Legionella – objawy. Czy legionelloza jest groźna?

Co to jest Legionella?

Legionella pneumophilia to pałeczkowata bakteria występująca w naturalnych i sztucznych zbiornikach wodnych oraz w glebie. Legionella może wywołać dwie choroby:

• gorączkę Pontiac – infekcję o łagodnym grypopodobnym przebiegu;
• oraz legionellozę (chorobę legionistów) – ciężkie zapalenie płuc wymagające hospitalizacji i leczenia silnymi antybiotykami.

Legionella – objawy

Objawy gorączki Pontiac pojawiają się od kilku godzin do 3 dni od momentu zakażenia i najczęściej obejmują:

• gorączkę;
• dreszcze;
• bóle mięśni i stawów;
• bóle głowy;
• suchy kaszel;
• duszności;
• zmęczenie i osłabienie organizmu;
• dolegliwości ze strony układu pokarmowego: nudności, wymioty, biegunka.

Gorączka Pontiac utrzymuje się od 2 do 5 dni i ustępuje samoistnie.

W początkowej fazie legionellozy objawy przypominają gorączkę Pontiac. Występują: gorączka, dreszcze, bóle mięśni i stawów, suchy kaszel i problemy z oddychaniem. Następnie kaszel staje się mokry, a odkrztuszana wydzielina może być zabarwiona krwią. Pierwsze objawy legionellozy najczęściej pojawiają się po 2-10 dniach od momentu zakażenia. Jednak zdarzają się też przypadki, że symptomy występują dopiero po 3 tygodniach od infekcji.

Objawy legionellozy mogą obejmować:

• wysoką gorączkę;
• dreszcze;
• bóle mięśni i stawów;
• bóle głowy;
• ból w klatce piersiowej;
• kaszel – początkowo suchy, następnie mokry;
• duszności i problemy z oddychaniem;
• zmęczenie i osłabienie organizmu;
• nadmierna senność, niekiedy nawet śpiączka;
• zaburzenia świadomości;
• dolegliwości ze strony układu pokarmowego: nudności, wymioty, wodnista biegunka, brak apetytu, silne bóle brzucha.

Choroba legionistów postępuje bardzo szybko. Brak podjętego leczenia może prowadzić do niewydolności oddechowej i wielonarządowej, a objawy choroby utrzymują się nawet przez wiele tygodni. Jeśli zauważasz u siebie niepokojące objawy, mogące świadczyć o legionellozie, jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem.

Na szczęście w większości przypadków zarażenie Legionellą nie jest groźne. Szacuje się, że aż 90% osób dorosłych miało w swoim życiu kontakt z tą bakterią i przeszło zarażenie łagodnie lub bezobjawowo. W ostatnich latach na chorobę legionistów zapada średnio 10-30 osób rocznie – stąd nagły wzrost zachorowań w ostatnim czasie jest zaskakujący.

Jak można zarazić się Legionellą?

Legionellą można zarazić się poprzez wdychanie powietrza, w którym znajdują się cząsteczki pary wodnej zawierającej bakterie. Aby doszło do infekcji, bakterie muszą trafić do płuc. Dlatego ryzyko zarażenia się Legionellą poprzez spożywanie skażonej wody jest niskie – musiałoby dojść do zakrztuszenia, w wyniku którego woda trafiłaby do płuc.

Gdzie występuje Legionella?

Legionella bytuje tam, gdzie występuje ciepła woda (20-50°C). Można ją spotkać w takich miejscach jak:

• prysznice, krany, baterie umywalkowe;
• wanny z hydromasażem;
• baseny;
• klimatyzatory;
• nawilżacze powietrza;
• fontanny i kurtyny wodne;
• myjnie samochodowe;
• dializatory.

Warunki sprzyjające rozwojowi Legionelli

Oprócz ciepłej wody jest jeszcze kilka czynników, które sprzyjają namnażaniu się Legionelli:

• Zastój wody – im mniejszy i rzadszy przepływ wody, tym większa szansa na rozwój bakterii.
• Korozja elementów instalacji – Legionella lubi rdzę.
• Biofilm – niewidoczna gołym okiem warstwa mikroorganizmów na różnych powierzchniach. Legionella może występować na biofilmie znajdującym się na wewnętrznych częściach rur i urządzeń sanitarnych.
• Obecność innych organizmów w wodzie takich jak glony i pierwotniaki.
• Niskie stężenie środków dezynfekujących – instalacje sanitarne powinny być regularne czyszczone, a niekiedy też odkażane.
• Skład wody – wysokie stężenie soli wapnia i magnezu, jonów żelaza i manganu, a także wysoka zawartość dwutlenku węgla sprzyjają namnażaniu Legionelli.

W jakiej temperaturze ginie Legionella?

Diagnostyka i leczenie legionellozy

Łagodne objawy legionellozy (gorączka Pontiac) występują powszechnie i na ogół nie wymagają interwencji lekarskiej. Po kilku dniach mijają samoistnie. Chory nawet nie wie, że za jego stan odpowiedzialna była Legionella. Interwencji lekarskiej wymagają pacjenci, u których objawy nasilają się i trwają dłużej niż 5 dni. Jeśli występuje wysoka gorączka, mokry kaszel ze śladami krwi i trudności z oddychaniem, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.

Choroba legionistów występuje niezwykle rzadko i najczęściej rozwija się u osób będących  w grupie ryzyka, czyli:

• nałogowych palaczy;
• powyżej 50. r.ż.;
• chorych na cukrzycę;
• zmagających się z rakiem, chorobą nerek i przewlekłymi chorobami płuc np. astmą;
• z obniżoną odpornością: nosicielami wirusa HIV, chorym na AIDS, po przeszczepie narządów.

Chorzy na legionellozę wymagają leczenia szpitalnego za pomocą antybiotyków.

Jeśli chcesz zweryfikować, czy doświadczane przez Ciebie objawy są spowodowane zarażeniem bakteriami Legionelli, wykonaj badanie krwi na Legionellę. Test można wykonać najwcześniej 7 dni od momentu ewentualnego zakażenia lub w przypadku wystąpienia pierwszych objawów. 

Jak zabezpieczyć się przed Legionellą?

• Nie dopuszczaj do zastoju wody – po powrocie z kilkudniowego urlopu przed użyciem wody z kranu, najpierw przepłucz instalację: spuść wodę w toalecie, a wszystkie krany odkręć na kilka sekund.
• Regularnie czyść i odkamieniaj zlew, baterię umywalkową, kran w kuchni i słuchawkę prysznicową.
• Jeśli zauważysz rdzę na jakimś elemencie sanitarnym – wymień go.
• Klimatyzatory, oczyszczacze i nawilżacze powietrza regularnie oczyszczaj i dezynfekuj.
• Nie zapominaj też o regularnej dezynfekcji klimatyzacji samochodowej.

Wymienione wyżej działania pozwolą Ci zminimalizować ryzyko zarażenia Legionellą. Pamiętaj, że w walce z bakteriami nie jesteś sam. Woda wodociągowa jest na bieżąco badana i razie jakichkolwiek nieprawidłowości podejmowane są odpowiednie działania m.in. czyszczenie i dezynfekcja instalacji. Ponadto woda w kranie utrzymywana jest w określonych temperaturach, dzięki czemu zapobiega się rozwojowi Legionelli. Prawidłowo działająca instalacja zapewnia zimną wodę o temperaturze nie większej niż 20°C, a ciepłą o temperaturze powyżej 55°C.