Magnez

Badanie magnezu to pomiar poziomu jednego z najważniejszych dla życia pierwiastków. Magnez jest prawdziwym cichym bohaterem naszego organizmu – choć często niedoceniany, bierze udział w ponad 300 kluczowych reakcjach enzymatycznych, pełniąc rolę wielozadaniowego menedżera zdrowia na poziomie komórkowym.

Jego najważniejsze funkcje to:

• Produkcja energii. Jest niezbędny do tworzenia i wykorzystywania ATP – podstawowej cząsteczki energetycznej Twojego ciała. Bez magnezu komórkom po prostu brakuje paliwa.
• Praca mięśni i nerwów. Działa jak naturalny regulator napięcia. Stabilizuje błony komórkowe, odpowiada za prawidłowe przewodzenie impulsów nerwowych oraz reguluje proces skurczu i rozkurczu mięśni. Działa uspokajająco na układ nerwowy.
• Zdrowie serca i układu krążenia. Pomaga utrzymać regularny, stabilny rytm serca, wpływa na rozkurcz naczyń krwionośnych, co przyczynia się do utrzymania prawidłowego ciśnienia tętniczego.
• Mocne kości. Współpracuje z wapniem i witaminą D w procesie budowy kośćca. Wpływa również na hormony regulujące gospodarkę wapniową (m.in. parathormon).
• Równowaga metaboliczna. Bierze udział w metabolizmie glukozy i działaniu insuliny.

Warto wiedzieć, że zaledwie 1% całkowitej puli magnezu w organizmie znajduje się we krwi. Reszta zmagazynowana jest w kościach oraz wewnątrz komórek mięśni i tkanek miękkich. Dlatego prawidłowe stężenie magnezu we krwi nie zawsze wyklucza jego niedobór wewnątrzkomórkowy. Mimo to, badanie z krwi razem z oceną objawów jego niedoboru jest standardowym i pierwszym krokiem w diagnostyce zaburzeń jego stężenia.

Badanie stężenia magnezu jest szczególnie wskazane, gdy doświadczasz objawów, które mogą świadczyć o jego niedoborze (hipomagnezemii). Objawy te są często niespecyficzne i łatwo je zbagatelizować.

• Objawy nerwowo-mięśniowe:
• • •
    Bolesne skurcze mięśni, zwłaszcza w nocy, najczęściej dotyczące łydek, ale też stóp czy dłoni.
  • •
    Drganie powieki lub kącika ust, delikatne drżenie rąk.
  • •
    Uczucie mrowienia lub drętwienia w kończynach.
  • •
    Przewlekłe uczucie zmęczenia, osłabienia i braku energii.
• Objawy ze strony serca:
• • •
    Kołatanie serca, uczucie nierównego lub zbyt szybkiego bicia serca (arytmie).
• Objawy psychiczne:
• • •
    Zwiększona podatność na stres, nadmierna nerwowość i drażliwość.
  • •
    Uczucie wewnętrznego niepokoju, lęku.
  • •
    Problemy z koncentracją i pamięcią.
  • •
    Trudności z zasypianiem, bezsenność.
• Badanie jest również wskazane, jeśli w innych badaniach stwierdzono u Ciebie niewyjaśnione, niskie stężenie wapnia lub potasu, ponieważ niedobór magnezu uniemożliwia ich prawidłowe wyrównanie.

Istnieją grupy osób i stany chorobowe, które znacząco zwiększają ryzyko niedoboru magnezu.

• Osoby doświadczające typowych objawów niedoboru jak skurcze mięśni, drganie powiek, kołatanie serca czy przewlekłe zmęczenie to klasyczne sygnały, których nie należy ignorować.
• Osoby z chorobami przewodu pokarmowego. Przewlekłe biegunki, zespoły złego wchłaniania (np. w chorobie Leśniowskiego-Crohna, celiakii) czy stan po resekcji jelita znacząco ograniczają przyswajanie magnezu z diety.
• Osoby chorujące na cukrzycę typu 2. Wysokie stężenie glukozy we krwi prowadzi do jej wzmożonego wydalania z moczem, a wraz z nią „uciekają” także cenne jony magnezu.
• Osoby długotrwale przyjmujące niektóre leki. Do utraty magnezu przyczyniają się zwłaszcza popularne leki moczopędne oraz inhibitory pompy protonowej (IPP), stosowane w leczeniu zgagi i refluksu.
• Osoby nadużywające alkoholu. Alkoholizm prowadzi do niedoboru magnezu na kilku frontach: poprzez ubogą dietę, upośledzone wchłanianie i zwiększone wydalanie z moczem.
• Seniorzy często łączą w sobie kilka czynników ryzyka: uboższą dietę, gorsze wchłanianie z przewodu pokarmowego oraz częstsze stosowanie leków wpływających na stężenie magnezu.

Częstotliwość badania magnezu zależy od Twojej sytuacji klinicznej.

• Diagnostycznie badanie wykonuje się jednorazowo przy wystąpieniu objawów lub w przypadku przynależności do grupy ryzyka.
• W monitorowaniu leczenia, u pacjentów z rozpoznanym niedoborem, którzy rozpoczęli suplementację, lekarz może zlecić kontrolę po kilku tygodniach lub miesiącach, aby ocenić skuteczność terapii.
• W chorobach przewlekłych, u osób z chorobami nerek, metabolicznych, czy zespołami złego wchłaniania, częstotliwość badania ustala lekarz prowadzący.
• Badanie stężenia magnezu nie jest standardowym elementem corocznej profilaktyki dla ogółu populacji, jeśli nie występują żadne czynniki ryzyka.

Prawidłowe przygotowanie do badania jest proste i pozwala uzyskać wiarygodny wynik.

• Na badanie należy zgłosić się na czczo, czyli 8-12 godzin po ostatnim posiłku.
• Przed pobraniem wypij szklankę niegazowanej wody. Ułatwi to pobranie krwi.
• Krew najlepiej pobrać w godzinach porannych (7:00-10:00).
• Należy odstawić preparaty zawierające magnez (oraz suplementy wielowitaminowe) na co najmniej 24 godziny przed badaniem.
• Podobnie jak w przypadku potasu, nieprawidłowa technika pobrania krwi (zbyt długi ucisk opaską, „pompowanie” pięścią) może spowodować hemolizę i fałszywie zawyżyć wynik.

Na stężenie magnezu we krwi wpływa wiele czynników, od diety po stan zdrowia i przyjmowane leki.

• Czynniki fizjologiczne.
• • •
    Spożycie produktów bogatych w magnez (orzechy, nasiona, pestki, kakao, kasze, zielone warzywa liściaste) wpływa na jego bilans w organizmie.
  • •
    Przewlekły stres może nasilać wydalanie magnezu z organizmu.
• Czynniki patologiczne.
• • •
    Stany obniżające stężenie (hipomagnezemia): alkoholizm, niedożywienie, choroby powodujące przewlekłe biegunki lub wymioty, zespoły złego wchłaniania, niewyrównana cukrzyca, nadczynność przytarczyc, ostre zapalenie trzustki.
  • •
    Stany podwyższające stężenie (hipermagnezemia) prawie zawsze związane z ostrą lub przewlekłą niewydolnością nerek. Rzadziej z niedoczynnością tarczycy lub chorobą Addisona.
• Czynniki farmakologiczne.
• • •
    Leki obniżające stężenie: diuretyki (leki moczopędne), inhibitory pompy protonowej (IPP), niektóre antybiotyki (aminoglikozydy, amfoterycyna B), cisplatyna (chemioterapia), alkohol.
  • •
    Leki podwyższające stężenie: preparaty magnezu (suplementy, niektóre leki na zgagę i przeczyszczające), lit.

Zarówno niedobór, jak i nadmiar magnezu mogą mieć poważne konsekwencje zdrowotne.

• Obniżone stężenie (hipomagnezemia)
  Jest to stan stosunkowo częsty, choć często nierozpoznawany. Może prowadzić do szeregu objawów nerwowo-mięśniowych (skurcze, drżenia, osłabienie) i psychicznych (niepokój, drażliwość). Co niezwykle ważne, niedobór magnezu może uniemożliwiać skuteczną korekcję współistniejących niedoborów potasu i wapnia. Oznacza to, że jeśli masz za mało magnezu, suplementacja potasu czy wapnia może być nieskuteczna. Nieleczona, ciężka hipomagnezemia może prowadzić do groźnych dla życia arytmii serca oraz tężyczki (bolesnych i długotrwałych skurczów mięśni).
• Podwyższone stężenie (hipermagnezemia)
  Występuje znacznie rzadziej niż niedobór. Prawie nigdy nie jest spowodowana dietą. Najczęstszą przyczyną jest niewydolność nerek, które nie są w stanie wydalić nadmiaru magnezu, zwłaszcza jeśli pacjent przyjmuje dodatkowo jego preparaty. Objawy to osłabienie mięśni, spadek ciśnienia, nudności, wymioty, spowolnienie oddechu, a w skrajnych przypadkach może dojść do zatrzymania akcji serca.