Twoje wyniki badań wskazują na wysoki poziom ferrytyny? Dowiedz się, co może być tego przyczyną oraz jak obniżyć jej poziom!
Podwyższona ferrytyna – przyczyny
Podwyższony poziom ferrytyny może być efektem:
- hemochromatozy — dziedzicznej lub nabytej choroby, w której dochodzi do nadmiernego wchłaniania żelaza z przewodu pokarmowego;
- stanów zapalnych rozmaitego pochodzenia, w tym wątroby (uszkodzenie, martwica komórek), śledziony, komórek szpiku kostnego.
- reumatoidalnego zapalenia stawów;
- nieodpowiednio dobranej terapii erytropoetyną (EPO), stosowaną w leczeniu niedokrwistości;
- występowania zespołów mielodysplastycznych — czyli różnych chorób, których cechą wspólną jest zmniejszona ilość krwinek we krwi obwodowej.
- przeładowania organizmu żelazem wskutek licznych transfuzji lub przedawkowania preparatów zawierających żelazo.
Wysoka ferrytyna a nowotwór
mgr Magdalena Palińska
Dietetyk
Niektóre nowotwory (a w szczególności złośliwe) mogą powodować wzrost poziomu ferrytyny. Istnieje kilka mechanizmów, przez które nowotwory mogą wpływać na poziom ferrytyny: Nowotwory wątroby: nowotwory wątroby, takie jak rak wątrobowokomórkowy, mogą wpływać na funkcję wątroby, co z kolei może wpływać na produkcję i wydzielanie ferrytyny. Nowotwory krwi: nowotwory krwi, takie jak białaczki, mogą wpływać na poziomy ferrytyny poprzez zwiększone niszczenie komórek krwi, które zawierają żelazo. Nowotwory mięśni i kości: niektóre nowotwory, zwłaszcza te zlokalizowane w mięśniach czy kościach, mogą prowadzić do uwolnienia żelaza z komórek uszkodzonych przez nowotwór. Nowotwory jelita grubego: nowotwory jelita grubego mogą wpływać na absorpcję żelaza w organizmie, co z kolei może wpływać na poziom ferrytyny.
Wysoka ferrytyna a CRP
Wysokie stężenie ferrytyny może iść w parze z wysokim stężeniem CRP – które tak jak ferrytyna jest białkiem ostrej fazy. Oba parametry wzrosnąć nawet kilkukrotnie np. w wyniku zakażeń bakteryjnych i wirusowych, stanów zapalnych czy w przypadku występowania chorób przewlekłych.
Wysoka ferrytyna a tarczyca
mgr Magdalena Palińska
Dietetyk
Wysoki poziom ferrytyny może towarzyszyć chorobie Hashimoto lub Gravesa-Basedowa. Hormony tarczycy mogą wpływać na gospodarkę żelaza w organizmie. Dodatkowo proces zapalny, który toczy się w gruczole, przebiega zwykle z podwyższeniem wartości wykładników zapalenia we krwi, w tym także „białek ostrej fazy”. Obie jednostki chorobowe mają podłoże zapalne i mogą prowadzić do podwyższonego poziomu ferrytyny w surowicy krwi.
Wysoka ferrytyna u dziecka
Wysoka ferrytyna u dziecka wymaga konsultacji z lekarzem. Może świadczyć o chorobach dziedzicznych np. hemochromatozie lub być wynikiem nieodpowiedniej suplementacji.
Wysoka ferrytyna w ciąży
U kobiet w ciąży znacznie częściej obserwuje się niski poziom ferrytyny, który trzeba podwyższyć odpowiednią suplementacją. Nieodpowiednio dobrany preparat lub jego dawka mogą z kolei doprowadzić do podwyższenia poziomu ferrytyny we krwi. Wysoki poziom białka może też występować u kobiet chorujących na hemochromatozę lub reumatoidalne zapalenie stawów. Taki stan rzeczy wymaga konsultacji z lekarzem. Badania pokazują, że wysoki poziom ferrytyny we krwi zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy ciążowej.
Wysoka ferrytyna – objawy
Nadmiar ferrytyny może powodować m.in.:
- bóle stawów;
- problemy z funkcjonowaniem przewodu pokarmowego;
- złe samopoczucie.
Wysoka ferrytyna – jak obniżyć jej poziom?
Leki na obniżenie ferrytyny
Nadmiar ferrytyny może wymagać zastosowania tzw. leków chelatujących żelazo, takich jak deferoksamina, deferypron, deferazyroks. Do terapii lekowej kwalifikują się osoby, które mają stężenie ferrytyny powyżej 1000 ng/ml lub biopsja bądź rezonans potwierdziły u nich złogi żelaza w wątrobie.
Dieta
Niestety, dieta nie ma dużego znaczenia, jeśli chodzi o obniżanie poziomu ferrytyny. Lekarze co prawda rekomendują ograniczenie produktów obfitujących w żelazo oraz witaminę C i kwas foliowy (czyli substancje poprawiające przyswajanie żelaza), jednak kluczowe dla ustabilizowania poziomu ferrytyny jest rozpoznanie przyczyny jej nadmiaru.
Upust krwi
Choć upuszczanie krwi kojarzy się ze średniowieczną metodą leczenia, która nie zawsze przynosiła efekty, dziś procedura ta jest z powodzeniem stosowana w leczeniu nadkrwistości, hemochromatozy i innych przypadłości wymagających obniżenie poziomu żelaza.
Wysoka ferrytyna – do jakiego lekarza się udać?
Wysoki poziom ferrytyny należy skonsultować z hematologiem – lekarzem specjalizującym się w diagnostyce i leczeniu chorób krwi oraz układu krwionośnego. Jeśli przyczyną wysokiej ferrytyny jest nieodpowiednia suplementacja (przedawkowanie preparatów zawierających żelazo), pomocna będzie konsultacja dietetyczna. Specjalista powie Ci, co jeść oraz co i w jakiej dawce warto ewentualnie suplementować. Dzięki temu poziom ferrytyny i innych ważnych parametrów krwi utrzymasz na prawidłowym poziomie. Zapobiegniesz też niedoborom i nadmiarom w przyszłości!
Agnieszka Konieczna
Autor artykułu
mgr Magdalena Palińska
Weryfikacja merytoryczna
