Utajony zawał serca. Czy o zawale można nie wiedzieć?

Przyczyny zawału serca

Zawał serca pojawia się wtedy, kiedy w tętnicach wieńcowych zmniejsza się przepływ krwi. Najczęstszą przyczyną jest miażdżyca, czyli osadzanie się blaszek miażdżycowych, które zawężają naczynia wieńcowe i ograniczają przepływ krwi. Kiedy przepływ jest ograniczony, serce nie ma sił działać adekwatnie do potrzeb organizmu. Najczęściej jest to odczuwane podczas wzmożonego wysiłku lub wysokiego poziomu stresu, kiedy serce kurczy się szybciej i silniej. Wtedy występuje tzw. nierównowaga pomiędzy zapotrzebowaniem mięśnia sercowego na tlen i energię a możliwościami ich dostawy. W rezultacie dochodzi do zawału, czyli martwicy mięśnia sercowego, objawiającego się najczęściej silnym bólem w klatce piersiowej, promieniującego również w kierunku ręki. Nie zawsze jednak odczuwamy te charakterystyczne symptomy.

Utajony zawał serca — objawy

Cichy zawał serca, zwany także przechodzonym zawałem serca lub utajonym zawałem serca, to atak serca, który nie daje jednoznacznych symptomów, przez co wyjątkowo trudno go rozpoznać. Najbardziej narażone są osoby przewlekle chorujące np. na cukrzycę. Wynika to z obniżonej odczuwalności bólu przy chronicznych dolegliwościach.

Objawami cichego zawału serca mogą być:

• nagłe poczucie osłabienia lub zmęczenia,
• bladość,
• zachwiania równowagi,
• zawroty głowy lub omdlenia,
• duszności,
• zimne poty,
• bóle brzucha,
• zgaga,
• wymioty,
• nudności,
• kołatanie serca,
• niepokój i lęk,
• stan podgorączkowy

Te objawy są często ignorowane, zwłaszcza kiedy szybko mijają. Warto jednak wsłuchiwać się w to, co mówi nam ciało, ponieważ skutki niezdiagnozowanego zawału i powikłania po nim mogą być bardzo poważne.

Powikłania po ukrytym zawale serca

W przypadku cichego zawału serca najgroźniejsze są powikłania, które mogą narastać poprzez nieświadomość przebycia zawału. Po zawale pojawia się m.in. ryzyko powstania tętniaka, który tworzy się w wyniku narastania na uszkodzonej ścianie serca tkanki bliznowatej. Tętniak przyczynia się do nieregularnej pracy serca, powstawania skrzepów krwi i obniżenia ciśnienia.

Innym powikłaniem jest choroba nazywana zapaleniem osierdzia. Powoduje ona stan zapalny wyściółki serca, czyli struktury otaczającej serce. Objawia się m.in. bólami w klatce piersiowej.

Możliwe jest również rozwinięcie się schorzenia nazywanego dusznicą bolesną, wywołującego objawy podobne do zawału serca, które trwają ok. 10 minut.

Zastoinowa niewydolność serca to kolejny stan, który może wykształcać się po przebytym zawale. Powoduje trudności z oddychaniem, wynikające z osłabienia serca, które nie ma sił bić mocniej.

Wskutek nieodwracalnych uszkodzeń serca w przebiegu nierozpoznanego zawału serca może dojść do hipotensji (obniżenia ciśnienia tętniczego krwi), udaru mózgu, obrzęku płuc, wstrząsu kardiogennego, zaburzenia rytmu i przewodzenia serca, a w konsekwencji nawet do zgonu, dlatego to ważne, by nie ignorować sygnałów ciała i sprawdzać każdy niepokojący objaw poprzez wykonanie odpowiednich badań.

Jakie badania wykażą przebyty zawał serca?

Jeśli od pewnego czasu obserwujesz u siebie szybsze męczenie się i duszności, przez co podejrzewasz u siebie przebyty cichy zawał serca, warto sprawdzić stan swojego serca. Badań pozwalających sprawdzić, czy był zawał serca, jest kilka. Część z nich wymaga specjalistycznego sprzętu, ale możliwa jest również stwierdzenie prawdopodobieństwa wystąpienia utajonego zawału poprzez badanie krwi.

Na podstawie obrazu elektrokardiogramu (badania EKG) lekarz jest w stanie ocenić, czy u pacjenta był zawał serca. Prawie zawsze na sercu po cichym zawale powstaje blizna, która odzwierciedla się patologiczną załamką Q, widoczną na badaniu.

Jak wygląda serce pacjenta, pokazuje też rezonans magnetyczny (MR). Podczas tego badania lekarze poszukują zmian typowych dla stanu po zawale, a także precyzyjnie określają rozmiary i lokalizację, powstałych na skutek niedokrwienia mięśnia, szkód. Na bazie obrazu serca rekomendują dalsze działania i tok leczenia. To bardzo zaawansowana metoda diagnostyczna.

Innym sposobem, który pomoże ocenić, czy był zawał serca, są badania krwi, a w szczególności stężenia d-dimerów oraz NT pro-BNP. D-dimery cząstki białkowe, które powstają podczas rozpuszczania się skrzepów w naczyniach krwionośnych. Ich podwyższony poziom może wskazywać m.in. na przebyty zawał serca. Z kolei NT pro-BNP, czyli peptyd natriuretyczny, to białko wytwarzane głównie przez kardiomiocyty komór serca. Jego zadaniem jest utrzymanie prawidłowego ciśnienia i objętości krwi oraz utrzymywanie równowagi wodno-sodowej w organizmie. Wynik powyżej 900 pg/mL może wskazywać na zawał. Wyniki badań powinny zostać skonsultowane ze specjalistą, który nakreśli program leczenia lub skieruje na dodatkowe badania.

Jak sprawdzić, czy serce jest zdrowe?

Przede wszystkim pamiętaj, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Dbaj o siebie poprzez odpowiednią dietę, w której obecne są zdrowe tłuszcze, czyli tłuszcze wielonienasycone i jednonienasycone. Unikaj żywności wysokoprzetworzonej. Również należyta pielęgnacja jamy ustnej zmniejsza ryzyko zawału serca, podobnie jak odpowiednia ilość snu oraz regularna aktywność fizyczna. Miej też na uwadze, że palenie papierosów przyczynia się rocznie do około 34 tys. przedwczesnych zgonów z powodu chorób serca.

Badaj serce i monitoruj stan zdrowia jeszcze zanim zaobserwujesz u siebie pierwsze objawy zawału serca. Czy Twoje serce jest zdrowe, sprawdzisz m.in. z e-Pakietem Sercowym, czyli badaniami krwi pod kątem najczęstszych nieprawidłowości pracy serca. Zestaw badań w pakiecie pozwala również określić ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego w przyszłości. Zbadaj się, zanim konieczne będzie zdecydowane i długotrwałe leczenie.