakt, że wraz z wiekiem ludzki organizm traci zdolność oszczędzania wody. Do tego mogą dochodzić choroby wieku starszego takie jak demencja, które skutkują zapominaniem, także o jedzeniu i piciu.

Elektrolity w ciąży

Utrzymywanie odpowiedniego stężenia niektórych elektrolitów w ciąży jest ważne dla poprawnego rozwoju płodu i utrzymania ciąży. Potas w ciąży jest ważny ze względów utrzymania odpowiedniego ciśnienia krwi. Kiedy dochodzi do nadciśnienia, może dojść do niedotlenienia dziecka lub zaburzeń rozwoju. Stwarza to również ryzyko przedwczesnego porodu. Z kolei magnez w ciąży uczestniczy w rozwoju układu kostnego u płodu, podobnie jak wapń.

Zaburzenia elektrolitowe

Nadmiar lub niedobór elektrolitów jest ściśle powiązany ze stanem ludzkiej gospodarki wodnej. Niektóre choroby mogą przyczyniać się do zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej. Takimi chorobami i stanami zdrowotnymi są:

• oparzenia;
• nowotwory;
• choroby sercowo-naczyniowe, np. nadciśnienie lub zawał serca;
• zatrucie wodą;
• zaburzenia odżywiania;
• choroby nerek;
• choroby wątroby, np. marskość wątroby;
• alkoholizm.

Pacjenci z tymi chorobami w szczególności powinni wykonywać badanie elektrolitów we krwi. Wygodę dla pacjentów leczonych ambulatoryjnie stanowi usługa domowego pobrania krwi. Umawiając przyjazd mobilnego specjalisty medycznego, nie musisz ruszać się z fotela, tracić czasu na dojazdy i martwić się o to, czy wystarczy Ci sił na stanie w kolejkach.

Domowe elektrolity – jak zrobić własny napój izotoniczny?

Potas, sód magnez i wapń to pierwiastki, które z łatwością możemy uzupełnić dietą oraz napojami, które szybko przygotujemy w domu. Aby uzupełnić elektrolity, nie musisz iść do apteki! Ba, nie musisz nawet kupować izotoników, czyli elektrolitów do picia. Portal Dietetycy.org porównał skład komercyjnych izotoników z domowymi elektrolitami – te dostępne w sklepie zawierają znacznie więcej cukru. Ponadto wzbogacone są w barwniki, regulatory kwasowości, konserwanty oraz substancje mające szkodliwy wpływ na aktywność i skupienie uwagi u dzieci. Właśnie dlatego zamiast gotowych rozwiązań, polecamy przygotować domowe elektrolity.

To całkiem proste! Wystarczy:

• 500 ml wody;
• łyżka miodu, syropu klonowego lub syropu z agawy;
• sok z cytryny (całej lub połowy);
• szczypta soli.

Całość zmieszaj i popijaj w ciągu dnia.

Portal Dietetycy.org proponuje również inne domowe dania, które uzupełnią elektrolity, np. rosół, a dla miłośników słodkiego: koktajle mleczne z owocami.

Formy aptecznych elektrolitów

Gotowe elektrolity dostępne w aptekach to dobra opcja w szczególności dla osób zmagających się z ostrą biegunką. Produkty dostępne w aptekach to fachowo płyny nawadniające, inaczej płyny glukozowo-elektrolitowe. Część z nich może zawierać sporo cukru, inne będą wzbogacone o probiotyki, które pomogą przywrócić równowagę jelitową po infekcji lub zatruciu. Najczęściej przyjmują one formę musujących tabletek lub proszku.

Czy elektrolity można pić codziennie?

Czy można przedawkować elektrolity?

Przedawkowanie elektrolitów jest możliwe poprzez nadmierną suplementację. Nadmiar elektrolitów może przyczyniać się do rozwoju chorób np. sercowo-naczyniowych lub nerek, dlatego należy z rozsądkiem podchodzić do preparatów z minerałami, zwłaszcza jeśli nie konsultujemy swojego wyboru z lekarzem.

Nadmiar elektrolitów rzadko kiedy można uzyskać samą dietą.

Równowaga jest ważna nie tylko w spacerze po linie. Zbalansowany poziom elektrolitów zapewnia dobrą kondycję układu nerwowego, serca, kości oraz metabolizmu. Przesunięcie szali na jedną ze skrajności może nawet zagrażać życiu. Znajdź złoty środek i ciesz się znakomitym zdrowiem oraz odpornością, która nie da się zepchnąć z liny! :)