Według lekarza Ryszarda Piekarskiego, specjalisty diabetologa, z hipoglikemią (niedocukrzeniem) zmaga się 70% cukrzyków. NFZ podaje, że w 2021 roku na cukrzycę chorowało 3 miliony osób. Oznacza to, że niedocukrzenie dotyczy ponad 2 milionów Polaków! Jednak liczby te nie dają pełnego obrazu choroby. Sporo osób, które nie są diabetykami, również zmaga się z niedocukrzeniem po posiłku. Nieleczona hipoglikemia może stanowić zagrożenie nie tylko dla zdrowia, ale i życia chorego.
Co to jest hipoglikemia?
Hipoglikemia to stan, w którym poziom glukozy we krwi spada poniżej określonego poziomu. Przyjmuje się, że niedocukrzenie ma miejsce, kiedy stężenie glukozy spada poniżej 70 mg/dl (<3,9 mmol/L). W przypadku stężenia glukozy poniżej 54 mg/dl mówimy o klinicznie istotnej hipoglikemii, a poniżej 40 mg/dl – ciężkiej hipoglikemii. O niedocukrzeniu mówimy też w przypadku, kiedy poziom glukozy we krwi jest prawidłowy, ale nastąpił jego nagły spadek, co ma miejsce na hipoglikemii reaktywnej (poposiłkowej).
Hipoglikemia normy
Stopień hipoglikemii | Stężenie glukozy we krwi |
---|---|
I. Lekka hipoglikemia | ≤ 70 mg/dl (≤ 3,9 mmol/L) |
II. Klinicznie istotna hipoglikemia | ≤ 54 mg/dl (≤ 3,0 mmol/L) |
III. Ciężka hipoglikemia | ≤ 40 mg/dl (≤ 2,2 mmol/L) |
Objawy hipoglikemii
Według Amerykańskiego Stowarzyszenia Diabetologicznego każdy człowiek inaczej reaguje na niski poziom glukozy we krwi. U niektórych już niewielki spadek glukozy wywoła objawy niedocukrzenia, a u innych dopiero znaczna zmiana stężenia.

Objawy hipoglikemii:
- wilczy głód,
- osłabienie,
- blada skóra,
- niepokój,
- zimne poty,
- drżenie rąk,
- kołatanie serca (tachykardia),
- zawroty głowy,
- powiększenie źrenic,
- nudności i wymioty.
Oprócz ww. objawów niedocukrzenia (somatycznych) również mogą wystąpić objawy ośrodkowe związane z niskim poziomem glukozy w mózgu:
- zaburzenia pamięci;
- zaburzenia koncentracji;
- bełkotliwa mowa;
- problem z utrzymaniem równowagi;
- zaburzenia zachowania – agresja, nadmierna wesołość;
- podwójne widzenie;
- senność;
- zaburzenie świadomości.
Jeśli po wystąpieniu objawów hipoglikemii nie podejmiemy natychmiastowych działań, aby podnieść poziom glukozy we krwi, chory może stracić przytomność. Jak udzielić pierwszej pomocy osobie, u której nastąpił gwałtowny spadek cukru we krwi, dowiesz się w dalszej części artykułu w sekcji pierwsza pomoc w hipoglikemii.
PAKIET BADAŃ NA CUKRZYCĘ
Na cukrzycę choruje co 10. Polak. Diabetykiem może zostać każdy – dziecko, osoba dorosła, kobieta i mężczyzna. Sprawdź swój poziom cukru we krwi i innych ważnych parametrów, aby zapobiec rozwojowi cukrzycy lub monitorować jej przebieg. A to wszystko bez wychodzenia z domu! Zamów domowe pobranie krwi a wyniki odbierz online.
Cena pakietu:
149,00 zł
Suma pojedynczych badań:
227,99 zł
Rodzaje hipoglikemii
Hipoglikemia reaktywna (poposiłkowa, bez cukrzycy)
Po zjedzeniu posiłku wzrasta poziom glukozy we krwi. Wtedy trzustka zaczyna wydzielać więcej insuliny, aby przywrócić poziom cukru do optymalnego poziomu. W przypadku hipoglikemii reaktywnej insulina wytwarzana jest w nadmiarze, co powoduje zbyt szybki spadek stężenia glukozy.
Hipoglikemia poposiłkowa, wbrew swojej nazwie, najczęściej występuje od 2 do 5 godzin po posiłku. Objawy hipoglikemii reaktywnej są takie same jak w przypadku „zwykłej” hipoglikemii towarzyszącej osobom chorującym na cukrzycę. Hipoglikemii reaktywnej mogą sprzyjać: przewlekły stres, nieregularne spożywanie posiłków oraz dieta bogata w węglowodany oczyszczone.
Dieta w hipoglikemii
Według specjalistów podstawą diety w hipoglikemii powinny być węglowodany złożone oraz pełnowartościowe białko. Również bardzo ważne jest regularne spożywanie posiłków. W przypadku niedocukrzenia zdecydowanie lepiej jest zjeść 5 mniejszych posiłków w ciągu dnia niż 3 duże. Jedzenie o stałych porach, w równych odstępach czasu zapobiega wahaniom stężenia glukozy i zmniejsza ryzyko hipoglikemii.
Jeśli cierpisz na hipoglikemię reaktywną, jedz takie produkty jak:
- pełnoziarniste produkty np.: kasza, nasiona roślin strączkowych, ciemny makaron, dziki lub brązowy ryż, owies – ze względu na węglowodany złożone, które powoli uwalniają cukier;
- świeże warzywa i owoce – ze względu na błonnik, który spowalnia uwalnianie cukru do krwiobiegu;
- chude mięso (indyk, kurczak), ryby, jaja, chudy nabiał – ze względu na źródło pełnowartościowego białka;
- orzechy, nasiona, pestki i awokado – ze względu na zawartość zdrowych tłuszczów omega.
Unikaj:
- słodyczy,
- słodkich napojów,
- wyrobów cukierniczych,
- słodzonego nabiału,
- alkoholu,
ponieważ produkty z wysoką zawartością cukrów prostych powodują nagły wzrost stężenia glukozy we krwi, następnie jego szybki spadek.
Czy hipoglikemia reaktywna jest niebezpieczna?
Każdy znaczny i szybki spadek stężenia glukozy we krwi stanowi zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia chorego. Jeśli Ty lub ktoś z Twoich bliskich zmaga się z hipoglikemią, powinieneś wiedzieć, jak radzić sobie w takiej sytuacji (zobacz pierwsza pomoc w hipoglikemii).
Hipoglikemia nocna
Hipoglikemia, która pojawia się w nocy, jest szczególnie niebezpieczna. W ciągu dnia znacznie łatwiej zaobserwować objawy niedocukrzenia i podjąć właściwe działania. Natomiast hipoglikemię w nocy można… po prostu przespać. Pewnie myślisz sobie: „super, tym lepiej, nie będą mi dokuczały nieprzyjemne objawy”. Nie do końca. Jeśli dojdzie do ciężkiej hipoglikemii, ta może się skończyć śpiączką hipoglikemiczną, a nawet śmiercią.
Znaczny spadek stężenia glukozy w nocy może wywołać koszmary senne. Jeśli się przebudzisz, możesz dodatkowo odczuwać takie objawy jak: zimne poty, kołatanie serca, ból głowy, bezsenność mimo zmęczenia z jednoczesnym pobudzeniem.
Na wystąpienie hipoglikemii w nocy ma wpływ wiele czynników. Jeśli wieczorem wypiliśmy dużo alkoholu, intensywnie ćwiczyliśmy, nie zjedliśmy kolacji lub przyjęliśmy zbyt dużą dawkę insuliny – wtedy znacznie łatwiej o nocne niedocukrzenie. Jeśli zmagasz się z nocną hipoglikemią, stosuj się do zaleceń lekarza i ogólnych zdrowotnych zaleceń w hipoglikemii. Dodatkowo przed snem możesz mierzyć poziom cukru we krwi.
Hipoglikemia w ciąży
W czasie ciąży poziom insuliny wzrasta, przez co obniża się poziom glukozy. Jest to normalna zmiana fizjologiczna – dzięki temu rozwijające się dziecko ma zapewniony stały dostęp do składników odżywczych. Jednak każdy organizm jest inny i inaczej reaguje na niższe stężenie cukru. Jeśli przyszła mama dodatkowo nie odżywia się zdrowo, robi za duże przerwy między posiłkami, pracuje fizycznie lub jest zestresowana – poziom glukozy we krwi może jeszcze bardziej się obniżyć. Wtedy mówimy o hipoglikemii ciążowej.
Niedocukrzenie w ciąży częściej dotyczy kobiet, które wcześniej chorowały na cukrzycę lub kobiet, u których rozwinęła się cukrzyca ciążowa (a wcześniej nie chorowały). Zmiana stylu życia i stosowanie odpowiedniej diety są podstawą leczenia cukrzycy. Jednak nie zawsze przynosi zadowalające efekty – w takim przypadku konieczne jest włączenie insuliny.
Hipoglikemia w ciąży ma niekorzystny wpływ na zdrowie matki i dziecka – szczególnie jeśli utrzymuje się przez długi czas. Niedocukrzenie zwiększa ryzyko wad wrodzonych u płodu (np. małogłowia) oraz hipotrofii, czyli zbyt niskiej masy urodzeniowej. U kobiet, które wcześniej nie miały problemów z gospodarką cukrową, hipoglikemia w ciąży może prowadzić do rozwoju insulinooporności, a w konsekwencji cukrzycy. Niezmiernie rzadko u ciężarnych rozwija się ciężka postać niedocukrzenia, która może prowadzić do śpiączki, a nawet śmierci.
Hipoglikemia w ciąży jest niebezpieczna, ponieważ w większości przypadków przebiega bezobjawowo – ale spokojnie, nie panikuj! Kobiety ciężarne poddawane są regularnym badaniom krwi. Jeśli spodziewasz się dziecka, ginekolog już podczas pierwszej wizyty zleci podstawowe badania krwi, w tym oznaczenie poziomu glukozy. Jeśli wynik jest prawidłowy, kolejne badanie glikemii na czczo, a także krzywej cukrowej czeka Cię w drugim trymestrze. Natomiast jeśli lekarz już na początku zauważy jakiekolwiek nieprawidłowości, wdroży odpowiednie leczenie i będzie zlecał częstsze badania.
Hipoglikemia u dzieci
Hipoglikemia u dzieci objawia się tak samo jak u osób dorosłych. U każdego dziecka symptomy mogą się nieco różnić, w zależności od indywidualnej tolerancji organizmu na niski poziom glukozy we krwi. U dzieci do hipoglikemii najczęściej dochodzi po intensywnym wysiłku fizycznym i/lub pominięciu posiłku. Niedocukrzenie może wystąpić na przykład u dziecka, które poszło do szkoły bez śniadania i brało udział w zajęciach wychowania fizycznego. Dlatego od najmłodszych lat warto uczyć dzieci zasad zdrowego stylu życia. Rozmawiać z nimi, jak ważna jest zbilansowana dieta i regularne spożywanie posiłków.
Niedocukrzenie może też wystąpić u dzieci chorujących na cukrzycę. Jeśli dziecko leczone jest insuliną, a jej dawka nie jest odpowiednio dobrana lub dozowana, również może dojść do obniżenia stężenia glukozy we krwi.
W przypadku hipoglikemii u dzieci ważne jest podjęcie szybkich działań dostosowanych do stopnia niedocukrzenia.
Hipoglikemia u noworodka
O hipoglikemii u noworodka mówimy w przypadku, kiedy poziom glukozy we krwi jest niższy niż 45 mg/ml. Niedocukrzenie u tak małych dzieci może być spowodowane wieloma czynnikami zewnętrznymi i wewnętrznymi.
Przyczyny hipoglikemii u noworodka:
- cukrzyca u matki,
- niedostateczna ilość lub kaloryczność posiłków,
- zwiększone zapotrzebowanie kaloryczne z powodu stresu, zimna, niedotlenienia, infekcji bakteryjnej lub wirusowej,
- zaburzenia endokrynologiczne,
- genetyczne choroby metaboliczne,
- erytroblastoza (choroba hemolityczna noworodków).
Objawy hipoglikemii u noworodka nie są specyficzne i tak naprawdę niedocukrzenie można stwierdzić wyłącznie na podstawie oznaczenia poziomu glukozy w krwi. Objawy takie jak: nadmierna senność, wymioty, trudności w karmieniu, zimna skóra, problemy z oddychaniem (w tym bezdech), zasinienie dłoni, stóp, palców, uszu i nosa powinny być sygnałem do natychmiastowej konsultacji lekarskiej.
Przyczyny hipoglikemii
Hipoglikemia najczęściej występuje u diabetyków, ale może być też objawem wielu innych chorób. Niski poziom glukozy może również wystąpić po znacznym wysiłku fizycznym, w wyniku stresu czy nadużywania alkoholu.
Przyczyny hipoglikemii:
- Cukrzyca – nadmiar insuliny spowodowany przedawkowaniem, nieodpowiednio dobraną dawką, zwiększonym wchłanianiem w miejscu wkłucia, nieprawidłową techniką iniekcji. Nie wiesz, jaki masz poziom insuliny we krwi? Zamów pobranie krwi do domu;
- zaburzona gospodarka glukozowo-insulinowa (insulina jest inaczej wchłaniana w zależności od warunków, np. w upalne dni szybciej przenika do krwi, a po schudnięciu i na wczesnym etapie ciąży organizm potrzebuje mniejszej ilości insuliny);
- choroby wątroby – sprawdź, czy Twoja wątroba jest zdrowa;
- niedożywienie;
- zbyt długie przerwy między posiłkami;
- intensywny wysiłek fizyczny (zwiększone zużycie glukozy);
- stres – sprawdź, jak wpływa na Twoje zdrowie;
- nadużywanie alkoholu;
- częste biegunki (głównie u dzieci).
Hipoglikemia może być także jednym z objawów niektórych chorób:
- nadczynność tarczycy,
- niedoczynność przysadki,
- niewydolność wątroby,
- niewydolność nerek,
- choroby związane z niewydolnością nadnerczy,
- nowotwór trzustki,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Hipoglikemia – jakie badania wykonać?
Jeśli podejrzewasz u siebie hipoglikemię, w pierwszej kolejności skonsultuj się z lekarzem. Specjalista przeprowadzi z Tobą szczegółowy wywiad lekarski. Jeśli występujące objawy wskazują na niedocukrzenie, najczęściej przeprowadza się diagnostykę w kierunku cukrzycy. Oznacza się:
- stężenie glukozy we krwi (na czczo),
- stężenie insuliny w osoczu oraz
- OGTT, czyli doustny test obciążenia glukozą.
Leczenie hipoglikemii
Leczenie hipoglikemii obejmuje działania podjęte w odpowiedzi na spadek poziomu glukozy we krwi oraz profilaktykę, czyli działania mające na celu zminimalizowanie ryzyka wystąpienia niedocukrzenia. Przy lekkiej hipoglikemii najczęściej możemy pomóc sobie sami (patrz niżej). W przypadku ciężkiej hipoglikemii sposób postępowania zależy od kondycji chorego. Jeśli niedocukrzenie jest objawem jakiejś choroby, to konieczne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Pierwsza pomoc w hipoglikemii
Schemat pierwszej pomocy w hipoglikemii:
Postępowanie doraźne u przytomnego chorego (wypróbuj, jeśli czujesz się źle):
- Przyjmij 10-20 g glukozy. Taką ilość cukru znajdziesz np. w szklance soku owocowego, w słodkiej herbacie, bananie.
- Po 15 minutach zmierz poziom cukru we krwi. Jeśli wartość nadal jest niska, powtórz czynność z punktu 1. Jeśli glikemia jest w normie, zjedz posiłek złożony z węglowodanów złożonych, aby zapobiec ponownej hipoglikemii. Powtórz pomiar po 60 minutach.
- W dalszym ciągu regularnie monitoruj poziom cukru we krwi i przestrzegaj zaleceń lekarza. W razie jakichkolwiek wątpliwości skonsultuj się ze specjalistą.
Postępowanie doraźne u nieprzytomnego chorego (lub z zaburzeniami świadomości):
- W pierwszej kolejności wezwij karetkę. Jeśli chory ma przy sobie zastrzyk z glukagonu, zaaplikuj go w ramię lub udo.
- Jeśli jest kontakt z pacjentem, dalej postępuj tak jak w przypadku przytomnego chorego i czekaj na przyjazd karetki.
- Jeśli pacjent nadal jest nieprzytomny, czekaj na przyjazd pogotowia.
- Pamiętaj, aby u nieprzytomnego chorego sprawdzić oddech. Jeśli doszło do zatrzymania pracy serca, rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową i kontynuuj ją do przyjazdu karetki.

Profilaktyka hipoglikemii obejmuje:
- edukację pacjenta i osób z bliskiego otoczenia na temat niedocukrzenia,
- naukę samodzielnego oznaczania poziomu glukozy we krwi za pomocą glukometru,
- znajomość zasad pierwszej pomocy w przypadku lekkiej i ciężkiej hipoglikemii,
- nabycie umiejętności wstrzykiwania glukagonu,
- stosowanie odpowiedniej diety, regularne spożywanie posiłków,
- unikanie zbyt intensywnej aktywności fizycznej lub odpowiednie przygotowanie do nadmiernego wysiłku,
- unikanie spożywania alkoholu,
- opiekę diabetologa i regularne wykonywanie badań.
Agnieszka Konieczna
Absolwentka biotechnologii na Politechnice Wrocławskiej i studiów podyplomowych z content marketingu na Uniwersytecie Humanistycznospołecznym. Interesuje ją wszystko, co związane ze zdrowym stylem życia i psychologią. Autorka tekstów o tematyce medycznej i well-beingowej.
Pokaż więcej
mgr farm. Zofia Winczewska
Farmaceutka, w trakcie doktoratu na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym. Szkoleniowiec, edukatorka i popularyzatorka wiedzy związanej z medycyną prewencyjną oraz suplementacją spersonalizowaną w oparciu o EBM. Głównym obszarem moich zainteresowań jest wpływ niedoborów pokarmowych na rozwój chorób przewlekłych. Moim marzeniem jest stworzenie kompleksowego systemu prewencji zdrowotnej w oparciu o fachową wiedzę.
Pokaż więcej
Badania krwi w Twoim domu
Zamów badania online
Podaj datę, która Ci pasuje. O wyznaczonej porze przyjedzie do Ciebie specjalista, który pobierze krew.
Wykonaj badanie w ulubionym fotelu
Zamiast stać w kolejce, oczekuj specjalisty medycznego w ulubionym fotelu! Zapewniamy komfort i bezpieczeństwo pobrania.
Pobierz wyniki online
Wyniki odbierasz online, w tramwaju, pracy lub domu. Jeżeli będziesz mieć problem z interpretacją wyników - pomożemy.
Rozwiń
149,00 zł
Pakiet Badań na Cukrzycę
Wykonaj badania w kierunku hipoglikemii, cukrzycy i insulinooporności