Czujesz się osłabiony? Szukasz sposobów na lepszą wydajność w pracy lub sporcie? A może zmagasz się z odwodnieniem spowodowanym upałami, chorobami lub… stanem poimprezowym? Jeśli jedno z tych stwierdzeń jest prawdziwe, zapewne natknąłeś się już na sugestię, że rozwiązaniem na Twoje problemy mogą być elektrolity lub napoje izotoniczne. Co to takiego? Jak je zrobić samemu w domu? Jak długo je stosować? Poznaj odpowiedzi!
Co to są elektrolity i jaka jest ich rola w organizmie
Elektrolity to ogólne określenie na pierwiastki, które pomagają przewodzić prąd elektryczny. Rolą elektrolitów w organizmie będzie zatem wspomaganie przewodzenia nerwowego.
Poza tym wpływają także indywidualnie na inne obszary zdrowia jak np. skurcze mięśni (w tym serca), regulacja gospodarki wodnej organizmu, ciśnienia krwi, temperatury ciała, metabolizmu lub produkcji hormonów.
Niedobór elektrolitów – objawy
Łagodne niedobory elektrolitów mogą nie dawać żadnych objawów. Kiedy dochodzi do znacznego spadku poziomu elektrolitów w organizmie, częstymi objawami są:
- ogólne osłabienie,
- skurcze mięśni,
- kołatanie serca,
- mrowienie kończyn,
- zaburzenia rytmu serca,
- ciemniejsza barwa moczu,
- zimne dłonie i stopy.
O niedoborze elektrolitów u dziecka może świadczyć:
- senność,
- problemy z koncentracją,
- skąpomocz,
- wzmożone pragnienie,
- ubytek masy ciała,
- sucha skóra,
- płacz bez łez,
- zapadnięte oczy.
Kiedy szczególnie jesteśmy narażeni na utratę elektrolitów?
Elektrolity tracimy wtedy, kiedy doświadczamy dużej utraty wody, a zatem przede wszystkim:
- W przypadku biegunek/wymiotów, kiedy tracimy wiele płynów ustrojowych.
- W przypadku infekcji wirusowych – gorączka i inne objawy choroby mogą powodować obniżenie się poziomu elektrolitów.
- W upały – kiedy się pocimy, poza wodą, tracimy również elektrolity, które zawarte są w naszym pocie. Już utrata wody o wielkości 2 – 4% masy ciała może odbić się na wydajności np. w pracy! Dowiedz się więcej o odwodnieniu.
- Po intensywnym wysiłku fizycznym, w szczególności w wysokie temperatury.
- Po nadmiernym spożyciu alkoholu – elektrolity to dobry sposób na kaca. Kiedy bawisz się, spożywając drinki, piwo lub inne napoje procentowe, powodują one nadmierną utratę wody – co łatwo zauważyć, bo częściej chodzisz do toalety. To jedna z dróg utraty elektrolitów.
- Przy stosowaniu niektórych leków: diuretyków, antybiotyków, kortykosteroidów lub przy chemioterapii.
Na zaburzenia elektrolitowe narażone są przede wszystkim dzieci w wieku niemowlęcym oraz seniorzy. Dlaczego? Dzieci mają szybszy metabolizm niż dorośli, a ponadto woda stanowi większy odsetek ich masy ciała niż u osoby dorosłej. Poza tym niemowlęta nie mają jeszcze w pełni dojrzałych nerek. Z kolei seniorzy często nie odczuwają pragnienia, co powoduje u nich odwodnienie. Innym powodem jest fakt, że wraz z wiekiem ludzki organizm traci zdolność oszczędzania wody. Do tego mogą dochodzić choroby wieku starszego takie jak demencja, które skutkują zapominaniem, także o jedzeniu i piciu.
Brak sił? Zbadaj swoje zdrowie - pakiety badań krwi w domu
299,00 zł
Pakiet badań dla każdego (rozszerzony)
Wybrane badania zawarte w pakiecie: - Morfologia krwi (pełna) - podstawowe badanie krwi, które ocenia ogólny stan zdrowia pacjenta i może zdiagnozować anemię. - OB (odczyn Biernackiego) - wskaźnik stanu zapalnego. - Lipidogram - ocenia poziom trójglicerydów, cholesterolu całkowitego i poszczególnych jego frakcji. Profil lipidowy pozwala oszacować ryzyko miażdżycy, nadciśnienia i innych chorób układu krążenia. - CRP - wskaźnik stanu zapalnego. - Glukoza - parametr pozwalający na identyfikację i monitorowanie przebiegu cukrzycy. - Kreatynina - parametr oceniający prawidłową pracę nerek. - Próby wątrobowe (ALT, AST, ALP, BIL, GGTP) - badanie pozwala kompleksowo ocenić pracę wątroby i zdiagnozować choroby narządu. - Amylaza - parametr pozwala zdiagnozować i zróżnicować choroby trzustki. - TSH - hormon standardowo oznaczany w celu kontroli pracy tarczycy. - Elektrolity (Na, K) - parametry oceniają pracę nerek i układu nerwowego. - Kwas moczowy - pozwala ocenić metabolizm białek. Oznaczenie tego parametru jest pomocne np. w diagnostyce dny moczanowej. - Magnez - wspomaga diagnostykę zaburzeń nerwowo-mięśniowych i arytmii. - Wapń całkowity - badanie służy diagnostyce chorób układu kostnego, pokarmowego, krwionośnego i wydalniczego. Przygotowanie do badań: - Pakiet powinien być wykonywany w godzinach porannych. - Do badań przystąp na czczo. Ostatni posiłek zjedz nie później niż 12 godzin przed pobraniem. - Zrezygnuj z alkoholu 2-3 dni przed badaniem. - Nie zmieniaj swojej diety na kilka dni przed wykonaniem pakietu. - Przed pobraniem unikaj wysiłku. W dzień poprzedzający badanie zrezygnuj z intensywnego treningu. - Zadbaj o nawodnienie. Pół godziny przed badaniem wypij szklankę wody. - Kobiety nie powinny wykonywać badań w trakcie miesiączki. Dla kogo jest ten pakiet? Dla każdego, kto chce kompleksowo sprawdzić swoje zdrowie i cieszyć się długowiecznością. Pakiet nie ma ograniczeń wiekowych, płciowych czy społecznych – każdy powinien go wykonać co najmniej raz w roku!
929,00 zł
Pakiet kompleksowych badań stanu zdrowia
Wybrane badania zawarte w pakiecie: - Morfologia - podstawowe badanie, które ocenia ogólny stan zdrowia oraz pozwala wykryć choroby układu krwiotwórczego. - Lipidogram (CHOL, HDL, nie-HDL, LDL, TG) - pozwala oszacować ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, np.: miażdżycy, czy nadciśnienia. - Kwas moczowy - pozwala ocenić metabolizm białek. Oznaczenie tego parametru jest pomocne diagnostyce chorób metabolicznych, np. dna moczanowa. - Hemoglobina glikowana - wyznacznik średnich poziomów glukozy we krwi =z ostatnich 2-3 miesięcy. - Wskaźnik insulinooporności HOMA-IR - określa stosunek stężeń insuliny i glukozy. Wykorzystywany w diagnostyce insulinooporności. - Kreatynina i eGFR - pozwala ocenić funkcjonowanie filtracji nerek. - Mocznik - ocenia prawidłową pracę nerek. Przydatny parametr w diagnostyce chorób wątroby i nerek. - Próby wątrobowe (ALT, AST, ALP, Bilirubina całkowita, GGTP) - przesiewowe parametry wątrobowo-żółciowe pozwolą ocenić pracę wątroby. - Żelazo - oznaczenie tego parametru wraz z morfologią jest istotne w diagnostyce niedokrwistości. - Ferrytyna - białko magazynujące żelazo w organizmie. Pomocne w diagnostyce niedokrwistości. - Elektrolity (sód i potas) - parametry oceniające pracę nerek i układu nerwowego. - CRP - wykładnik stanu zapalnego. - Witamina B12 - odpowiedzialna jest za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, sercowo-naczyniowego oraz pokarmowego. Istotna w diagnostyce niedokrwistości. Przygotowanie do badań: - Badania wykonaj w godzinach porannych. - Do badania przystąp na czczo, zachowując 12-godziny odstęp między ostatnim posiłkiem a pobraniem. - Postaraj się odpocząć i zrelaksować przed badaniem. - Unikaj nadmiernego wysiłku bezpośrednio przed badaniem. - 2-3 dni przed wykonaniem pakietu zrezygnuj z alkoholu. - Pół godziny przed pobraniem wypij szklankę wody. - Kobiety nie powinny wykonywać badań w trakcie miesiączki. Dla kogo jest ten pakiet? Pakiet badań krwi może wykonać każdy. W szczególności warto zdecydować się na badania, jeśli doświadczasz takich objawów jak: bóle stawów i mięśni, nieuzasadnione obniżenie nastroju, nawracające infekcje, spowolnione gojenie ran, problemy ze snem, senność, zimne stopy i dłonie, suchość skóry, bladość skóry, wzdęcia, alergiczny nieżyt nosa, duszności, spadek libido, częste infekcje intymne, suchość w ustach.
229,00 zł
Pakiet badań dla dziecka (1-3)
Badania w pakiecie: - Morfologia krwi (pełna) - pomaga wykryć niedokrwistość, której przyczyną często są niedobory żelaza. - CRP (ilościowo) - białko ostrej fazy, które wzrasta w m.in. w stanach zapalnych. - Bilirubina całkowita - barwnik krwi, dzięki któremu jesteśmy w stanie ocenić pracę wątroby. Jej podwyższony poziom często towarzyszy żółtaczce. - Żelazo - u dzieci w fazie intensywnego rozwoju zapotrzebowanie na żelazo jest większe niż u dorosłych, przez co łatwiej o wykształcenie niedoborów. - Ferrytyna - parametr określający zapasy żelaza w organizmie. - TSH - hormon przysadki mózgowej, stymulujący produkcję hormonów tarczycy. - Kreatynina - wskaźnik pracy nerek. - Glukoza - pomiar stężenia cukru we krwi. Badanie pozwala na diagnostykę w kierunku cukrzycy. - Witamina D - wpływa ona na prawidłowy rozwój kości dziecka. Pobudza również komórki do wytwarzania przeciwciał chroniących układ odpornościowy oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia nadciśnienia, nowotworów i chorób autoimmunologicznych. Przygotowanie do badań: - Umów badanie rano w godzinach 7-10. - Pół godziny przed badaniem zadbaj o nawodnienie dziecka – nakarm go mlekiem lub daj trochę wody. W ciągu kilku dni poprzedzających badanie zwracaj uwagę na to, czy dziecko pije wystarczająco dużo. - Obudź dziecko co najmniej 30 minut przed wizytą specjalisty. To czas na podanie szklanki wody i przygotowanie dziecka emocjonalnie do pobrania krwi. Kiedy wykonać pakiet? Badania można wykonywać profilaktycznie lub w momencie, gdy są ku temu wskazania medyczne. Symptomy, jakie powinny zwrócić Twoją uwagę i zmotywować do wykonania badań u dziecka to m.in.: - zahamowanie wzrostu; - zmiany na łokciach i kolanach (objaw brudnych łokci); - zaparcia; - zaburzenia koncentracji; - spaczony apetyt (np. jedzenie kredy, surowego ryżu i rzeczy nieprzeznaczonych do spożycia); - łatwa męczliwość; - częstomocz; - opóźniony wiek zębowy; - tendencja do przyrostu masy ciała pomimo zmniejszonego łaknienia; - bladość skóry; - zwiększone pragnienie.
Elektrolity w ciąży
Utrzymywanie odpowiedniego stężenia niektórych elektrolitów w ciąży jest ważne dla poprawnego rozwoju płodu i utrzymania ciąży. Potas w ciąży jest ważny ze względów utrzymania odpowiedniego ciśnienia krwi. Kiedy dochodzi do nadciśnienia, może dojść do niedotlenienia dziecka lub zaburzeń rozwoju. Stwarza to również ryzyko przedwczesnego porodu. Z kolei magnez w ciąży uczestniczy w rozwoju układu kostnego u płodu, podobnie jak wapń.
Zaburzenia elektrolitowe
Nadmiar lub niedobór elektrolitów jest ściśle powiązany ze stanem ludzkiej gospodarki wodnej. Niektóre choroby mogą przyczyniać się do zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej. Takimi chorobami i stanami zdrowotnymi są:
- oparzenia;
- nowotwory;
- choroby sercowo-naczyniowe, np. nadciśnienie lub zawał serca;
- zatrucie wodą;
- zaburzenia odżywiania;
- choroby nerek;
- choroby wątroby, np. marskość wątroby;
- alkoholizm.
Pacjenci z tymi chorobami w szczególności powinni wykonywać badanie elektrolitów we krwi. Wygodę dla pacjentów leczonych ambulatoryjnie stanowi usługa domowego pobrania krwi. Umawiając przyjazd mobilnego specjalisty medycznego, nie musisz ruszać się z fotela, tracić czasu na dojazdy i martwić się o to, czy wystarczy Ci sił na stanie w kolejkach.
Domowe elektrolity – jak zrobić własny napój izotoniczny?
Potas, sód magnez i wapń to pierwiastki, które z łatwością możemy uzupełnić dietą oraz napojami, które szybko przygotujemy w domu. Aby uzupełnić elektrolity, nie musisz iść do apteki! Ba, nie musisz nawet kupować izotoników, czyli elektrolitów do picia. Portal Dietetycy.org porównał skład komercyjnych izotoników z domowymi elektrolitami – te dostępne w sklepie zawierają znacznie więcej cukru. Ponadto wzbogacone są w barwniki, regulatory kwasowości, konserwanty oraz substancje mające szkodliwy wpływ na aktywność i skupienie uwagi u dzieci. Właśnie dlatego zamiast gotowych rozwiązań, polecamy przygotować domowe elektrolity.
To całkiem proste! Wystarczy:
- 500 ml wody;
- łyżka miodu, syropu klonowego lub syropu z agawy;
- sok z cytryny (całej lub połowy);
- szczypta soli.
Całość zmieszaj i popijaj w ciągu dnia.
Portal Dietetycy.org proponuje również inne domowe dania, które uzupełnią elektrolity, np. rosół, a dla miłośników słodkiego: koktajle mleczne z owocami.
Formy aptecznych elektrolitów
Gotowe elektrolity dostępne w aptekach to dobra opcja w szczególności dla osób zmagających się z ostrą biegunką. Produkty dostępne w aptekach to fachowo płyny nawadniające, inaczej płyny glukozowo-elektrolitowe. Część z nich może zawierać sporo cukru, inne będą wzbogacone o probiotyki, które pomogą przywrócić równowagę jelitową po infekcji lub zatruciu. Najczęściej przyjmują one formę musujących tabletek lub proszku.
Czy elektrolity można pić codziennie?
Czy można przedawkować elektrolity?
Przedawkowanie elektrolitów jest możliwe poprzez nadmierną suplementację. Nadmiar elektrolitów może przyczyniać się do rozwoju chorób np. sercowo-naczyniowych lub nerek, dlatego należy z rozsądkiem podchodzić do preparatów z minerałami, zwłaszcza jeśli nie konsultujemy swojego wyboru z lekarzem.
Nadmiar elektrolitów rzadko kiedy można uzyskać samą dietą.
Równowaga jest ważna nie tylko w spacerze po linie. Zbalansowany poziom elektrolitów zapewnia dobrą kondycję układu nerwowego, serca, kości oraz metabolizmu. Przesunięcie szali na jedną ze skrajności może nawet zagrażać życiu. Znajdź złoty środek i ciesz się znakomitym zdrowiem oraz odpornością, która nie da się zepchnąć z liny! :)
Zwolenniczka zdrowego stylu życia oraz uprawiania sportu. Wolne chwile spędza na sali treningowej, ćwicząc akrobatykę powietrzną. Interesuje się psychologią oraz fizjologią człowieka. Autorka tekstów o tematyce medycznej, well-beingowej oraz lifestyle’owej.
Pokaż więcej
Dietetyk kliniczny, ratownik medyczny oraz terapeuta. W swojej pracy dużo uwagi zwraca na żywienie kobiet w ciąży i wspomaganie leczenia niepłodności. Współtworzy eventy Świadoma Mama we Wrocławiu, obecnie pisze pracę na temat wiedzy o programowaniu żywieniowym.
Pokaż więcej
