Kiła (Treponema pallidum), przeciwciała IgG/IgM

Badanie w kierunku kiły (syfilisu) to test serologiczny, który pozwala ocenić, czy w Twojej krwi znajdują się przeciwciała klas IgG i IgM, skierowane przeciwko bakterii wywołującej tę chorobę – krętkowi blademu (Treponema pallidum).

Kiła jest chorobą przenoszoną głównie drogą płciową, ale także przez kontakt z materiałem zakaźnym lub wertykalnie – z matki na dziecko w trakcie ciąży. To podstępna, wieloetapowa choroba, która nieleczona może prowadzić do bardzo poważnych i nieodwracalnych uszkodzeń układu nerwowego, sercowo-naczyniowego i innych narządów.

Oferowany test jest nowoczesnym badaniem przesiewowym, które jednocześnie poszukuje dwóch klas przeciwciał. Przeciwciała IgM pojawiają się jako pierwsze i są wykrywane we krwi na wykrywalnym poziomie pod koniec 2 tygodni trwania infekcji. Ich obecność może wskazywać na świeżą, aktywną infekcję, ale również mogą być obecne kiedy objawy choroby ustępują, co sugeruje przedłużoną pierwotną odpowiedz na zakażenie. Przeciwciała IgG pojawiają się nieco później, zazwyczaj w przedziale czasowym pomiędzy 4-5 tygodniu od zakażenia czy kontaktu, wytwarzane się przez cały czas trwania zakażenia i utrzymują się we krwi do końca życia, ale nie chronią przed ponownym zakażeniem.

Test ten pozwala więc na czułe i wczesne zasygnalizowanie możliwego kontaktu z krętkiem bladym.

Wiedza na temat swojego statusu serologicznego jest kluczowa dla zdrowia Twojego i Twoich partnerek lub partnerów. Istnieje wiele sytuacji, w których wykonanie badania jest szczególnie wskazane.

• Główne wskazania do badania dotyczą sytuacji po kontakcie seksualnym bez zabezpieczenia, zwłaszcza z nowym lub mało znanym partnerem/partnerką.
• Gdy pojawią się objawy, które mogą wskazywać na:
• • •
    Kiłę I okresu. Pojawienie się bezbolesnego owrzodzenia, tzw. wrzodu twardego, najczęściej w okolicy narządów płciowych, odbytu lub jamy ustnej (w miejscu wniknięcia bakterii). Zmianie tej często towarzyszy powiększenie okolicznych węzłów chłonnych.
  • •
    Kiłę II okresu. Pojawienie się wysypki na skórze (często na dłoniach i podeszwach stóp), ogólne powiększenie węzłów chłonnych, wypadanie włosów, gorączka, ból gardła.
  • •
    Kiłę III okresu. To najpóźniejsza i najgroźniejsza postać choroby, która może pojawić się po wielu latach od zakażenia. Powoduje nieodwracalne uszkodzenia narządów wewnętrznych.
• Jako badanie profilaktyczne, jeśli jesteś osobą aktywną seksualnie i chcesz świadomie dbać o swoje zdrowie.
• W ciąży. Badanie w kierunku kiły jest obowiązkowe i refundowane dla wszystkich kobiet w ciąży w Polsce (wykonywane na początku ciąży oraz w III trymestrze). Ma to na celu zapobieganie kile wrodzonej u dziecka, która jest bardzo groźna.
• Przed planowaną hospitalizacją lub zabiegiem chirurgicznym.

Badanie jest ważnym elementem profilaktyki zdrowotnej, szczególnie w poniższych grupach:

• Wszystkim kobietom planującym ciążę oraz będącym w ciąży.
• Osobom aktywnym seksualnie, które chcą poznać swój status zdrowotny, zwłaszcza jeśli mają wielu partnerów seksualnych.
• Osobom, które odbyły kontakt seksualny bez zabezpieczenia.
• Mężczyznom utrzymującym kontakty seksualne z mężczyznami (MSM).
• Osobom, u których partnera lub partnerki seksualnej zdiagnozowano kiłę.
• Pacjentom ze zdiagnozowaną inną chorobą przenoszoną drogą płciową (np. HIV, chlamydioza, rzeżączka).
• Osobom, które kiedykolwiek przyjmowały narkotyki w iniekcjach.

Częstotliwość badania zależy od indywidualnego ryzyka i sytuacji życiowej.

• Profilaktycznie osoby aktywne seksualnie, zmieniające partnerów, powinny rozważyć regularne badania, np. raz w roku.
• Po ryzykownym kontakcie, badanie należy wykonać po upływie tzw. okna serologicznego, które wynosi około 4-5 tygodni. Wykonanie testu wcześniej może dać wynik fałszywie ujemny, ponieważ organizm potrzebuje czasu na wytworzenie przeciwciał.
• W ciąży zgodnie z kalendarzem badań zaleconym przez ginekologa – na początku ciąży (do 10. tygodnia) oraz w III trymestrze (między 33. a 37. tygodniem).

Przygotowanie do badania jest bardzo proste.

• Bycie na czczo nie jest wymagane. Natomiast warto zachować 2-3h odstępu między posiłkiem a pobraniem krwi. Takie działanie zapobiega tzw. próbce „lipemicznej" czyli takiej, w której znajduje się zbyt wysoka poposiłkowa ilość tłuszczów.
• Badanie można wykonać o każdej porze.
• Przed pobraniem wypij szklankę niegazowanej wody.
• Nie ma żadnych innych specjalnych zaleceń.

Nowoczesne testy przesiewowe w kierunku kiły są bardzo czułe i swoiste, jednak warto znać rzadkie sytuacje, które mogą wpłynąć na wynik.

• Okno serologiczne to okres bezpośrednio po zakażeniu do momentu kiedy pierwsze przeciwciała pojawią się we krwi. To moment kiedy wynik testu może być jeszcze ujemny, pomimo obecności bakterii w organizmie.
• Ciężkie niedobory odporności mogą osłabić lub uniemożliwić produkcję przeciwciał.
• Bardzo rzadko, w przypadku niektórych testów, przeciwciała wytworzone w odpowiedzi na inne choroby (np. niektóre choroby autoimmunologiczne) mogą dawać fałszywie dodatni wynik. Dlatego tak ważne jest potwierdzenie wyniku testami weryfikującymi.

Wynik testu przesiewowego podawany jest jako reaktywny (dodatni) lub niereaktywny (ujemny).

• Wynik niereaktywny (ujemny) oznacza, że w badanej krwi nie stwierdzono obecności przeciwciał IgG i IgM przeciwko krętkowi blademu. Jeśli badanie zostało wykonane po upływie okna serologicznego (minimum 5 tygodni od ryzykownego kontaktu), z bardzo dużym prawdopodobieństwem wyklucza zakażenie kiłą.
• Wynik reaktywny (dodatni) oznacza, że w badanej krwi znajdują się przeciwciała, co wskazuje na możliwy kontakt z krętkiem bladym, teraz lub w przeszłości. Może to oznaczać zarówno świeże, aktywne zakażenie, jak i infekcję przebytą i wyleczoną wiele lat temu. Dlatego wynik ten nie jest ostateczną diagnozą!