Zapewne w młodym wieku rzadko kiedy myślisz o badaniach profilaktycznych, jednak pamiętaj, że ich realizacja jest zdecydowanie łatwiejsza i tańsza niż późniejsze leczenie niezdiagnozowanych w porę chorób. Dzięki badaniom zweryfikujesz stan swojego zdrowia i dowiesz się, na co ewentualnie powinieneś zwrócić uwagę w przyszłości.
Badania profilaktyczne 20 lat - jakie należy wykonać?
Lipidogram
W bilansie 20-latka warto uwzględnić badanie profilu cholesterolu. Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) zaleca wykonanie pierwszego badania przed okresem dojrzewania, następnie około 17-21 roku życia, a później co 4-6 lat. Dlaczego warto o tym pamiętać? Bo zbyt duże stężenie cholesterolu może prowadzić do zawału, udaru czy zatoru żylnego, nawet u osób w młodym wieku.
Czym jest lipidogram? To badanie różnych części składowych cholesterolu:
- LDL (tzw. złego cholesterolu), którego zbyt duże stężenie powoduje gromadzenie się cholesterolu w tętnicach,
- HDL (zwanego dobrym cholesterolem), który pomaga transportować LDL do wątroby i zmniejsza ryzyko chorób serca,
- CHOL, całkowitego poziomu cholesterolu,
- nie-HDL, czyli sumy złego cholesterolu.
Badania dla 20-latków pod kątem cukrzycy
Cukrzyca typu 2 najczęściej występuje u dorosłych poniżej czterdziestego piątego roku życia, jednak coraz częściej rozwija się także u młodych dorosłych. Ilość cukru we krwi kontrolowana jest przez insulinę, jednak gdy masz cukrzycę, możesz nawet nie wiedzieć o tym, że Twój organizm nie wytwarza wystarczająco dużo insuliny i cukier gromadzi się w Twojej krwi. To z kolei może prowadzić do uszkodzeń narządów wewnętrznych.
Cukrzyca typu 1 wynika przede wszystkim z uwarunkowań genetycznych, natomiast cukrzyca typu 2 może być spowodowana brakiem aktywności fizycznej i nieodpowiednią dietą, czyli spożywaniem zbyt dużej ilości cukru, napojów słodzonych i produktów przetworzonych zamiast warzyw i owoców. Wykonaj przynajmniej raz na trzy lata badanie stężania glukozy we krwi, aby sprawdzić, czy nie cierpisz na cukrzycę.
Badanie przesiewowe na wirusowe zapalenie wątroby typu C
Wirusowe zapalenie wątroby typu C może przebiegać jako infekcja krótkotrwała, ale u większości ludzi prowadzi do przewlekłej choroby, trwającej nawet całe życie. Wirusem HCV można się zarazić między innymi: podczas stosunku seksualnego, w szpitalu, podczas wykonywania tatuaży lub kolczyków, a nawet od matki w trakcie własnych narodzin. Transmisja wirusa może nastąpić także w wyniku współdzielenia z inną osobą przedmiotów osobistych - obcinaczek do paznokci, maszynek do golenia, glukometru czy szczoteczki do zębów.
CDC zaleca, by każda osoba powyżej 18 roku życia została zbadana na obecność wirusowego zapalenia wątroby typu C. Dlatego też warto zająć się tym podczas badań dla 20-latków. Co ważne, zakażenie tym wirusem może przebiegać bezobjawowo przez wiele lat, jednocześnie niszcząc wątrobę, powodując jej marskość lub zmiany nowotworowe.
Badania na choroby przenoszone drogą płciową
W kalendarzu profilaktycznych badań po 20. roku życia należy zawrzeć choroby przenoszone drogą płciową takie jak HIV, HPV, rzeżączka czy chlamydia. Amerykańska Organizacja HIV wskazuje, że aż 1 na 7 osób nie jest świadoma, że została zakażona wirusem HIV, a Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że każdego dnia diagnozuje się ponad milion nowych zakażeń przenoszonych drogą płciową.
Choroby te mogą prowadzić do przykrych konsekwencji. Chociażby infekcja HPV może zwiększać prawdopodobieństwo rozwinięcia się raka szyjki macicy. Większość z tych chorób nie daje żadnych objawów, dlatego badania profilaktyczne 20+ są często jedynym wyjściem, by stwierdzić ich występowanie i rozpocząć leczenie.
Ciśnienie krwi
Badanie to mierzy ciśnienie w tętnicach, trwa tylko chwilę i może wykazać nadciśnienie lub niedociśnienie (które występuje znacznie rzadziej). Po 18. roku życia należy wykonywać to badanie regularnie, raz do roku. Nadciśnienie może prowadzić bowiem do chorób serca, oczu, nerek, a przez wiele lat możesz nie być w ogóle świadom, że cierpisz na tę przypadłość. Za pomocą leków i odpowiedniego stylu życia można jednak doprowadzić poziom ciśnienia do normy, dlatego tak ważne jest, by odpowiednio wcześnie zdiagnozować wszelkie nieprawidłowości ciśnienia.
Badania profilaktyczne kobiet po 20 roku życia
Badania profilaktyczne dla kobiet w wieku 20 lat zdecydowanie powinny objąć jeszcze cytologię, USG piersi oraz samobadanie piersi, które należy wykonywać od 20. roku życia raz w miesiącu. Natomiast cytologię raz na trzy lata, od ukończenia 21 lat (chyba że lekarz zaleci większą częstotliwość). Dlaczego powinnaś pamiętać o tych badaniach? Samobadanie piersi przyczynia się do lepszej znajomości budowy swoich piersi, dzięki czemu można wykryć mniejsze nieprawidłowości niż na USG. Co ważne, odkąd cytologia upowszechniła się w latach 50. XX wieku, śmiertelność na raka szyjki macicy spadła o ponad 70%! Sprawdź, jak przygotować się do badania cytologicznego.
Badania profilaktyczne mężczyzn po 20. roku życia
Mężczyźni natomiast powinni uwzględnić w swoim bilansie 20-latka samobadanie jąder. Warto je wykonywać regularnie, raz w miesiącu. Jeśli na jądrach pojawią się jakiekolwiek zgrubienia, grudki czy zmiany, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Tego typu badanie pozwala wykryć zmiany nowotworowe we wczesnym stadium, dzięki czemu w razie choroby szansa na jej wyleczenie jest znacznie większa.
Zanim zaczniesz robić profilaktyczne badania po 20., zapytaj bliskich lub lekarza, czy powinieneś uwzględnić jeszcze dodatkowe parametry, wynikające z chorób rodzinnych. Gdy już będziesz mieć komplet informacji - nie czekaj tylko zrób bilans 20-latka!
Spis treści
- Badania profilaktyczne 20 lat - jakie należy wykonać?
- Lipidogram
- Badania dla 20-latków pod kątem cukrzycy
- Badanie przesiewowe na wirusowe zapalenie wątroby typu C
- Badania na choroby przenoszone drogą płciową
- Ciśnienie krwi
- Badania profilaktyczne kobiet po 20 roku życia
- Badania profilaktyczne mężczyzn po 20. roku życia
