AMH

Badanie stężenia AMH (hormonu antymüllerowskiego) to nowoczesny i niezwykle ważny test krwi, który pozwala na ocenę tzw. rezerwy jajnikowej u kobiety. Rezerwa jajnikowa to nic innego jak potencjał rozrodczy jajników, czyli informacja o liczbie pęcherzyków jajnikowych, które mogą w przyszłości dojrzeć i uwolnić komórkę jajową zdolną do zapłodnienia.

Hormon AMH jest produkowany przez komórki ziarniste otaczające małe, niedojrzałe pęcherzyki w jajnikach (tzw. pęcherzyki preantralne i małe antralne). Im więcej takich pęcherzyków, tym wyższe stężenie AMH we krwi. Z tego powodu poziom tego hormonu jest obecnie uznawany za dokładny biochemiczny wskaźnik kobiecej płodności.

W przeciwieństwie do innych hormonów płciowych, takich jak FSH czy estradiol, stężenie AMH jest względnie stabilne w trakcie cyklu miesiączkowego. Oznacza to, że badanie można wykonać w dowolnym jego dniu, co jest dużym ułatwieniem.

Poziom AMH naturalnie zmienia się z wiekiem. Kobieta rodzi się z określoną, maksymalną liczbą pęcherzyków jajnikowych. Ich liczba systematycznie spada w ciągu całego życia, a wraz z nią obniża się stężenie AMH. Najwyższe wartości obserwuje się u kobiet w wieku 20-30 lat, po czym następuje stopniowy spadek, aż do osiągnięcia niewykrywalnych poziomów w okresie menopauzy. Badanie AMH pozwala więc niejako „zajrzeć w przyszłość” i ocenić, jak długo kobieta zachowa swój potencjał rozrodczy.

Badanie stężenia AMH jest cennym narzędziem dla każdej kobiety, która chce świadomie planować swoje macierzyństwo i poznać swój potencjał płodności.

Główne wskazania do wykonania badania to:

• Ocena rezerwy jajnikowej i potencjału płodności. Pozwala oszacować, ile czasu pozostało na podjęcie decyzji o macierzyństwie.
• Diagnostyka niepłodności. Jest to jedno z pierwszych i kluczowych badań zlecanych parom, które bezskutecznie starają się o dziecko.
• Planowanie leczenia niepłodności. Wynik AMH pomaga lekarzowi w doborze odpowiedniego protokołu stymulacji hormonalnej przed procedurami takimi jak in vitro (IVF), pozwalając przewidzieć odpowiedź jajników na leki.
• Podejrzenie przedwczesnego wygasania czynności jajników (POI). U kobiet, u których miesiączka zanika przed 40. rokiem życia, niskie AMH może potwierdzić diagnozę.
• Diagnostyka zespołu policystycznych jajników (PCOS). U kobiet z PCOS często obserwuje się charakterystycznie wysokie lub bardzo wysokie stężenie AMH, co wynika z obecności dużej liczby małych pęcherzyków w jajnikach.
• Ocena funkcji jajników po leczeniu onkologicznym. Po chemioterapii lub radioterapii badanie AMH pomaga ocenić, w jakim stopniu leczenie wpłynęło na rezerwę jajnikową.

Badanie AMH to inwestycja w wiedzę o własnym zdrowiu i płodności. Szczególnie polecamy je:

• Kobietom planującym macierzyństwo w dalszej przyszłości. Jeśli masz 30-35 lat i odkładasz decyzję o dziecku, wynik AMH da Ci cenną informację o Twoim zegarze biologicznym i pomoże w podjęciu świadomych decyzji.
• Kobietom bezskutecznie starającym się o ciążę. To fundamentalne badanie, które pozwala ocenić, czy przyczyną problemów jest obniżona rezerwa jajnikowa.
• Kobietom z rodzinnym obciążeniem wczesną menopauzą. Jeśli Twoja mama lub siostra wcześnie weszły w okres menopauzy, warto sprawdzić swoją rezerwę jajnikową, ponieważ istnieje ryzyko, że u Ciebie proces ten również rozpocznie się wcześniej.
• Kobietom z podejrzeniem lub diagnozą PCOS. Badanie AMH jest ważnym elementem diagnostyki i obrazu klinicznego zespołu policystycznych jajników.
• Kobietom przed i po operacjach ginekologicznych lub leczeniu onkologicznym. Pozwala ocenić wpływ interwencji medycznych na potencjał rozrodczy.

Częstotliwość badania AMH zależy od sytuacji.

• Jednorazowo badanie AMH zazwyczaj oznacza się, gdy pojawiają się ku temu przesłanki, takie jak trudności z zajściem w ciążę. Jeśli wynik jest w normie dla wieku, a kobieta nie ma innych problemów zdrowotnych, nie ma potrzeby częstego powtarzania badania.
• Kontrolnie lekarz może zalecić oznaczanie AMH, gdy istnieją ku temu konkretne wskazania, takie jak trudności w zajściu w ciążę. U kobiet po 35. roku życia, które starają się o dziecko bezskutecznie przez co najmniej 6 miesięcy, lekarz często zleca badanie AMH w celu oceny rezerwy jajnikowej.
• W trakcie leczenia niepłodności lekarz decyduje o terminie badania w zależności od planowanych procedur.

Przygotowanie do badania stężenia AMH jest niezwykle proste i wygodne.

• Stężenie AMH jest stabilne, dlatego krew można pobrać w dowolnym dniu cyklu miesiączkowego.
• Badanie nie wymaga bycia na czczo. Natomiast warto zachować 2-3h odstępu między posiłkiem a pobraniem krwi. Takie działanie zapobiega tzw. próbce „lipemicznej" czyli takiej, w której znajduje się zbyt wysoka poposiłkowa ilość tłuszczów.
• Przed pobraniem wypij szklankę niegazowanej wody. Ułatwi to pobranie krwi.

• Czynniki fizjologiczne:
• • •
    Wiek to najważniejszy czynnik – stężenie AMH maleje wraz z wiekiem.
• Czynniki patologiczne:
• • •
    Stany podwyższające stężenie to głównie zespół policystycznych jajników (PCOS).
  • •
    Stany obniżające stężenie to przedwczesne wygasanie czynności jajników (POI), stan po operacjach na jajnikach, endometrioza (zwłaszcza zaawansowana), stan po chemioterapii i radioterapii, niektóre choroby autoimmunologiczne.
• Czynniki farmakologiczne:
• • •
    Długotrwałe stosowanie antykoncepcji hormonalnej może obniżać stężenie, podobnie jak agoniści GnRH (leki stosowane np. w leczeniu endometriozy).
• Inne czynniki:
• • •
    Palenie papierosów i otyłość mogą być związane z niższym stężeniem AMH.

• Niski poziom AMH (poniżej normy dla wieku) wskazuje na obniżoną rezerwę jajnikową. Oznacza to, że liczba pęcherzyków zdolnych do wzrostu jest mniejsza, co może wiązać się ze skróceniem okna płodności i słabszą odpowiedzią na stymulację hormonalną w trakcie leczenia niepłodności. Należy jednak pamiętać, że niski wynik AMH informuje o ilości, a nie o jakości komórek jajowych. Kobieta z niskim AMH wciąż ma szansę na naturalną ciążę, ale może mieć na to mniej czasu.
• Wysoki lub bardzo wysoki poziom AMH jest charakterystyczny dla zespołu policystycznych jajników (PCOS). Wskazuje on na obecność w jajnikach dużej liczby małych pęcherzyków, które jednak często mają problem z prawidłowym dojrzewaniem i owulacją.