Borelioza IgM

Badanie Borelioza IgM to test serologiczny, który pozwala na wykrycie we krwi przeciwciał w klasie M (IgM) skierowanych przeciwko krętkom z rodzaju Borrelia – bakteriom wywołującym boreliozę z Lyme.

Przeciwciała w klasie IgM to pierwsza linia obrony i odpowiedzi naszego układu odpornościowego na czynnik zewnętrzny. Są one produkowane jako pierwsze w odpowiedzi na świeże, aktywne zakażenie. Pojawiają się we krwi zazwyczaj po 4-6 tygodniach od zakażenia (ukąszenia przez kleszcza), po czym stopniowo zanikają w ciągu kolejnych miesięcy.

Z tego powodu obecność przeciwciał IgM jest uznawana za marker wczesnej, aktywnej fazy boreliozy. Ich badanie jest kluczowym elementem zalecanej, dwuetapowej diagnostyki serologicznej:

• Etap I – Test przesiewowy (np. met. ELISA) - badanie w klasie IgM i IgG. Bardzo czuły test, który ma na celu identyfikację wszystkich osób, które mogły mieć kontakt z bakterią.
• Etap II – Test potwierdzenia (met. Western blot) - badanie w klasie IgM i IgG. Bardziej swoisty test, wykonywany w celu weryfikacji dodatniego lub wątpliwego wyniku z etapu I.

Wykonanie badania w kierunku przeciwciał IgM przeciw Borrelia zaleca się w przypadku podejrzenia wczesnej fazy boreliozy, która rozwija się kilka tygodni po możliwym zakażeniu.

Wskazania do badania:

• Wystąpienie objawów grypopodobnych w sezonie aktywności kleszczy (wiosna-jesień): gorączki, bólów mięśni i głowy, ogólnego osłabienia, zwłaszcza jeśli pacjent przypomina sobie ukąszenie przez kleszcza.
• Pojawienie się wczesnych objawów neurologicznych (neuroboreliozy), takich jak porażenie nerwu twarzowego (opadanie kącika ust), zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
• Wystąpienie wczesnych objawów stawowych (krótkie epizody bólu i obrzęku stawów) lub kardiologicznych (zaburzenia rytmu serca).

Badanie to jest przeznaczone dla osób z objawami, po kontakcie z kleszczem, które mogą wskazywać na świeże, aktywne zakażenie krętkiem Borrelia. Polecane jest zwłaszcza:

• Osobom, u których w ciągu ostatnich kilku tygodni do kilku miesięcy pojawiły się objawy grypopodobne, neurologiczne lub stawowe, a które mogły mieć kontakt z kleszczami.
• Pacjentom, którzy uzyskali niejednoznaczny wynik w pierwszym przesiewowym teście na boreliozę w klasie IgM – jako powtórka badania ustalona przez lekarza.
• Osobom, u których nie wystąpił typowy rumień wędrujący, ale istnieje uzasadnione podejrzenie świeżego zakażenia (np. po mnogich ukąszeniach przez kleszcze i niespecyficznych objawach).

Rola przeciwciał IgM jest ograniczona do wczesnej diagnostyki.

• W diagnostyce badanie wykonuje się zazwyczaj jednorazowo w ramach schematu diagnostycznego. Ewentualnie powtórnie, gdy zostały wykonane za wcześnie, przed momentem wytworzenia ich przez organizm.
• Badanie nie służy do oceny skuteczności leczenia. Przeciwciała IgM mogą czasem przetrwać w niskich stężeniach przez dłuższy czas, a ich obecność nie świadczy o niepowodzeniu antybiotykoterapii. Skuteczność leczenia ocenia lekarz na podstawie ustąpienia objawów klinicznych.

Przygotowanie do badania jest bardzo proste.

• Badanie nie wymaga bycia na czczo. Natomiast warto zachować 2-3h odstępu między posiłkiem a pobraniem krwi. Takie działanie zapobiega tzw. próbce „lipemicznej", czyli takiej, w której znajduje się zbyt wysoka poposiłkowa ilość tłuszczów.
• Przed pobraniem wypij szklankę niegazowanej wody.
• Krew można pobrać o dowolnej porze dnia.

Testy na obecność przeciwciał IgM w boreliozie są znane z pewnych ograniczeń diagnostycznych.

• W ciągu pierwszych 2-4 tygodni od ukąszenia, przeciwciała IgM mogą być niewykrywalne (tzw. okno serologiczne), co prowadzi do wyników fałszywie ujemnych.
• Przeciwciała IgM mają tendencję do dawania wyników fałszywie dodatnich i reagować krzyżowo z antygenami innych bakterii (np. krętkami wywołującymi kiłę) lub wirusów (np. EBV, CMV), a także pojawiać się w przebiegu chorób autoimmunologicznych. Dlatego tak kluczowe jest potwierdzenie dodatniego wyniku testu przesiewowego metodą Western Blot oraz zebranie dokładnego wywiadu, ewentualnie poszerzenie badań o inne parametry.
• Podanie antybiotyku w bardzo wczesnej fazie może osłabić lub całkowicie zahamować produkcję przeciwciał. Przy wystąpieniu rumienia wędrującego nie ma zasadności podejmowanie diagnostyki serologicznej.

Wynik badania przeciwciał IgM zawsze musi być interpretowany bardzo ostrożnie, w ścisłym powiązaniu z objawami klinicznymi pacjenta i wynikiem testu potwierdzenia.

• Wynik dodatni (reaktywny) oznacza obecność przeciwciał IgM przeciwko krętkom Borrelia. U pacjenta z typowymi objawami, taki wynik może wskazywać na wczesną fazę aktywnego zakażenia boreliozą. Należy jednak pamiętać, że ze względu na częste reakcje krzyżowe, dodatni wynik w teście przesiewowym (np. ELISA) nie jest ostateczną diagnozą. Wymaga on bezwzględnej weryfikacji za pomocą testu potwierdzenia Western Blot. Izolowany, dodatni wynik IgM (bez objawów lub przy objawach przewlekłych) jest często wynikiem fałszywie dodatnim i nie świadczy o aktywnej chorobie.
• Wynik ujemny (niereaktywny) oznacza brak przeciwciał IgM we krwi.
• • •
    Jeśli od momentu potencjalnego zakażenia minęło więcej niż 6-8 tygodni, ujemny wynik czyni świeże, aktywne zakażenie mało prawdopodobnym.
  • •
    Ujemny wynik nie wyklucza jednak zakażenia, jeśli badanie zostało wykonane zbyt wcześnie (w oknie serologicznym). Nie wyklucza również boreliozy w fazie późnej, w której dominują przeciwciała IgG.