Marskość wątroby – objawy, leczenie, rokowania

Co to jest marskość wątroby?

Marskość wątroby to postępujące i nieodwracalne uszkodzenie komórek wątroby (hepatocytów). Zostają one zastąpione tkanką łączną, co upośledza funkcje metaboliczne narządu. Pojawiają się problemy z odprowadzaniem żółci i dochodzi do wzrostu ciśnienia w żyle wrotnej wątroby. Ze względu na czynnik wywołujący chorobę wyróżnia się: 

• marskość alkoholową,
• marskość zastoinową, 
• marskość pozapalną,
• marskość żółciową,
• marskość uwarunkowaną genetycznie.

Marskość wątroby – objawy

Marskość wątroby rozwija się latami. Na początku nie daje żadnych symptomów. Następnie objawy są nieswoiste, czyli mogą wskazywać również na inne schorzenia.

Pierwsze nieswoiste objawy marskości wątroby:

• ogólne osłabienie i gorsza tolerancja wysiłku;
• zmęczenie przy jednoczesnej bezsenności;
• brak apetytu;
• mdłości;
• chudnięcie;
• bóle brzucha i wzdęcia;
• powiększenie śledziony;
• wodobrzusze.

Marskość wątroby – objawy skórne

Wraz z postępem choroby dochodzą nowe, bardziej charakterystyczne objawy. Niektóre osoby w ogóle nie doświadczają ww. symptomów i objawy skórne są u nich pierwszą oznaką marskości wątroby. A są to:

• świąd skóry;
• przebarwienia na skórze;
• białe plamki na paznokciach;
• rumień na stopach i wewnętrznej stronie dłoni tzw. dłonie wątrobowe;
• „pajączki” na skórze rąk, twarzy i klatki piersiowej;
• żółtaczka – objawiająca się zażółceniem białek ocznych, skóry i błon śluzowych.

Zaawansowane objawy marskości wątroby – ostatnie stadium

Kiedy wątroba jest już bardzo uszkodzona i nie może prawidłowo pełnić swojej funkcji, pojawiają się charakterystyczne objawy marskości wątroby:

• krwawienie z nosa i dziąseł;
• skłonność do powstawania siniaków;
• wodobrzusze;
• opuchlizna nóg;
• ogólne postępujące wyniszczenie organizmu (związane z zanikiem mięśni);
• zaburzenia snu związane z zaburzeniem metabolizmu melatoniny;
• zaburzenia ze strony układu pokarmowego: mdłości, wymioty, biegunki, bóle brzucha, brak apetytu;
• osteoporoza;
• stany podgorączkowe;
• częste infekcje;
• nocne skurcze łydek;
• obrzęk ślinianek przyusznych tzw. chomikowata twarz;
• przykurcz Dupuytrena (przykurcz ścięgien palców dłoni);
• ginekomastia u mężczyzn;
• u kobiet zaburzenia miesiączkowania i problemy z płodnością;
• powiększenie śledziony.

Marskość wątroby – objawy u osoby uzależnionej od alkoholu

Jakie badania wykonać na marskość wątroby?

W zaawansowanym stadium choroby lekarz może wystawić diagnozę na podstawie samego obrazu klinicznego pacjenta i przeprowadzonego wywiadu. Wykrycie marskości wątroby na wczesnym etapie jest możliwe tylko poprzez wykonanie odpowiednich badań laboratoryjnych z krwi, takich jak:

• Próby wątrobowe (ALT, AST, ALP, BIL, GGTP) – pozwalają ocenić przebieg i rozległość uszkodzeń wątroby.
• Albumina – niskie stężenie świadczy o uszkodzeniu wątroby.
• HCV przeciwciała – dodatni wynik badania oznacza, że pacjent miał kontakt z wirusem. Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C przez długi czas może nie dawać żadnych objawów. Brak odpowiedniego leczenia prowadzi do marskości wątroby, a nawet nowotworu.
• HBs przeciwciała – badanie pozwala określić stadium choroby u osób cierpiących na wirusowe zapalenie wątroby typu B.
• HbS antygen – dzięki badaniu można rozpoznać ostre lub przewlekłe zapalenie wątroby typu B (HBV). Wczesna diagnostyka umożliwi podjęcie działań, które uchronią nie tylko przed marskością wątroby, ale też przed niewydolnością i rakiem narządu.

Wszystkie te badania możesz wykonać w domu. Wybierając Pakiet Badań na Wątrobę uPacjenta stawiasz na komfort i niezależność.

Czasami lekarz zleca dodatkowe badania takie jak:

• USG jamy brzusznej – pozwala ocenić rozległość zmian;
• badanie Dopplera – określa przepływ krwi w naczyniach wątroby;
• tomografię komputerową – wykonuje się ją, aby wykluczyć inne choroby wątroby, np. nowotwór;
• biopsję wątroby – polega na pobraniu fragmentu tkanki wątrobowej i jej oceny pod mikroskopem.

Marskość wątroby – leczenie

Leczenie marskości wątroby polega na:

• wyeliminowaniu przyczyny, która doprowadziła do choroby;
• zapobieganiu dalszemu postępowi choroby – spowolnienie procesu włóknienia komórek wątroby;
• zapobieganiu powikłań i/lub ich leczeniu.

Niestety nie istnieje cudowny lek na marskość wątroby, ale można podjąć działania, które skutecznie spowolnią proces chorobowy. Jeżeli cierpisz na alkoholową marskość wątroby, przede wszystkim powinieneś zrezygnować ze spożywania alkoholu. Alkoholizm jest chorobą i nie musisz radzić sobie z nią sam! Jeśli potrzebujesz pomocy, porozmawiaj o tym z lekarzem rodzinnym lub zgłoś się do poradni. Dane teleadresowe placówek zajmujących się leczeniem uzależnienia od alkoholu znajdziesz na tej stronie. Wsparcie uzyskasz też na stronie stopuzaleznieniom.pl oraz stronie internetowej Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Lek na marskość wątroby – sylimaryna

Obecnie jedynym lekiem, który skutecznie spowalnia proces włóknienia wątroby jest sylimaryna. Jest to lek ziołowy pozyskiwany z ostropestu plamistego. Sylimaryna działa przede wszystkim:

• przeciwzapalnie,
• detoksykująco,
• antyoksydacyjnie,
• rozkurczowo,
• żółciotwórczo i żółciopędnie.

Ponadto obniża poziom cholesterolu we krwi i zapobiega miażdżycy. Zapobiega też wytrącaniu się kamieni żółciowych. Chroni wątrobę przed działaniem wielu trucizn (m.in. alkoholu, mykotoksyn muchomora sromotnikowego). Zapobiega marskości wątroby i zmniejsza ryzyko wystąpienia nowotworu. Sylimaryna jest bardzo dobrze tolerowana i nie powoduje istotnych skutków ubocznych.

Naturalne leki na marskość wątroby – zioła na wątrobę

Zioła na wątrobę jedynie usprawnią jej pracę, ale nie wyleczą marskości. Można je spożywać w postaci naparów lub w formie wyciągów (leki, kapsułki). Do ziół, które wpływają korzystnie na pracę wątroby zalicza się:

• Ostropest plamisty – zawiera wspomnianą wcześnie sylimarynę. Działa przeciwzapalnie i detoksykująco.
• Karczoch zwyczajny – zawiera cynarynę, która wykazuje działanie żółciopędne. Usprawnia pracę wątroby, przyspiesza procesy trawienne i obniża poziom cholesterolu we krwi.
• Pokrzywę – wykazuje właściwości detoksykujące, działa moczopędnie,  dodatkowo wspiera układ odpornościowy.
• Mniszek lekarski – działa żółciotwórczo, żółciopędnie i detoksykująco.
• Dziurawiec – wspomaga pracę całego układu pokarmowego.

Czy marskość wątroby jest wyleczalna?

Jeśli doszło do marskości wątroby, nie można cofnąć powstałych zmian, ale można znacznie spowolnić proces chorobowy. Wszystko zależy od stopnia zaawansowania choroby, wdrożonego leczenia i prowadzonego stylu życia.

Marskość wątroby – rokowania

Ile się żyje z marskością wątroby?

Jeśli marskość wątroby zostanie zdiagnozowana na wczesnym etapie (co oznacza, że nie daje jeszcze widocznych objawów, a choroba została zdiagnozowana przez badania krwi) średnia długość życia wynosi 9-12 lat. Natomiast jeśli choroba jest już w stadium zaawansowanym (co oznacza, że daje widoczne objawy, lekarz postawił diagnozę na podstawie obrazu klinicznego i wywiadu) średnia długość życia nie przekracza 2 lat.

Ile żyje alkoholik z marskością wątroby?

Wszystko zależy od stopnia zaawansowania marskości. Jeśli zmiany są nieznaczne, można skutecznie spowolnić proces chorobowy. Bezwzględnym warunkiem poprawy stanu zdrowia jest całkowite zaprzestanie spożywania alkoholu. Jeżeli zmiany są zaawansowane, długość życia zwykle nie przekracza 2 lat, a jedyną szansą na wyzdrowienie jest przeszczep wątroby.

Marskość wątroby – przyczyny

Marskość wątroby to nie tylko efekt alkoholizmu. Owszem, spożywanie alkoholu w nadmiarze jest jedną z głównych przyczyn choroby, ale może ona być spowodowana wieloma innymi czynnikami.

Najczęstszymi przyczynami marskości wątroby są:

• nadużywanie alkoholu;
• wirusowe zapalenie wątroby typu B i C;
• niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby;
• autoimmunologiczne zapalenie wątroby np. stwardniające zapalenie dróg żółciowych;
• długotrwałe spożywanie leków hepatotoksycznych np. metotreksatu, amiodaronu, izoniazydu;
• zatrucie grzybami np. muchomorem sromotnikowym;
• choroby o podłożu genetycznym: choroba Wilsona, mukowiscydoza, hemochromatoza;
• cukrzyca;
• otyłość;
• zespół Budda-Chiariego.

Marskość wątroby – powikłania

Nieleczona marskość wątroby prowadzi do wielu powikłań, stopniowego wyniszczenia organizmu, a w konsekwencji do śmierci. Najczęstszymi powikłaniami są:

• wyniszczenie organizmu;
• wodobrzusze, które z kolei może prowadzić do przepukliny i zapalenia otrzewnej;
• zastój żółci w wątrobie (cholestaza);
• znaczny spadek odporności organizmu i wzrost podatności na infekcje;
• żylaki przełyku;
• powiększenie śledziony;
• krwawienia błon śluzowych układu pokarmowego;
• zaburzenia psychiczno-neurologiczne tzw. encefalopatia wątrobowa, w których dochodzi do spowolnienia funkcji intelektualnych, pacjent doświadcza apatii, lęków, urojeń, pojawiają się zaburzenia snu, a nawet może dojść do śpiączki;
• zespół wątrobowo-płucny objawiający się dusznościami, siną skórą i palcami pałeczkowatymi;
• zespół wątrobowo-nerkowy – skąpomocz, niewydolność nerek;
• rak wątroby;
• „głowa meduzy” – znaczne powiększenie obwodu brzucha, charakterystyczny wygląd skóry wokół pępka spowodowany uwypukleniem się żył.

Zapobieganie marskości wątroby

Marskość wątroby jest chorobą postępującą, nie da się jej całkowicie wyleczyć, jedynie można spowolnić proces chorobowy. Dlatego tak ważna jest edukacja i świadomość, jak dbać o wątrobę. Co możesz zrobić dla swojej wątroby, aby zapobiec marskości i innym chorobom?

• Ogranicz ilość spożywanego alkoholu – dla kobiet maksymalna dobowa dawka alkoholu wynosi 20 g, a dla mężczyzn 60 g.10 g alkoholu to równowartość 250 ml 5% piwa, 100 ml 12% wina i 30 ml 40% wódki.
• Zdrowo się odżywiaj – ogranicz w swojej diecie cukier oraz tłuste i smażone potrawy.
• Utrzymuj prawidłową masę ciała – osoby z nadwagą i otyłe są obciążone większym ryzykiem zachorowania.
• Używaj prezerwatyw – przyczyną marskości może być wirus zapalenia wątroby typu B, który przenosi się podczas stosunku płciowego.
• Korzystaj z wysokiej jakości usług medycznych i kosmetycznych – wirusem zapalenia wątroby typu C można zarazić się podczas wykonywania tatuażu, piercingu, u fryzjera, kosmetyczki, a także u dentysty, podczas zastrzyku, zabiegu czy operacji. Dlatego upewnij się, że tam, gdzie korzystasz z tego typu usług, narzędzia są sterylizowane.
• Rzuć palenie – każdy papieros dostarcza organizmowi wielu toksyn, z którymi musi uporać się wątroba. Dla zdrowego narządu jest to spore wyzwanie, a co dopiero dla chorego! Dowiedz się, jak rzucić palenie i dlaczego warto to zrobić.

Dieta na marskość wątroby

W przypadku marskości wątroby zaleca się stosowanie diety lekkostrawnej z ograniczeniem tłuszczu. Jej celem jest wspieranie naturalnych funkcji wątroby (detoksykacyjną, filtracyjną i metaboliczną) i eliminacja składników, które jej szkodzą. Dieta wątrobowa powinna dostarczać całemu organizmowi niezbędnych składników odżywczych. Główne założenia diety wspierającej pracę wątroby są następujące:

• Spożywanie 5-6 niewielkich lekkostrawnych posiłków dziennie.
• Rezygnacja z produktów ciężkostrawnych, wzdymających, ostrych, słonych, wędzonych w tym typu fast food.
• Zaprzestanie spożywania alkoholu.
• Spożywanie tylko zdrowych tłuszczów, ale też w ograniczonej ilości do 50 g/dobę. Zalecanymi tłuszczami są: oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej słonecznikowy, masło.
• Unikanie smażenia potraw, zamiast tego ich gotowanie, duszenie, pieczenie w piekarniku.
• Wypijanie odpowiedniej ilości wody dziennie → sprawdź, jak dbać o nawodnienie organizmu.
• Powolne i staranne przeżuwanie pożywienia.

Dieta wspierająca pracę wątroby nierozerwalnie jest związana z aktywnością fizyczną. Intensywny wysiłek przyspiesza metabolizm i pomaga pozbyć się toksyn z organizmu.

Pamiętaj też o regularnych badaniach! Zrób to dla własnego zdrowia i spokojnej głowy. Wpisz w swój kalendarz coroczny przegląd swojego organizmu. Ja badam się raz do roku w swoje urodziny, a Ty?