Ćwiczenia, dieta, włosy, paznokcie i… piersi. Tak jak wizyta u kosmetyczki, fryzjera czy na siłowni jest Twoim nawykiem, tak badanie piersi powinno zostać na stałe wpisane w Twój kalendarz. Bo choć rak piersi to groźny przeciwnik, nie musisz być sparaliżowana na samą myśl o nim — podobnie jak z innymi przeszkodami, również z nowotworem można sobie poradzić.
Rak piersi — poznaj przeciwnika
Rak piersi to najczęściej występujący wśród kobiet nowotwór złośliwy. Niestety, z roku na rok liczba zachorowań na raka piersi rośnie. W ciągu ostatniej dekady ilość przypadków choroby zwiększyła się o około 10 000 rocznie, a w ubiegłym roku (2020) zanotowano ponad 24 000 przypadków tej choroby (z czego ⅓ zakończyła się śmiercią pacjentek). [1]
Te statystyki mogą przerażać, ale wypływa z nich jeden ważny wniosek: ryzyka związanego z rakiem piersi nie można lekceważyć. Tym bardziej że wzrasta ono wraz z wiekiem. Największą zachorowalność na nowotwór notuje się wśród kobiet w wieku 55-65 lat.
Ale są też dobre informacje. Jeśli rak piersi zostanie wykryty w stadium przedinwazyjnym, jest chorobą całkowicie do wyleczenia. Z kolei wykrycie nowotworu w stadium, w którym nie daje on przerzutów do węzłów chłonnych, daje 90% szans na 5-letnie przeżycie. [2]
Diagnoza a rokowania
Wczesna diagnoza jest kluczowa dla przeżycia pacjentek z rakiem piersi. Leczenie raka we wczesnym stadium, zlokalizowanego tylko w piersi, daje prawie 99% szans na 5-letnie przeżycie! Całe szczęście prawie 63% kobiet zostaje zdiagnozowanych na tym etapie. Niestety nastolatki i młode dorosłe kobiety (15 do 39 lat) są rzadziej diagnozowane we wczesnym stadium raka (47%) w porównaniu do kobiet w wieku powyżej 65 lat (68%). Może to być spowodowane tym, że większość badań przesiewowych w kierunku raka piersi rozpoczyna się dopiero w wieku 40 lat. Jeśli natomiast rak rozprzestrzenił się na regionalne węzły chłonne, szansa na 5-letnie przeżycie wynosi 86%, a jeśli dał przerzuty na odległą część ciała — spada ono do 28%. [3]
Samobadanie piersi
Według raportu MedOnet tylko 28% kobiet wykonuje regularne samobadanie piersi, a 23% kobiet nigdy nie wykonuje takiego badania. [4] Tymczasem samobadanie piersi powinno być comiesięczną rutyną.
Znasz kobiety, które zapominają o samobadaniu, a może Tobie samej zdarza pominąć tę czynność? Sprawdź nasz poradnik — pomoże Ci w wyrobieniu nawyku regularnego samobadania.
Przygotowaliśmy też infografikę, którą możesz pobrać, aby zawsze mieć zasady samobadania pod ręką!
Jak prawidłowo wykonywać samobadanie piersi?
I etap: oglądanie
- Stań przed lustrem. Obejrzyj swoje piersi w trzech pozycjach: z rękami opuszczonymi wzdłuż tułowia, uniesionymi do góry oraz opartymi na biodrach. Sprawdzaj, czy nie ma widocznych zmian w kształcie piersi, pofałdowań skóry oraz czy któraś z brodawek nie jest wciągnięta.
- Przyjmując powyższe pozycje, nie zapomnij o obejrzeniu piersi w górnej części, w okolicy pachy.
- Oceń piersi z profilu - spleć dłonie za plecami i obejrzyj się w lustrze z lewej i prawej strony.
- Na koniec pochyl się do przodu. Sprawdź, czy w tej pozycji nie widzisz jakichś niepokojących zmian.
II etap: badanie palpacyjne
Metody badania piersi
Istnieją 3 metody badania piersi. Im więcej z nich zastosujesz podczas samobadania, tym większa szansa, że odpowiednio wcześnie zareagujesz na jeszcze niewielkie zmiany.
Piersi badaj trzema palcami, zataczając niewielkie kółeczka:
- z góry na dół piersi;
- promieniście - zaczynając przy sutku, kierując się na zewnątrz piersi;
- koliście - badając najpierw zewnętrzną część piersi i stopniowo kierując się ku środku.
Kiedy najlepiej badać piersi?
Samobadanie najlepiej przeprowadzić 2-3 dni po miesiączce. Piersi nie są wtedy bolesne i obrzęknięte tak, jak podczas okresu.
Kobiety po menopauzie powinny badać piersi tego samego dnia każdego miesiąca.
Pozycje, w których należy badać piersi
Na początku ściśnij brodawkę i sprawdź, czy nie wydobywa się z niej płyn.
- Zbadaj piersi pod prysznicem. Połóż lewą rękę z tyłu głowy. Prawą ręką badaj lewą pierś. Powtórz dla drugiej piersi.
- Następnie zbadaj piersi w pozycji leżącej. Podobnie jak pod prysznicem, podczas badania lewej piersi umieść lewą rękę za głową.
Nie zapominaj o dole pachowym. Badanie tego obszaru pozwoli Ci zauważyć ewentualne powiększenie węzłów chłonnych.
USG i mammografia: Twoi sprzymierzeńcy
Samobadanie piersi, choć bardzo ważne, nie jest tak dokładne jak stosowane w gabinetach lekarskich metody diagnostyczne.
USG piersi
Pierwsze USG piersi warto wykonać już w wieku 20 lat. Badanie jest nieinwazyjne, czułe i zalecane kobietom młodym jako badanie profilaktyczne. Młode piersi często mają strukturę gruczołową, w związku z czym nie mogą być skutecznie zbadane podczas mammografii.
USG piersi może być również wykorzystywane jako badanie uzupełniające mammografię. Dostarcza ono istotnych informacji na temat zmian nowotworowych — w tym wielkości, stopnia zaawansowania czy zmian przerzutowych.
Mammografia
Mammografia to jedna z podstawowych metod stosowanych w diagnostyce i monitorowaniu raka piersi. Bezpłatne badanie przysługuje kobietom w wieku 50-69 lat (raz na dwa lata). Kobiety, których najbliższe krewne chorowały na nowotwór, mogą również starać się o bezpłatną mammografię w ramach programu dla kobiet z grupy ryzyka.
Szacuje się, że mammografia wykonywana co roku obniża ryzyko zgonu z powodu raka piersi o 15-30%. [5]
Regularne badania — jak zmienić perspektywę i przestać się bać?
Wiele kobiet unika regularnych badań z obawy, że ,,coś wyjdzie”. Zapominamy, że celem badań nie jest diagnoza choroby, a utrzymanie dobrego zdrowia i samopoczucia.
Jak radzić sobie z lękiem, który oddala nas od badań — czyli najlepszego sposobu na to, by chronić się przed nowotworem i skutecznie walczyć z ewentualną chorobą?
Pamiętajmy, że rak to absolutnie nie wyrok, a dodatkowo nie każda zmiana w piersi to rak. Im wcześniej uda nam się wykryć nieprawidłowości i zgłosimy się z tym do lekarza, tym większa szansa na rozwianie wątpliwości, a w razie konieczności na skuteczne leczenie. Należy pamiętać, że lepiej zapobiegać niż leczyć, ale by to robić, należy przełamać lęk i zacząć się o siebie troszczyć.
Co jeszcze możesz zrobić? Nie traktuj badań jako obowiązku — zrób z nich miły rytuał. Po badaniach wybierz się do kina, na dobrą kolację lub spędź popołudnie na leniuchowaniu — dbając o siebie, podejmujesz istotny wysiłek, który wymaga małej nagrody!
Jesteś kobietą? W październiku weź zdrowie w swoje ręce — i to dosłownie :) Zrób samobadanie piersi i w razie jakichkolwiek wątpliwości umów się na wizytę u specjalisty. Wykonaj też profilaktycznie USG piersi lub mammografię. A jeżeli jesteś mężczyzną i dotarłeś do końca tego artykułu — prześlij nasze wskazówki kobietom, na których zdrowiu Ci zależy!
