Rzeżączka – objawy, leczenie, badania
Choroby

Rzeżączka – objawy, leczenie, badania

Rzeżączka to jedna z chorób przenoszonych drogą płciową, która nieleczona może mieć poważne konsekwencje u pacjentów, takie jak bezpłodność czy zapalenia narządów w obrębie miednicy. Jej objawy mogą przypominać infekcję grzybiczą. Jak wygląda rzeżączka i jak się ją diagnozuje? Przeczytaj artykuł i dowiedz się więcej!

Rzeżączka – co to jest? Jak można się nią zarazić?

Rzeżączka to choroba zakaźna przenoszona drogą płciową. Jest wywoływana przez bakterie dwoinki rzeżączki (łac. Neisseria gonorrhoeae). Chociaż do zakażenia dochodzi głównie w wyniku kontaktu seksualnego (waginalnego, oralnego, analnego), rzeżączką można się także zarazić poprzez:

  • korzystanie z publicznych toalet;
  • współdzielenie przedmiotów higieny osobistej takich jak: gąbki, ręczniki, maszynki do golenia;
  • współdzielenie bielizny, a nawet spanie w tej samej pościeli;
  • poród – dwoinka rzeżączki może przejść z matki na dziecko.

Kto jest szczególnie narażony na zarażenie?

Według CDC (Centers for Disease Control and Prevention) na zachorowanie na rzeżączkę najbardziej narażeni są aktywni seksualnie młodzi ludzie w wieku 15-24 lat. Ponadto w grupie ryzyka są osoby, które:

  • często zmieniają partnerów seksualnych;
  • wykazują ryzykowne zachowania seksualne – uprawiają przygodny seks z nowo poznanymi osobami bez zabezpieczenia;
  • chorowały na rzeżączkę lub inne choroby przenoszone drogą płciową w przeszłości.

Rzeżączka – objawy

Jak wygląda rzeżączka? Objawy choroby często nie są widoczne gołym okiem. Infekcja gonokokami wyjątkowo rzadko objawia się guzami czy objawami skórnymi. Czasami jej symptomy można pomylić z zapaleniem dróg moczowych lub infekcją intymną. Choroba inaczej wyglądają u kobiet i mężczyzn.

Objawy rzeżączki u kobiet

U 50% kobiet zarażonych dwoinką rzeżączki infekcja przebiega bezobjawowo. W pozostałych przypadkach pierwsze symptomy choroby występują po 7-14 dniach od momentu zakażenia. Najczęstsze objawy rzeżączki u kobiet to:

  • ropne upławy;
  • pieczenie i ból pochwy, zwłaszcza podczas stosunku;
  • krwawienie podczas stosunku;
  • ból i pieczenie podczas oddawania moczu;
  • ból podbrzusza;
  • obfite krwawienie miesiączkowe i plamienia międzymiesiączkowe;
  • zaburzenia cyklu miesiączkowego.

Objawy rzeżączki u mężczyzn

Jedynie 10% mężczyzn przechodzi infekcję bezobjawowo. U większości chorych pierwsze objawy widoczne są już po 2-5 dniach od zakażenia. Najczęstsze objawy rzeżączki u mężczyzn to:

  • ropny wyciek z cewki moczowej,
  • ból i pieczenie podczas oddawania moczu,
  • obrzęk i ból najądrzy,
  • zapalenie żołędzi,
  • świąd odbytu.

Rzeżączka poza narządami płciowymi

Rzeżączka odbytu

Rzeżączkowe zapalenie odbytu najczęściej dotyka osoby, które uprawiają seks analny. U kobiet zakażenie może być także spowodowane infekcją dróg moczowo-płciowych. Rzeżączkowe zapalenie nie zawsze daje objawy. Jeśli się pojawią, najczęściej są to: 

  • świąd i pieczenie odbytu, szczególnie podczas wypróżniania się;
  • zaczerwienienie i obrzęk odbytu;
  • śluzowa lub śluzowo-ropna wydzielina z odbytu, często z domieszką krwi, zauważalna podczas oddawania stolca;
  • u osób, które cierpią na zaparcia, może występować bolesne parcie na stolec i ból podczas wypróżniania.

Rzeżączka gardła

Rzeżączkowe zapalenie gardła może się rozwinąć zarówno u kobiet, jak i mężczyzn, którzy uprawiają seks oralny. Infekcja w 90% przypadków przebiega bezobjawowo. Jeśli symptomy się pojawią, nie są charakterystyczne i rzeżączka w jamie ustnej może być mylona np. z zapaleniem gardła. Pacjent doświadcza:

  • bólu gardła nasilający się podczas przełykania,
  • zaczerwienienia gardła,
  • czasami ropnego nalotu w jamie ustnej,
  • gorączki,
  • powiększenia węzłów chłonnych.

Rzeżączka o charakterze rozsianym

Bardzo rzadko (u 0,5-3% chorych, głównie kobiet) rzeżączka może rozprzestrzenić się w organizmie poprzez układ krwionośny i zająć stawy. Wtedy rozwija się zespół stawowo-skórny. Choroba najczęściej dotyka stawów nadgarstka, skokowych i kolanowych. Objawia się obrzękiem i bólem w okolicy zajętego stawu. Dodatkowo mogą pojawić się objawy skórne rzeżączki: krosty z czerwoną obwódką, pęcherzyki oraz plamy. Objawy często mijają samoistnie, bardzo rzadko przechodzą w ciężkie powikłania, do których należą: zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie kości oraz sepsa.

rzeżączka gardła, rzeżączka spojówek

Rzeżączka – badania

Rzeżączkę stwierdza się na podstawie wywiadu oraz badania wymazu z pochwy, szyjki macicy, cewki moczowej, gardła i odbytu (w zależności od lokalizacji zmian chorobowych). Jeśli badania potwierdzą zakażenie dwoinką rzeżączki, diagnostyce powinien być także poddany partner/partnerzy chorego. 

Rzeżączce mogą towarzyszyć inne choroby przenoszone drogą płciową (HIV, kiła, HSV, chlamydia), dlatego warto przebadać się w ich kierunku i wykonać dodatkowo:

Pakiet badań na choroby weneryczne
Pakiet badań na choroby weneryczne

Pakiet badań na choroby weneryczne

Przebadaj się w kierunku najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową - dyskretnie, bezpiecznie i bez skierowania. W cenie: zestaw badań + możliwość konsultacji wyników

Leczenie rzeżączki

Leczenie rzeżączki polega na antybiotykoterapii – gonokoki to przecież bakterie. Najczęściej stosowanymi lekami na rzeżączkę są penicyliny, cefalosporyny i chinolony. Dwoinka rzeżączki często przejawia oporność na dany antybiotyk, dlatego terapia powinna odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza, aby w razie potrzeby zmienić lek.

Ile trwa leczenie rzeżączki?
Zwykle terapia trwa ok. 2 tygodnie. Wiele jednak zależy od tego, jak gonokoki reagują na antybiotyki.

Sentence-neutral card icon
Leczeniem powinien też być objęty partner. O możliwości zarażenia powinni też być poinformowani wszyscy, którzy mieli jakiekolwiek kontakty seksualne w ciągu ostatnich 3 miesięcy z osobą chorą.

W trakcie leczenia i 14 dni od jego zakończenia należy powstrzymać się od wszelkich kontaktów seksualnych.

Czy rzeżączka jest wyleczalna?

Tak, rzeżączka jest w pełni wyleczalna. Po kilku dniach od zakończenia leczenia warto wykonać posiew, aby mieć całkowitą pewność wyzdrowienia.

Rzeżączka – powikłania

Nieleczona rzeżączka może prowadzić do następujących powikłań:

  • U kobiet:
    • Bezpłodność.
    • Zapalenie przydatków.
    • Zapalenie gruczołu Bartholina (gruczołów przedsionkowych większych) – na wargach sromowych większych gromadzi się ropna wydzielina. Przez to dochodzi do obrzęku krocza, co jest bardzo bolesne, szczególnie podczas chodzenia.
    • U ciężarnych może dojść do zakażenia dziecka podczas porodu. U noworodka mogą się rozwinąć owrzodzenia skóry głowy i infekcje. W skrajnym przypadku w wyniku zakażenia dziecko może stracić wzrok.
  • U mężczyzn:
    • Bezpłodność,
    • zapalenie prostaty,
    • zapalenie najądrzy,
    • zapalenie gruczołów Tysona – są to gruczoły łojowe znajdujące się na wewnętrznej blaszce napletka i w okolicach wędzidełka.

Ponadto zarówno u mężczyzn, jak i kobiet może dojść do:

  • zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych,
  • zakażenia układu moczowego,
  • zapalenia stawów,
  • sepsy.

Rzeżączka a ciąża

Zakażenie dwoinką rzeżączki w czasie ciąży zwiększa ryzyko poronienia i przedwczesnego porodu. Również stanowi zagrożenie dla noworodka. Rzeżączka jest szczególnie niebezpieczna dla wzroku dziecka. Wywołuje ropne zapalenie spojówek, które może prowadzić do trwałego uszkodzenia wzroku, a nawet ślepoty. Szybkie wdrożenie leczenia zapobiega ciężkim powikłaniom.

Profilaktyka rzeżączki

Jak zapobiegać rzeżączce? Warto stosować się do poniższych zasad:

  • podczas stosunku seksualnego używaj prezerwatyw, które chronią nie tylko przed rzeżączką, ale także innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową;
  • pozostań w związku monogamicznym lub staraj się ograniczyć liczbę partnerów seksualnych;
  • jeśli często zmieniasz partnerów seksualnych, pamiętaj o regularnym wykonywaniu badań w kierunku wirusa HPV, chlamydii i kiły, ponieważ rzeżączka często towarzyszy tym dolegliwościom;
  • nie dziel z innymi środków higieny osobistej, bielizny oraz gadżetów seksualnych;
  • nie siadaj na toalecie w miejscach publicznych;
  • jeśli jesteś w ciąży, koniecznie przebadaj się w kierunku zakażenia rzeżączką.
Profilaktyka rzeżączki
Bio photo
Autor tekstu
Agnieszka Konieczna

Absolwentka biotechnologii na Politechnice Wrocławskiej i studiów podyplomowych z content marketingu na Uniwersytecie Humanistycznospołecznym. Interesuje ją wszystko, co związane ze zdrowym stylem życia i psychologią. Autorka tekstów o tematyce medycznej i well-beingowej.

Pokaż więcej

Agnieszka Okarmus
Konsultacja merytoryczna
mgr Agnieszka Okarmus

Diagnosta laboratoryjny, kierownik pracowni Hematologii oraz podróżnik z zamiłowania. Główną pasją jest praca z pacjentem w szerzeniu wiedzy z zakresu diagnostyki analitycznej w celu zapobiegania chorobom cywilizacyjnym. W wolnych chwilach wskakuje w starego Land Cruisera, aby poznawać odległe zakątki globu.

Pokaż więcej

our-process-widget-default-icon
Zdrowie zaczyna się uCiebie
  • Zaplanuj badania

    Dobierz badania w katalogu badań uPacjenta.

  • Zbadaj się u Siebie

    Kiedy Ci wygodnie, wtedy gdy tego potrzebujesz.

  • Skonsultuj wyniki online

    Porozmawiaj ze specjalistą medycznym uPacjenta.

  • Ciesz się lepszym zdrowiem

    Zastosuj porady eksperta i obserwuj poprawę samopoczucia.